Κατήχηση

Θεία Λειτουργία στην εορτή των Θεοφανείων του Κυρίου

Ομιλία του πάπα Φραγκίσκου

Βασιλική του Αγίου Πέτρου

Παρασκευή, 6 Ιανουαρίου 2023

 

Σαν ανατέλλον άστρο (βλ. ΝΜ 24:17), ο Ιησούς έρχεται να φωτίσει όλους τους λαούς και να φωτίσει τις νύχτες της ανθρωπότητας. Μαζί με τους Μάγους, υψώνοντας τα μάτια μας στον ουρανό, αναρωτιόμαστε κι εμείς σήμερα: “Πού είναι ο γεννηθείς;” (Ματθ. 2:2). Πού, δηλαδή, είναι ο τόπος όπου μπορούμε να βρούμε και να συναντήσουμε τον Κύριό μας;

Από την εμπειρία των Μάγων, καταλαβαίνουμε ότι το πρώτο “μέρος” στο οποίο Του αρέσει να Τον αναζητούμε είναι η ανησυχία των ερωτήσεων. Η συναρπαστική περιπέτεια αυτών των σοφών από την Ανατολή μας διδάσκει ότι η πίστη δεν προέρχεται από τις δικές μας ικανότητες ή τη θεωρητική λογική, αλλά είναι δώρο του Θεού. Η χάρη Του μας βοηθά να ξυπνήσουμε από την απάθεια και να κάνουμε χώρο για τα σημαντικά ερωτήματα της ζωής, ερωτήματα που μας βγάζουν από την αλαζονεία του να είμαστε σωστοί και μας ανοίγουν σε αυτό που είναι πέρα από εμάς. Στους Μάγους στην αρχή υπάρχει αυτό: η ανησυχία του ερωτώντος. Διακατέχονται από μια λαχτάρα για το άπειρο, σαρώνουν τον ουρανό και αφήνονται να εκπλαγούν από τη λάμψη ενός άστρου, αντιπροσωπεύοντας έτσι την ένταση προς το υπερβατικό που κινεί το ταξίδι των πολιτισμών και την αδιάκοπη αναζήτηση της καρδιάς μας. Αυτό το αστέρι, στην πραγματικότητα, αφήνει στις καρδιές τους ακριβώς ένα ερώτημα: Πού είναι αυτός που γεννήθηκε;

Αδελφοί και αδελφές, το ταξίδι της πίστης αρχίζει όταν, με τη χάρη του Θεού, κάνουμε χώρο για την ανησυχία που μας κρατάει ξύπνιους· όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να αμφισβητηθεί· όταν δεν αρκούμαστε στην ηρεμία των συνηθειών μας, αλλά βάζουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο στις προκλήσεις της κάθε ημέρας· όταν σταματάμε να συντηρούμε τον εαυτό μας σε έναν ουδέτερο χώρο και αποφασίζουμε να κατοικήσουμε στους άβολους χώρους της ζωής, που αποτελούνται από σχέσεις με τους άλλους, από εκπλήξεις, από απρόβλεπτα γεγονότα, από σχέδια που πρέπει να προωθηθούν, από όνειρα που πρέπει να πραγματοποιηθούν, από φόβους που πρέπει να αντιμετωπιστούν, από βάσανα που σκάβουν στη σάρκα. Σε αυτές τις στιγμές, αναδύονται από την καρδιά μας αυτά τα ακαταμάχητα ερωτήματα που μας ανοίγουν στην αναζήτηση του Θεού: Πού είναι η ευτυχία για μένα; Πού είναι η πλήρης ζωή στην οποία προσβλέπω; Πού είναι αυτή η αγάπη που δεν περνάει, που δεν εξασθενεί, που δεν σπάει ακόμα και μπροστά στην αδυναμία, την αποτυχία και την προδοσία; Ποιες είναι οι ευκαιρίες που κρύβονται μέσα στις κρίσεις και τα βάσανά μου;

Συμβαίνει όμως κάθε μέρα το κλίμα που αναπνέουμε να προσφέρει “ηρεμιστικά της ψυχής”, υποκατάστατα για να ηρεμήσουμε την ανησυχία μας και να σβήσουμε αυτά τα ερωτήματα: από τα προϊόντα του καταναλωτισμού μέχρι τις αποπλανήσεις της απόλαυσης, από τις θεαματικές συζητήσεις μέχρι την ειδωλολατρία της ευημερίας- τα πάντα φαίνεται να μας λένε: μη σκέφτεστε πολύ, αφήστε το, απολαύστε τη ζωή! Συχνά προσπαθούμε να εγκαταστήσουμε την καρδιά στην ασφάλεια της άνεσης· να εγκαταστήσουμε την καρδιά στην ασφάλεια της άνεσης· αλλά αν οι Μάγοι το είχαν κάνει αυτό, δεν θα είχαν συναντήσει ποτέ τον Κύριο. Ηρεμία της καρδιάς, ηρεμία της ψυχής, ώστε να μην υπάρχει πλέον ανησυχία: αυτός είναι ο κίνδυνος. Ο Θεός, από την άλλη πλευρά, κατοικεί στα ανήσυχα ερωτήματά μας- σε αυτά “τον αναζητούμε όπως η νύχτα αναζητά την αυγή… Είναι στη σιωπή που μας ενοχλεί πριν από το θάνατο και το τέλος κάθε ανθρώπινου μεγαλείου· είναι στην ανάγκη για δικαιοσύνη και αγάπη που κουβαλάμε μέσα μας· είναι το Ιερό Μυστήριο που έρχεται να συναντήσει τη νοσταλγία του Εντελώς Άλλου, μια νοσταλγία για τέλεια και ολοκληρωμένη δικαιοσύνη, συμφιλίωση και ειρήνη” (C.M. Martini, Incontro al Signore Risorto. Η καρδιά του χριστιανικού πνεύματος, Cinisello Balsamo 2012, 66). Αυτό, λοιπόν, είναι το πρώτο μέρος: Η ανησυχία των ερωτήσεων. Μη φοβάστε να μπείτε σε αυτή την ανησυχία των ερωτήσεων· αυτοί ακριβώς είναι οι δρόμοι που μας οδηγούν στον Ιησού.

Το δεύτερο μέρος όπου μπορούμε να συναντήσουμε τον Κύριο είναι ο κίνδυνος του ταξιδιού. Οι ερωτήσεις, ακόμη και οι πνευματικές, μπορούν στην πραγματικότητα να οδηγήσουν σε απογοήτευση και ερημιά, αν δεν μας κατευθύνουν στο δρόμο μας, αν δεν κατευθύνουν την εσωτερική μας κίνηση προς το πρόσωπο του Θεού και την ομορφιά του Λόγου Του. Το προσκύνημα των Μάγων, “το εξωτερικό τους προσκύνημα”, είπε ο Βενέδικτος ΙΣΤ’, “ήταν έκφραση του εσωτερικού τους ταξιδιού, του εσωτερικού προσκυνήματος της καρδιάς τους” (Ομιλία για τα Θεοφάνεια, 6 Ιανουαρίου 2013). Οι Μάγοι, στην πραγματικότητα, δεν σταματούν να κοιτάζουν τον ουρανό και να συλλογίζονται το φως του άστρου, αλλά επιχειρούν ένα ριψοκίνδυνο ταξίδι που δεν προβλέπει εκ των προτέρων ασφαλείς δρόμους και καθορισμένους χάρτες. Θέλουν να μάθουν ποιος είναι ο βασιλιάς των Εβραίων, πού γεννήθηκε, πού μπορούν να τον βρουν. Γι’ αυτό ζητούν από τον Ηρώδη, ο οποίος με τη σειρά του καλεί τους αρχηγούς του λαού και τους γραμματείς που αμφισβητούν τις Γραφές. Οι Μάγοι βρίσκονται καθ’ οδόν: τα περισσότερα ρήματα που περιγράφουν τις ενέργειές τους είναι ρήματα κίνησης.

Αυτό ισχύει και για την πίστη μας: χωρίς συνεχές ταξίδι και συνεχή διάλογο με τον Κύριο, χωρίς ακρόαση του Λόγου, χωρίς επιμονή, δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Δεν αρκούν μερικές ιδέες για τον Θεό και μερικές προσευχές που ηρεμούν τη συνείδηση· είναι απαραίτητο να γίνουμε μαθητές ακολουθώντας τον Ιησού και το Ευαγγέλιό του, να Του μιλάμε για τα πάντα με προσευχή, να Τον αναζητούμε στις καθημερινές καταστάσεις και στα πρόσωπα των αδελφών μας. Από τον Αβραάμ που ξεκίνησε ένα ταξίδι σε μια άγνωστη χώρα μέχρι τους Μάγους που κινούνται πίσω από το αστέρι, η πίστη είναι ένα ταξίδι, η πίστη είναι ένα προσκύνημα, η πίστη είναι μια ιστορία αναχωρήσεων και αναχωρήσεων. Ας μην ξεχνάμε ποτέ: η πίστη είναι ένα ταξίδι, ένα προσκύνημα, μια ιστορία αναχωρήσεων και αναχωρήσεων. Ας θυμόμαστε το εξής: η πίστη δεν αναπτύσσεται αν παραμένει στατική- δεν μπορούμε να την εγκλωβίσουμε σε κάποια προσωπική αφοσίωση ή να την περιορίσουμε στους τοίχους της εκκλησίας, αλλά πρέπει να την βγάλουμε έξω, να τη ζήσουμε σε ένα συνεχές ταξίδι προς τον Θεό και προς τους αδελφούς και τις αδελφές μας. Ας αναρωτηθούμε σήμερα: βαδίζω προς τον Κύριο της ζωής, ώστε να γίνει Κύριος της ζωής μου; Ιησού, ποιος είσαι για μένα; Πού με καλείς να πάω, τι ζητάς από τη ζωή μου; Ποιες επιλογές με καλείς να κάνω για τους άλλους;

Τέλος, μετά την ανησυχία των ερωτήσεων και το ρίσκο του ταξιδιού, ο τρίτος τόπος συνάντησης με τον Κύριο είναι το θαύμα της λατρείας. Στο τέλος ενός μεγάλου ταξιδιού και μιας επίπονης αναζήτησης, οι Μάγοι μπήκαν στο σπίτι, “είδαν το παιδί με τη Μαρία, τη μητέρα του, και προσκύνησαν και το προσκύνησαν” (εδ. 11). Αυτό είναι το αποφασιστικό σημείο: η ανησυχία μας, τα ερωτήματά μας, οι πνευματικές μας διαδρομές και οι πρακτικές της πίστης πρέπει να συγκλίνουν στη λατρεία του Κυρίου. Εκεί βρίσκουν το κέντρο της πηγής τους, γιατί όλα πηγάζουν από εκεί, γιατί ο Κύριος είναι αυτός που ανακινεί μέσα μας το συναίσθημα, την πράξη και την πράξη. Όλα γεννιούνται και όλα κορυφώνονται εκεί, διότι ο σκοπός των πάντων δεν είναι να πετύχουμε έναν προσωπικό στόχο και να λάβουμε δόξα για τον εαυτό μας, αλλά να συναντήσουμε τον Θεό και να αφεθούμε να αγκαλιαστούμε από την αγάπη του, η οποία δίνει βάση στην ελπίδα μας, η οποία μας απελευθερώνει από το κακό, η οποία μας ανοίγει στην αγάπη για τους άλλους, η οποία μας καθιστά ανθρώπους ικανούς να οικοδομήσουμε έναν πιο δίκαιο και αδελφικό κόσμο. Δεν έχει νόημα να είμαστε ποιμαντικά ενεργοί αν δεν βάζουμε τον Ιησού στο κέντρο, λατρεύοντάς τον. Το θαύμα της λατρείας. Εκεί μαθαίνουμε να στεκόμαστε μπροστά στον Θεό όχι τόσο για να ζητήσουμε ή να κάνουμε κάτι, όσο για να σταματήσουμε σιωπηλά και να αφεθούμε στην αγάπη του, να αφεθούμε να μας αρπάξει και να μας αναγεννήσει το έλεός του. Και προσευχόμαστε πολλές φορές, ζητάμε πράγματα, προβληματιζόμαστε… αλλά, συνήθως, χάνουμε την προσευχή της λατρείας. Έχουμε χάσει την αίσθηση της λατρείας, επειδή έχουμε χάσει την ανησυχία των ερωτήσεων και έχουμε χάσει το θάρρος να προχωρήσουμε μπροστά στους κινδύνους του ταξιδιού. Σήμερα, ο Κύριος μας καλεί να κάνουμε όπως οι Μάγοι: όπως οι Μάγοι, ας προσκυνήσουμε, ας παραδοθούμε στον Θεό με το θαύμα της λατρείας. Ας λατρεύουμε τον Θεό και όχι το εγώ μας· ας λατρεύουμε τον Θεό και όχι τα ψεύτικα είδωλα που μας παρασύρουν με τη γοητεία του κύρους και της εξουσίας, με τη γοητεία των ψευδών ειδήσεων· ας λατρεύουμε τον Θεό για να μην υποκλινόμαστε μπροστά στα πράγματα που περνούν και στη σαγηνευτική αλλά κενή λογική του κακού.

Αδελφοί, αδελφές, ας ανοίξουμε τις καρδιές μας στην ανησυχία, ας ζητήσουμε το κουράγιο να προχωρήσουμε στο μονοπάτι και ας καταλήξουμε στη λατρεία! Ας μη φοβόμαστε, είναι ο δρόμος των Μάγων, είναι ο δρόμος όλων των αγίων στην ιστορία· δεχτείτε την ανησυχία, ξεκινήστε και λατρεύστε. Αδελφοί και αδελφές, ας μην επιτρέψουμε να σβήσει μέσα μας η ανησυχία των ερωτήσεων- ας μην σταματήσουμε το ταξίδι μας υποκύπτοντας στην απάθεια ή την άνεση- και, καθώς συναντάμε τον Κύριο, ας παραδοθούμε στο θαύμα της λατρείας. Τότε θα ανακαλύψουμε ότι ένα φως φωτίζει ακόμη και τις πιο σκοτεινές νύχτες: είναι ο Ιησούς, είναι το λαμπερό πρωινό αστέρι, ο ήλιος της δικαιοσύνης, η ελεήμων ακτινοβολία του Θεού, που αγαπά κάθε άνθρωπο και κάθε λαό στη γη.

 

Θεματολογικές ετικέτες

Αφήστε μια απάντηση