Όταν είσαι 17-18 χρονών και κουβαλάς μνήμες αιώνων και έχεις ακούσει «τα άπειρα» για μια πόλη σύμβολο, τότε η επίσκεψη σ’ αυτήν μοιάζει με όνειρο που συνεχίζεται και όταν ξυπνάς!
Τα ακούσματα ήταν λόγια. Η επίσκεψη είναι πραγματικότητα. Φυσικά η πραγματικότητα ξεπερνάει τα λόγια.
Νάμαστε λοιπόν έξω από τα τείχη της “θεοφρουρήτου Βασιλείου Πόλεως”. Έξω από τα τείχη που αντίκρυσαν χιλιάδες μάτια φίλων και εχθρών της. Έξω από τα τείχη-όρια που περιέκλειαν όχι ένα τόπο ζωής, αλλά ένα τρόπο ζωής.
Αλήθεια, τι ήταν αυτή η Πόλη;
Στον αρχαίο ελληνικό κόσμο η ταξινόμηση του βίου γινόταν σε πόλεις-κράτη. Ο αποικισμός άπλωσε αυτή την πολιτική ρύθμιση σ’ όλη την Μεσόγειο σχεδόν. Η Ρώμη ήταν κι αυτή μια πόλις Ελληνίδα. Η αρχική της γλώσσα ήταν τα ελληνικά!! Όταν αργότερα έγινε υπερδύναμη, ο αυτοκράτωρ Καρακάλλας (186-217 π.Χ.) έκανε μια ρύθμιση εντυπωσιακή. Μετέτρεψε την πόλη-κράτος σε Κράτος-πόλη. Όλο το κράτος έγινε μία πόλη. Όλοι έγιναν Ρωμαίοι. Όλοι είχαν τα δικαιώματα του Ρωμαίου πολίτη. Όλοι μπορούσαν να επικαλεσθούν τον Καίσαρα και να δικαστούν από αυτόν. Και ο Απόστολος Παύλος αυτό έκανε. “Ρωμαῖος εἰμί (είπε) καὶ Καίσαρα ἐπικαλοῦμαι” και οδηγήθηκε στην Ρώμη όπου και μαρτύρησε.
Στην ίδια λογική και οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης-Νέας Ρώμης ονομαζόντουσαν Ρωμαίοι και οι αυτοκράτορες μέχρι τον τελευταίο Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, υπέγραφαν «Κωνσταντῖνος, ἐλέῳ Θεοῦ Αὐτοκράτωρ τῶν Ρωμαίων, ὁ Παλαιολόγος.
Μέχρι σήμερα οι Έλληνες της Πόλης ονομάζονται Ρωμηοί (Ρωμαίοι) ακόμα κι από τους Τούρκους. Σεις θα επισκεφτείτε το Rum Patrikhanesi, το Ρωμαίϊκο Πατριαρχείο.
Είπαμε πριν ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν ένας τρόπος ζωής! Όντως. Δεν υπήρχε κοινωνική ταξική διαστρωμάτωση. Όλοι είχαν ίση αξία και δικαιώματα. ΌΛΟΙ μπορούσαν να γίνουν αυτοκράτορες αν ήταν ικανοί στα στρατιωτικά. Ακόμα και οι αναλφάβητοι!! Οι αυτοκράτορες Ιουστίνος και Βασίλειος ο Μακεδών ήταν αγράμματοι αλλά ικανότατοι στρατηγοί.
Η Πόλη είχε μέσα στο δεσποτικό της συγκεντρωτισμό (λόγῳ εποχής) μια εκπληκτική ελευθερία. Λάθη είχε; Πολλά!! Όμως λάθη ανθρώπων· όχι θεσμικά! Αξίζει κάποια στιγμή να διαβάσετε μια ιστορία, μια παρουσίαση αυτής της εκπληκτικής “μήτρας” από την οποία γεννηθήκαμε. Τα βιβλία α) J. Norwich: Σύντομη ιστορία του Βυζαντίου, β) C. Mango: Βυζάντιο, γ) όλα τα βιβλία του Στήβεν Ράνσιμαν, είναι πλέον στη διάθεση όλων μας και ανατρέπουν την συκοφάντηση του Έντουαρντ Γκίμπον (Gibbon) σ’ αυτή την εκπληκτική περίοδο των 1123 χρόνων της ιστορίας που της έδωσαν το “παρατσούκλι” Βυζάντιο για να την περιορίσουν τοπικά και ποιοτικά, αποκόπτοντάς την από την ροή της Ρωμαϊκής μας συνέχειας.
Τώρα που θα περάσετε αυτά τα λαμπρά και ένδοξα τείχη και την Χρυσή Πύλη, αφουγκραστείτε αυτόν τον τρόπο που σας προτείνεται από αυτά τα ένδοξα ερείπια.
Πατάτε πάνω σε χώματα άγια.
Περπατάτε σε δρόμους που τους διάβηκαν άνθρωποι με το μεγαλείο του Βασιλιά Μαυρίκιου (589-602 μ.Χ.), με την αγιότητα του Ιωάννη του Βατάτζη (1222-1254 μ.Χ.) και με την ευφυΐα του Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.). Είστε απόγονοι ηρώων και αγίων.
Αφουγκραστείτε τα ψηφιδωτά της Μονής της Χώρας και μείνετε να σκέφτεστε τι έχει να σας πει η ΑΝΑΣΤΑΣΗ του παρεκκλησίου της. Ο Χριστός, εσάς (εμένα, εσάς, όλους) ανασύρει-ανασταίνει στην μεγαλειώδη αυτή σύνθεση. Μείνετε μπροστά Του προσευχόμενοι. Μιλάει… Ακούστε Τον.
Στην Αγιά Σοφιά (η Σοφία του Θεού-ο Χριστός. Σ’ Αυτόν είναι αφιερωμένος ο ναός) ξανασκεφτείτε εκείνο το αρχαίο: “ὑπέρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν” για να καταλάβετε γιατί αυτοί οι άνθρωποι έφτιαξαν πρώτ’ απ’ όλα αυτήν την Εκκλησία! Η αγία τράπεζά της ήταν μία πλάκα-μίγμα ασημιού, μέσα στην οποία είχαν “αναχωνευθεί” δείγματα από όλη την έμβιο και άβιο κτίση! Δηλαδή προσφορά “όλου του κόσμου” στον Χριστό.
Στην Πόλη οι άνθρωποι μάθαιναν εκείνο το αρχαίο ρητό: “Ὅταν κοινωνοῦμεν ἀληθεύομεν καὶ ὅταν ἰδιάζωμεν ψευδόμεθα”. Η Πόλη ήταν μια κοινωνία που μάθαινε τους ανθρώπους της να αγαπούν. Τους έβγαζε από το κλουβί της αυταρέσκειας και της υποκειμενικότητας. Τους δίδασκε να μοιράζονται.
Μαθήματα δύσκολα και επίπονα. Με κόπους και αποτυχίες. Όμως μεγαλειώδη.
Λοιπόν:
“Βρείτε το δρόμο για τον λειμώνα του Θεού.
Πολύ χρόνο χάσατε
σ’ αυτό τον λειμώνα των ζώων.
Ρίξε το βλέμμα σου πιο ψηλά
απ’ όσο μπορείς να δεις.
Μην ξεχνάς τον ανώτερο σκοπό
που σ’ έφερε εδώ.
Τώρα, σώπασε.
Άσε να μιλήσει Αυτός
που δημιούργησε τις λέξεις.
Εκείνος έφτιαξε την πόρτα.
Εκείνος έφτιαξε την κλειδαριά.
Εκείνος έχει και το κλειδί”.
Τζελαλαντίν Ρουμί
Σας εύχομαι μια όμορφη και ουσιαστική εκδρομή.
Περιμένω νέα σας.
π. Θεοδόσιος
Θεματολογικές ετικέτες