Αγαπητά παιδιά.
Ήρθατε στο ναό για μια γιορτή τιμής προς τρεις ανθρώπους, που έχουν και σήμερα να πουν πολλά σε όλους μας και φυσικά και σ’ εσάς. Τρεις άνθρωποι που, με την ποιότητα της ζωής τους, σπούδασαν σε βάθος δύο πράγματα: τον άνθρωπο και την επιστήμη. Η τιμή προς αυτούς είναι κέρδος δικό μας, αφού αυτοί, όντας κοντά στον Χριστό τώρα, δεν έχουν καμιά ανάγκη τιμητικών εκδηλώσεων… αφού ο Χριστός είναι η κορύφωση κάθε ανθρώπινης επιθυμίας! Οι τρείς Ιεράρχες έφτασαν στον Χριστό, και συνεπώς «γεύονται» αυτή την κορύφωση.
Εμείς τιμώντας τους έχουμε το κέρδος της διδασκαλίας από μέρους τους στα δύο πράγματα που προείπαμε: Στην γνώση του τι είναι ο άνθρωπος, και στην συνειδητοποίηση του τι αξία έχει η επιστήμη.
Έχουν λοιπόν να μας πουν οι τρείς Ιεράρχες ότι δεν φτάνει να γεμίσει μόνο το μυαλό μας με γνώσεις (καμιά φορά, ή μάλλον πολλές φορές, κάτι τέτοιο είναι άκρως επικίνδυνο, όπως απέδειξε ο εικοστός αιώνας), αλλά χρειάζεται να γεμίσει και η καρδιά μας με καλοσύνη και αρετές. Μόνο με γεμάτη την καρδιά ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει! Με άδεια όμως την καρδιά, όσο γεμάτο και αν είναι το μυαλό, ο άνθρωπος θα υποφέρει την παγωνιά της μοναξιάς και θα «πεθάνει» αποκλεισμένος στον πύργο της επιστημονικής του υπεροψίας.
Οι τρείς Ιεράρχες γέμισαν την καρδιά τους με την καλοσύνη και τις αρετές του Χριστού, και γέμισαν και το μυαλό τους με την επιστημονική γνώση της εποχής! Έδωσαν παράδειγμα αρτιότητας ανθρώπινης. Μέτρο ποιότητας. Δείγμα γοητευτικού συνδυασμού αρετών και γνώσεων, που συναπαρτίζουν τον άρτιο και ολοκληρωμένο άνθρωπο. Όπως λένε τα τροπάρια «κατεκόσμησαν» τα ήθη των ανθρώπων και έγιναν «μελίρρυτοι ποταμοί σοφίας».
Οι τρείς Ιεράρχες λοιπόν «φωνάζουν» σ’ εμάς το συμπερασματικό καταστάλαγμα της γοητευτικής ζωής τους, ότι:
- Για τον άνθρωπο η ζωή δεν είναι «κάτι», αλλά είναι μια ευκαιρία για ΚΑΤΙ !
- «Ο άνθρωπος δίχως Θεό είναι ένας κόκκος στον άνεμο που παραδέρνει. Διωγμένος από δω, διωγμένος από κει, χωρίς να βρίσκει τόπο που να στεγαστεί και να ριζώσει» (T.S. Eliot: Δέκα χορικά από τον «Βράχο»).
- Ο άνθρωπος δεν πρέπει να βουλιάζει στην καταναλωτική αποβλάκωση.
- Ο άνθρωπος δεν πρέπει να έχει γεμάτο στομάχι και μυαλό, και συγχρόνως άδεια καρδιά…!
- Ο άνθρωπος δεν πρέπει να προσκυνάει είδωλα… που ατυχώς υπάρχουν και σήμερα, πολλά και ποικιλόμορφα!
- Ο άνθρωπος πρέπει να ελευθερωθεί από τον κακό του εαυτό, και αυτό γίνεται μόνο με τον Χριστό και από τον Χριστό, και τότε μόνο έχουμε την όντως ελευθερία. Όταν ο άνθρωπος σκέφτεται λεύτερα, έχει κάτι μεγάλο και ωραίο, όταν όμως σκέφτεται και σωστά, τότε έχει το μεγαλύτερο και ωραιότερο ανθρώπινο προσόν.
Αγαπητά παιδιά ,
Ο εξανθρωπισμός των ανθρώπων με την κουλτούρα ήταν η μεγάλη υπόσχεση του Διαφωτισμού. «Στο μέτρο και στο βαθμό που θα εξασθενήσει η πίστη στον Θεό», έλεγε ο Βολταίρος, «τα μίση θα διαλυθούν». Όμως το «τέλος της πίστης» αποδεικνύεται μια εξέλιξη πολύ πιο επικίνδυνη απ’ όσο μπορούσαν να προβλέψουν οι φιλόσοφοι της άρνησης της Πίστης. Αρνούμενοι το Θεό και αδιαφορώντας για το αν απομακρυνόμαστε από Αυτόν, τελικά «οικοδομούμε» και «θέτουμε σε λειτουργία» επί της γης την κόλαση, που εξυπνακίστηκα αρνιόμαστε ! Η υπόσχεση του Διαφωτισμού για εξανθρωπισμό δεν τηρήθηκε. Οι βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα θέατρα, τα πανεπιστήμια μπορούν μια χαρά να ευδοκιμούν στη σκιά όχι μόνο των στρατοπέδων συγκέντρωσης, αλλά και των απόκληρων, των πεινασμένων, των άστεγων, των χωρίς μέλλον…
Ο μακαρίτης Αδαμάντιος Κοραής ονόμαζε την Παιδεία φως και φώτα. Όμως μόνη της… «πανουργία και ου σοφία φαίνεται». Οι τρείς Ιεράρχες μάς μαθαίνουν τον «συνδυασμό» που… ανοίγει την πόρτα της Ζωής.
π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος