Δύο κείμενα για… “χίλιες” σκέψεις
Θέματα που… σκανδαλίζουν την ταπεινή (;) αυτάρκεια και αυταρέσκεια των ορθοδόξων είναι τα παρακάτω! Ακουμπήματα οδυνηρών πληγών που «φλεγμαίνουν καί αἱμορραγοῦν» και όσοι «δεν καταλαβαίνουν»… «δεν ξέρουν που πατούν και που πηγαίνουν».
Όμως όλα αυτά (οι διηρημένοι χριστιανοί) είναι πέτρες σκανδάλου και λίθοι προσκόματος, για ανθρώπους που σκέπτονται όπως θέλει ο Χριστός, που λέει: Να σας βλέπουν αγαπημένους και ενωμένους (τους μαθητές μου) και να πιστέψουν ότι ο Θεός με απέστειλε. Δηλαδή να πιστέψουν στην θεότητα του Χριστού!
Ας ακούσουμε τον π. Raniero Cantalamessa στην διδασκαλία του στην Σύνοδο των Αγγλικανών και ας διαβάσουμε το κείμενο του αρχισυντάκτη του ελληνικού καθολικού περιοδικού «Ανοιχτοί Ορίζοντες» με περίσκεψη, καλή διάθεση και αγωνία, για το σκάνδαλο της διαίρεσης μας, και ας προσευχηθούμε (ας προσευχόμαστε πάντοτε) να σηκώσει ο Χριστός από τον ανθρώπινο δρόμο τις εμποδίζουσες “πέτρες” και να “παύση τα σχίσματα”.
1) Ανοικοδομήστε τον Οίκο μου
Ο π. Ρανιέρο Κανταλαμέσσα κηρύττει στη Γενική Σύνοδο της Αγγλικανικής Εκκλησίας.
……………………………………………………………………………………………………….
Η προφητεία του Αγγαίου αρχίζει με μια επίπληξη, αλλά τελειώνει με μια παραίνεση και με μια μεγαλειώδη υπόσχεση: «Ανεβείτε στα όρη, φέρτε ξυλεία και ανοικοδομήστε τον Οίκο, κι εγώ θα ευχαριστηθώ γι’ αυτό και θα φανερώσω τη δόξα μου εκεί» – λέει ο Κύριος» (Προφ. Αγγαίος).
……………………………………………………………………………………………………….
Η κατάσταση έχει δραματικά αλλάξει από τότε. Χρειάζεται ν’ αρχίσουμε και πάλι με το πρόσωπο του Ιησού, βοηθώντας ταπεινά τους συγχρόνους μας ν’ αποκτήσουν την εμπειρία μιας προσωπικής συνομιλίας μαζί Του.
«Τα πάντα δημιουργήθηκαν δι’ αυτού και δι’ αυτόν»· ο Χριστός είναι το φως του κόσμου, εκείνος που δίνει νόημα και ελπίδα σε κάθε ανθρώπινη ζωή – και η πλειονότητα των ανθρώπων γύρω μας ζουν και πεθαίνουν σαν Αυτός να μην είχε υπάρξει ποτέ!
Πώς μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι, κι ο καθένας να παραμένει «στην άνεση των δικών μας εξοπλισμένων σπιτιών»;
……………………………………………………………………………………………………….
Σε πολλά μέρη του κόσμου άνθρωποι σκοτώνονται και εκκλησίες πυρπολούνται όχι επειδή είναι Καθολικοί ή Αγγλικανοί ή Πεντηκοστιανοί ή Ορθόδοξοι ή Κόπτες, αλλά επειδή είναι χριστιανοί. Στα δικά τους μάτια είμαστε ήδη ένας! Ας γίνουμε ένας και στα δικά μας τα μάτια και στα μάτια του Θεού.
Η ενότητα δεν είναι μια απλή υπόθεση. Πρέπει κανείς ν’ αρχίσει με τις μεγάλες Εκκλησίες, εκείνες που είναι καλά δομημένες, συγκεντρώνοντας ό,τι τις ενώνει, που είναι απείρως πιο σημαντικό από ό,τι τις διαιρεί· όχι επιβάλλοντας
ομοιομορφία, αλλά στοχεύοντας σ’ εκείνο που ο πάπας Φραγκίσκος ονομάζει «συμφιλιωμένες ποικιλομορφίες».
Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από την εκπλήρωση της εγκάρδιας επιθυμίας του Χριστού για ενότητα.
……………………………………………………………………………………………………….
2) ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ “ΜΑΖΙ”…
Η παρουσία των τριών θρησκευτικών και εκκλησιαστικών ηγετών στο νησί της Λέσβου αποτέλεσε μια σημαντική μαρτυρία για την κοινή γνώμη της Ευρώπης και του κόσμου. Είδαμε τρεις χριστιανούς ιεράρχες να προσεγγίζουν από κοινού, με κοινή ευαισθησία και κοινή προσπάθεια ένα από τα πιο σημαντικά και οδυνηρά ανθρώπινα προβλήματα, αυτό της προσφυγιάς, του πολέμου, του ξεριζωμού από την πατρώα γη, της αναζήτησης μιας άλλης πατρίδας.
Μέσα στην οδυνηρή εικόνα των καταυλισμών και των προσφύγων, ατόμων και οικογενειών, ήταν παρήγορο ότι οι εκκλησιαστικοί ηγέτες προσήλθαν μαζί και έδωσαν ένα μήνυμα, μια προτροπή σε όλη τη διεθνή κοινότητα.
Φάνηκε μέσα από αυτό το γεγονός ότι η προσέγγιση των χριστιανών και των Εκκλησιών δεν γίνεται μόνο με θεολογικούς διαλόγους και συνέδρια, αλλά και με συγκεκριμένες πράξεις υπέρ του πάσχοντος συνανθρώπου. Μάλιστα, μια τέτοια κοινή κινητοποίηση άργησε να έρθει. Τώρα, αυτή η στάση πρέπει να αναπτυχθεί και να επεκταθεί. Τα προβλήματα του κόσμου και του ανθρώπου πρέπει να μας ενώσουν.
Η στάση των Ορθοδόξων απέναντι στην Καθολική Εκκλησία είναι πάντα επιφυλακτική και δύσπιστη1. Ακόμη και καλοπροαίρετοι Ορθόδοξοι αναρωτιούνται αν η διάθεση προσέγγισης, οι πράξεις και τα λόγια από Καθολικής πλευράς είναι αληθινά ή αν υπάρχει υστεροβουλία ή δόλος. Από την Καθολική Εκκλησία υπάρχει απορία για την μόνιμη δυσπιστία των Ορθοδόξων. Δεν καταλαβαίνουν την επιφυλακτικότητα ή την άρνηση των Ανατολικών, οι οποίοι ανακαλύπτουν συνεχώς αιτίες διαφοράς και εμπόδια στις διεκκλησιαστικές σχέσεις. Δεν καταλαβαίνουν αυτήν την στάση, τη στιγμή που ο χριστιανισμός αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις σε κάθε ήπειρο και σε όλο τον σημερινό κόσμο.
Οι λόγοι αυτής της κατάστασης είναι, κατά μεγάλο μέρος, ιστορικοί. Αλλά η ιστορία δεν γίνεται αντιληπτή με τον ίδιο τρόπο σε Ανατολή και Δύση. Οι Δυτικοί θεωρούν ότι η ιστορία είναι παρελθόν, όλοι οι λαοί της Ευρώπης γνώρισαν συγκρούσεις εθνικές και θρησκευτικές, τώρα, όμως, οι συνθήκες δεν είναι οι ίδιες, λένε, και πρέπει να κοιτάξουμε πώς θα φτιάξουμε την τωρινή μας κατάσταση. Οι Ανατολικοί, όμως, νιώθουν ότι είναι θύματα της επεκτατικής διάθεσης των Δυτικών και, επίσης, ότι η ιστορία είναι παρούσα, έχει άμεσο βάρος, ότι αυτό το βάρος είναι σχεδόν ασήκωτο και δεν είναι μόνο παρελθόν2. Οι Δυτικοί δεν καταλαβαίνουν αυτήν την λογική. Αυτό το καθοριστικό βάρος της ιστορίας, μιας ιστορίας που συχνά και για κάποιους μυστηριώδεις λόγους διαβάζεται επιλεκτικά, δεν το καταλαβαίνουν. Κι ενώ οι Καθολικοί συνεννοούνται και συνεργάζονται με τους Διαμαρτυρόμενους, παρά τις δογματικές διαφορές (και παρά το βαρύ ιστορικό παρελθόν), με τους Ορθόδοξους η συνεννόηση είναι δύσκολη, παρά την δογματική εγγύτητα.
Χρειάζεται, μεταξύ άλλων, γνωριμία και προσέγγιση. Σε αυτήν την προσέγγιση δεν μπορεί να λείπει η κοινή προσπάθεια συμπαράστασης προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο. Κοντά στην κοινή μαρτυρία πίστης προς τον κόσμο, χρειάζεται και η κοινή μαρτυρία ευαγγελικής αγάπης.
1. Το 1339 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ανδρόνικος Γ ́ Παλαιολόγος απέστειλε τον πολύγλωσσο Καλαβρό μοναχό Βαρλαάμ στην Αβινιόν. Εκεί ο Βαρλαάμ έδωσε δυο ομιλίες ενώπιον του πάπα Βενέδικτου ΙΒ ́. Αναφέρθηκε αφενός στην αναγκαιότητα της σύμπτυξης ενός ενωμένου χριστιανικού μετώπου ενάντια στους Τούρκους και αφετέρου στις διαδρομές μέσω των οποίων η επανένωση των εκκλησιών θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Στην απαίτηση του πάπα ότι η ένωση των εκκλησιών θα έπρεπε να προηγηθεί της αποστολής στρατιωτικής βοήθειας εκ μέρους της Δύσης, ο Βαρλαάμ έδωσε την ακόλουθη απάντηση: «Δεν είναι τόσο οι δογματικές διαφορές που αποξενώνουν τις καρδιές των Ελλήνων από εσάς, όσο το μίσος που έχει εισέλθει στις ψυχές τους ενάντια στους Λατίνους, εξαιτίας των πολλών και μεγάλων δεινών που οι Έλληνες υπέφεραν σε διαφόρους καιρούς στα χέρια των Λατίνων και ακόμα υποφέρουν. Μέχρι να φύγει το μίσος αυτό δεν μπορεί να υπάρξει ένωση». (Σημείωση του enoriako.info)
2.«Όταν με ρωτούν τι χωρίζει ορθοδόξους και καθολικούς δίνω συχνά μια απάντηση που γεννά την αμηχανία στα βλέμματα αυτών που με ρώτησαν: μας χωρίζει πρωτίστως η ιστορία. Θα μπορούσα να έχω πει ότι μας χωρίζει η επιδίωξη της ισχύος, αλλά μάλλον πρόκειται για την ίδια απάντηση, με πιο δύσληπτους όρους. Με άλλα λόγια: όσοι δεν βλέπουν την ιστορία ως εκδίπλωση της ιστορίας της σωτηρίας, ως απόδειξη ότι Κύριος της ιστορίας είναι ο Ιησούς Χριστός, δηλαδή το εσφαγμένο αρνίο και όχι το ξίφος του εκάστοτε Καίσαρα, μοιραία θα συγκρουστούν μεταξύ τους διεκδικώντας τον εφήμερο τίτλο του νικητή της ιστορίας» π. Ευάγγελος Γκανάς. (Σημείωση του enoriako.info)
Περιοδικό «Ανοιχτοί Ορίζοντες» π. Θ. Κοντίδης-Editorial
Θεματολογικές ετικέτες