Το κεντρικό μήνυμα του φετινού προσκυνήματος είναι «ας γίνουμε άγιοι!». Αλλά για σταθείτε. Άραγε επιλέγει κανείς να γίνει άγιος;
Το να μπορώ να επιλέξω κάτι προϋποθέτει πως είμαι ελεύθερος να κάνω αυτή την επιλογή οικειοθελώς. Πολλοί μπορούν λοιπόν να αντιτείνουν: «μα δεν επέλεξα καν να βαπτιστώ». Αυτό είναι όντως αλήθεια για όσους βαπτίσθηκαν από τους γονείς τους όταν ήταν νήπια.
Αλλά εν τέλει, μήπως επέλεξε κανείς από μας να γεννηθεί; Μήπως επέλεξε κανείς από μας τους γονείς του; Μήπως επέλεξε κανείς από μας να πάει ή όχι στο σχολείο; Όχι βέβαια. Το σχολείο είναι για όλους υποχρεωτικό. Σε αυτό το σημείο δεν έχουμε επιλογή και αυτό μας φαίνεται απολύτως φυσικό διότι θεωρούμε πως το σχολείο είναι χρήσιμο ώστε να μπορέσει να ενσωματωθεί ο νέος άνθρωπος στην κοινωνία. Κατ’ ανάλογο τρόπο, το βάπτισμα είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να βρεί ο νέος άνθρωπος τη θέση του στην καρδιά του Θεού, η συνθήκη για να μπορέσει να προσεγγίσει την αγιότητα.
Έχουμε επιλέξει μήπως το Θεό; Ούτε καν αυτό! Εξάλλου, ο Χριστός μάς το λέει ξεκάθαρα: «οὐχ ὑμεῖς με ἐξελέξασθε, ἀλλ᾿ ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς» (Ιω 15, 16). Τελικά, απομένει τίποτε που μπορούμε όντως να επιλέξουμε; Ποιο είναι άραγε το πεδίο της ελευθερίας μας; Ακόμη και στα απλά καθημερινά πράγματα που η δυνατότητα επιλογής φαντάζει αυτονόητη, όπως ας πούμε το πώς θα ντυθεί κανείς, τί θα φάει, πώς θα διασκεδάσει, βλέπουμε καθαρά σε τί βαθμό υποτασσόμαστε σε εξωτερικές επιρροές: κυρίως στο βλέμμα των συνομηλίκων. Και τελικά προσπαθούμε να είμαστε «στη μόδα», να είμαστε όπως όλοι. Σας βεβαιώ πως και εγώ υπήρξα κάποτε έφηβος -πριν από κάμποσο καιρό ίσως- αλλά ξέρω πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι να θέλει κανείς να διατηρήσει τη διαφορετικότητά του έχοντας να αντιμετωπίσει το ειρωνικό κοίταγμα και τα σαρκαστικά σχόλια των άλλων.
Κοντολογίς, πότε και υπό ποιές συνθήκες μπορεί κανείς να ενεργοποιήσει την ελευθερία του και να κάνει μία όντως αληθινή και ανεπηρέαστη επιλογή;
Προσωπικά, δε σας κρύβω πως ασκήθηκα στην ενεργοποίηση της ελευθερίας μου μέσα από την προσωπική, την κατ’ ιδίαν προσευχή, που έκανα κρυφά και μακρυά από κάθε περισπασμό στο δωμάτιό μου. Εκεί όπου κανείς δε μπορούσε να με δει παρά μόνο ο Θεός. Ο Θεός, που γνωρίζει τα κατάβαθα της καρδιάς μου και που ξέρω πως δεν έχω τίποτε να Του κρύψω και τίποτε να υποκριθώ. Σε αυτό το πεδίο της προσευχής προσπάθησα να μάθω τι σημαίνει η ελευθερία μου και σιγά σιγά να απελευθερωθώ από τις συμβάσεις και τους συμβιβασμούς των ανθρώπινων συναναστροφών και των προσωπείων που φοράμε στις σχέσεις με τους άλλους.
Είναι αλήθεια πως είχα κάνει μία επιλογή -τουλάχιστον, έτσι νόμιζα- και αυτή ήταν να γίνω γιατρός. Έπειτα, σκεφτόμουν και προγραμμάτιζα να παντρευτώ και να κάνω οικογένεια. Πίστευα πως όλα αυτά ήταν όντως η προσωπική μου επιλογή. Τη μέρα που αισθάνθηκα μέσα μου τη φωνή του Θεού, τη φωνή που με καλούσε να τα εγκαταλείψω όλα για να Τον ακολουθήσω, στάθηκε αυτό για μένα μια τεράστια δυσκολία γιατί έπρεπε να αφήσω κάτι που θεωρούσα ως την προσωπική μου επιλογή για να αποδεχθώ την επιλογή του Θεού. Και αυτό μου γεννούσε τη σκέψη: τελικά εγώ επιλέγω ή μήπως Κάποιος με επιλέγει; Αλλά κατάλαβα πως ακόμη και αν Κάποιος με επιλέγει, πρέπει σε κάθε περίπτωση να κάνω χρήση της ελευθερίας μου διότι πρέπει να αποδεχθώ ή να αρνηθώ αυτή την κλήση. Και ακόμη κατάλαβα πως η αγάπη του Κυρίου θα ήταν η ίδια, απόλυτα αδιάπτωτη και αναλλοίωτη, είτε απαντούσα αρνητικά, είτε απαντούσα θετικά στην κλήση Του. Άρα το θέμα δεν ήταν αν ή πόσο με αγαπούσε ο Κύριος αλλά κατά πόσον εγώ αγαπώ το Θεό. Άραγε αγαπώ το Θεό αρκετά ώστε να απαντήσω θετικά στην κλήση Του, ώστε να Του δώσω τη ζωή μου;
Κατά την Πεντηκοστή, εορτάζουμε την Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους. Ο Απόστολος Παύλος μας λέει πως το Άγιο Πνεύμα δε μας κάνεις δούλους, αλλά μας κάνει υιούς, τέκνα του Θεού.
Δούλος σημαίνει εξαρτημένος. Και η εξάρτηση δεν είναι μόνο από τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, τις τοξικές ουσίες κτλ, αλλά κυρίως – και αυτό το ξέρουμε όλοι πολύ καλά- από το βλέμμα των άλλων και από ένα σωρό άλλες υποχρεώσεις.
Αντίθετα, υιός σημαίνει να μάθω να είμαι ελεύθερος, και μάλιστα με μια ποιότητα ελευθερίας σαν αυτή που μας διδάσκει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, που μας λέει: «διὰ τοῦτο ὁ πατήρ με ἀγαπᾷ, ὅτι ἐγὼ τίθημι τὴν ψυχήν μου, ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν. οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλ᾿ ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ· ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν, καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν» (Ιω 10, 17-18).
Το να δίνει κανείς τη ζωή του από αγάπη είναι το κλειδί της ελευθερίας. Το να δίνει κανείς της ζωή του από αγάπη είναι ίσως η μόνη αληθινή επιλογή και χρήση της ελευθερίας που μπορεί να κάνει κανείς γιατί αγάπη χωρίς ελευθερία δεν υπάρχει. Το να δίνει κανείς τη ζωή του είναι μάλιστα η μέγιστη πράξη αγάπης κατά τα λόγια του Χριστού: «μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ.» (Ιω 15, 13).
Το να δίνει κανείς τη ζωή του από αγάπη είναι τελικά να γίνεται άγιος, όπως η Μητέρα Τερέζα, ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης και αναρίθμητοι άλλοι χριστιανοί που φώτισαν την Εκκλησία του Χριστού. Αυτούς ας μιμηθούμε, ας γίνουμε μάρτυρες αυτής της αγάπης και ας χρησιμοποιήσουμε την ελευθερία μας για να μάθουμε να αγαπάμε περισσότερο.
Μετάφραση: Χάρης Χατζηγώγος