Κατήχηση για τη διάκριση του Πάπα Φραγκίσκου
Πλατεία Αγίου Πέτρου
Τετάρτη, 16 Νοεμβρίου 2022
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές,
Σήμερα συνεχίζουμε την κατήχησή μας για το θέμα της διάκρισης. Είδαμε πόσο σημαντικό είναι να “διαβάζουμε” τι κινείται μέσα μας, ώστε να μην παίρνουμε βιαστικές αποφάσεις, υπό το κύμα του συναισθήματος της στιγμής, για να τις μετανιώσουμε όταν, ατυχώς κάποιες φορές, είναι πολύ αργά! Δηλαδή, πρέπει να “διαβάζετε” τι σας συμβαίνει και στη συνέχεια να λαμβάνετε αποφάσεις.
Με αυτή την έννοια, ακόμη και η πνευματική κατάσταση που ονομάζουμε ερημιά, όταν όλα στην καρδιά είναι σκοτεινά, είναι θλιβερά, αυτή η κατάσταση της ερημιάς μπορεί να είναι μια ευκαιρία για ανάπτυξη. Γιατί αν δεν υπάρχει λίγη δυσαρέσκεια, λίγη υγιής θλίψη, μια υγιής ικανότητα να μένουμε στη μοναξιά και να είμαστε με τον εαυτό μας χωρίς να το βάζουμε στα πόδια, κινδυνεύουμε να μένουμε πάντα στην επιφάνεια των πραγμάτων και να μην ερχόμαστε ποτέ σε επαφή με το κέντρο της ύπαρξής μας. Η ερημιά προκαλεί “ταραχή της ψυχής”: όταν κάποιος είναι λυπημένος, είναι σαν η ψυχή του να βρίσκεται σε ταραχή· σε μια κατάσταση που κρατάει τον άνθρωπο σε εγρήγορση, ενθαρρύνει την επαγρύπνηση και την ταπεινότητα και μας προστατεύει από τους ανέμους της ιδιοτροπίας. Αυτές είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την πρόοδο στη ζωή, και επομένως και στην πνευματική ζωή. Μια τέλεια αλλά “αποστειρωμένη” γαλήνη, χωρίς συναισθήματα, όταν γίνεται κριτήριο για τις επιλογές και τη συμπεριφορά μας, μας κάνει απάνθρωπους. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα συναισθήματα: είμαστε άνθρωποι και τα συναισθήματα είναι μέρος της ανθρωπιάς μας- χωρίς την κατανόηση των συναισθημάτων θα ήμασταν απάνθρωποι. Χωρίς να βιώνουμε συναισθήματα θα ήμασταν επίσης αδιάφοροι για τον πόνο των άλλων και ανίκανοι να αποδεχτούμε τον δικό μας, γιατί δεν θα λαμβάναμε υπόψη ότι αυτή η “τέλεια γαλήνη” δεν επιτυγχάνεται με αυτό το μονοπάτι της αδιαφορίας. Η αποστειρωμένη απόσταση, που μας κάνει να λέμε: “δεν ανακατεύομαι με πράγματα και καταστάσεις· κρατώ αποστάσεις”, αυτό δεν είναι ζωή. Είναι σαν να ζούμε σε ένα εργαστήριο, αποκλεισμένοι από όλους και απ’ όλα, για να μην έχουμε μικρόβια, ασθένειες. Για πολλούς αγίους και αγίες άνδρες και γυναίκες, η ανησυχία υπήρξε αποφασιστική ώθηση για να αλλάξουν τη ζωή τους. Αυτή η τεχνητή γαλήνη δεν είναι καλή, ενώ η υγιής ανησυχία, η ανήσυχη καρδιά, η καρδιά που προσπαθεί να βρει το δρόμο της, είναι καλή. Αυτή είναι η περίπτωση, για παράδειγμα, του Αυγουστίνου του Ιπποκράτη ή της Edith Stein ή του Joseph Benedict Cottolengo ή του Charles de Foucauld. Οι σημαντικές επιλογές έχουν ένα τίμημα που παρουσιάζει η ζωή, ένα τίμημα που είναι προσιτό σε όλους. Δηλαδή, οι σημαντικές επιλογές δεν έρχονται με κλήρωση, όχι! Έχουν ένα τίμημα και πρέπει να πληρώσετε αυτό το τίμημα. Είναι ένα τίμημα που πρέπει να κάνετε με την καρδιά σας, είναι ένα τίμημα απόφασης, ένα τίμημα προσπάθειας. Δεν είναι δωρεάν, αλλά είναι μια τιμή που είναι προσιτή σε όλους. Όλοι πρέπει να πληρώσουμε αυτή την απόφαση για να βγούμε από την κατάσταση της αδιαφορίας, η οποία μας ρίχνει πάντα.
Η ερημιά είναι επίσης μια πρόσκληση για την αχαριστία, για να μην ενεργούμε πάντα και μόνο με σκοπό τη συναισθηματική ικανοποίηση. Η ερημιά μας προσφέρει τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε, να ξεκινήσουμε μια πιο ώριμη, πιο όμορφη σχέση με τον Κύριο και με τους αγαπημένους μας, μια σχέση που δεν περιορίζεται σε μια απλή ανταλλαγή δώρων. Ας θυμηθούμε την παιδική μας ηλικία, για παράδειγμα: ως παιδιά, συχνά αναζητούμε τους γονείς μας για να πάρουμε κάτι από αυτούς, ένα παιχνίδι, χρήματα για να αγοράσουμε ένα παγωτό, μια άδεια… Και έτσι τους αναζητούμε όχι για τον εαυτό τους, αλλά για ένα ενδιαφέρον δικό μας. Ωστόσο, το μεγαλύτερο δώρο είναι αυτοί, οι γονείς, και το καταλαβαίνουμε αυτό καθώς μεγαλώνουμε.
Πολλές από τις προσευχές μας είναι επίσης αιτήματα για χάρες που απευθύνονται στον Κύριο, χωρίς πραγματικό ενδιαφέρον γι’ Αυτόν. Πηγαίνουμε και ζητάμε, ζητάμε, ζητάμε από τον Κύριο. Το Ευαγγέλιο σημειώνει ότι ο Ιησούς συχνά περιβαλλόταν από πολλούς ανθρώπους που Τον αναζητούσαν για κάτι, για θεραπείες, για υλική βοήθεια, αλλά όχι απλώς για να είναι μαζί Του. Τον πίεζαν τα πλήθη, αλλά ήταν μόνος. Κάποιοι άγιοι, ακόμη και κάποιοι καλλιτέχνες, τους προβλημάτισε αυτή η κατάσταση του Ιησού. Μπορεί να σας φαίνεται παράξενο, εξωπραγματικό, να ρωτάτε τον Κύριο: “Πώς είσαι;”. Αντίθετα, είναι ένας πολύ όμορφος τρόπος να εισέλθουμε σε μια αληθινή, ειλικρινή σχέση με την ανθρωπιά Του, με τα βάσανά Του, ακόμη και με τη μοναδική μοναξιά Του. Με Εκείνον, με τον Κύριο, που ήθελε να μοιραστεί τη ζωή Του μαζί μας μέχρι τέλους.
Μας κάνει τόσο καλό να μάθουμε να είμαστε μαζί Του, να είμαστε αποκλειστικά με τον Κύριο και για κανέναν άλλο σκοπό, όπως ακριβώς μας συμβαίνει με τους ανθρώπους που αγαπάμε: θέλουμε να τους γνωρίζουμε όλο και περισσότερο, γιατί είναι καλό να είμαστε μαζί τους.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, η πνευματική ζωή δεν είναι μια τεχνική που έχουμε στη διάθεσή μας, δεν είναι ένα πρόγραμμα εσωτερικής “ευημερίας” που είναι στο χέρι μας να σχεδιάσουμε. Όχι. Η πνευματική ζωή είναι μια σχέση με τον Θεό, τον Ζωντανό, που δεν μπορεί να αναχθεί στις κατηγορίες μας, να μπει στα κουτάκια μας. Και η ερημία είναι τότε η σαφέστερη απάντηση στην ένσταση ότι η εμπειρία του Θεού είναι μια μορφή υποβολής, μια απλή προβολή των επιθυμιών μας. Η ερημιά είναι να μην αισθάνεσαι τίποτα! Όλο είναι σκοτάδι! Όμως, αναζητάς τον Θεό στην ερημιά.
Αν νομίζουμε ότι η αναζήτηση του Θεού είναι μια προβολή των επιθυμιών μας, τότε θα μπορούσαμε διαρκώς να την προγραμματίσουμε, έτσι ώστε να είμαστε πάντα ευτυχισμένοι και ικανοποιημένοι, όπως ένας δίσκος που επαναλαμβάνει την ίδια μουσική. Αντίθετα, όσοι προσεύχονται συνειδητοποιούν ότι τα αποτελέσματα είναι απρόβλεπτα: εμπειρίες και χωρία από τη Βίβλο που συχνά μας ενθουσίαζαν, σήμερα, παραδόξως, δεν προκαλούν καμία μεταφορά αύριο! Και εξίσου απροσδόκητα, εμπειρίες, συναντήσεις και αναγνώσεις στις οποίες ποτέ δεν είχε δώσει κανείς σημασία ή θα προτιμούσε να αποφύγει – όπως η εμπειρία του Σταυρού – φέρνουν τεράστια ειρήνη. Μη φοβάστε την ερημιά, συνεχίστε την με επιμονή, μην την αποφεύγετε. Και μέσα στην ερημιά προσπαθήστε να βρείτε την καρδιά του Χριστού, βρείτε τον Κύριο. Και η απάντηση έρχεται, πάντα.
Μπροστά στις δυσκολίες, λοιπόν, μην αποθαρρύνεστε ποτέ, παρακαλώ, αλλά αντιμετωπίστε τη δοκιμασία με αποφασιστικότητα, με τη βοήθεια της χάρης του Θεού που δεν μας εγκαταλείπει ποτέ. Και αν ακούσουμε μια επίμονη φωνή μέσα μας που θέλει να μας απομακρύνει από την προσευχή, ας μάθουμε να την ξεσκεπάζουμε σαν τη φωνή του πειρασμού, κι ας μην εντυπωσιαζόμαστε. Ας κάνουμε απλά το αντίθετο από αυτό που μας λέει! Σας ευχαριστώ.
Θεματολογικές ετικέτες