Αξιότιμε, κ. Διευθυντά

Ένα κείμενο με αφορμή τον θάνατο του Μητροπολίτου Μελετίου από τον ψυχίατρο παπά Βασίλη Θερμό (δημοσιευμένο στις 7.1.2023 στην εφημερίδα σας «Δημοκρατική Φωνή»), γραμμένο βεβαίως το 2012, με αγάπη και αποδοχή του προσώπου του «βιογραφουμένου» π. Μελετίου με αναφορά στις τοποθετήσεις του στα καίρια θέματα της πίστεως και της λατρείας και της ανθρωπαρέσκειας (που έχει πάντα δύο όψεις, τρόμου για τη γνώμη των άλλων ή λατρείας για τη γνώμη των ανθρώπων και που σκοτώνει την πίστη και διαλύει την Eκκλησία), και τη στάση του για το θέμα της γλωσσικής μορφής της λατρείας, έγινε αιτία να υπάρξει δημοσίευμα-«απάντηση» την 14^η Ιανουαρίου 2023 (ουσιαστικά βεβαίως μετά από δέκα χρόνια από την αρχική δημοσίευση του κειμένου του π. Βασιλείου) αντιρρητικό στην αναδημοσίευση της 7^ης Ιανουαρίου 2023 του προαναφερθέντος κειμένου του π. Βασιλείου.

Ένα πρόσωπο άγνωστο είναι για τους σημερινούς Χριστιανούς ο άγιος Μελέτιος, στον κατάλογο και αυτός των αφανών, επί της ουσίας αγίων, των οποίων, έστω κα αν είναι γνωστά εξ ακοής τα ονόματα, είναι δυστυχώς άγνωστος ο τρόπος και η ποιότητα ζωής, πράγματα (τρόπος και ποιότητα) που τους κατέταξαν στους αγίους της Εκκλησίας του Χριστού!

Η δεκαετία, που συμπληρώνεται με το μνημόσυνο το φετινό, από την κοίμηση, του αοιδίμου Μητροπολίτου Πρεβέζης Μελετίου, δεν είναι παρά το εν πέμπτον από το χρονικό διάστημα γνωριμίας μας μαζί του. Μιλώ και εκ μέρους των μεγαλυτέρων πατέρων της Μονής Προφ. Ηλία και πιστεύω ότι έχω για κάτι τέτοιο και την από μέρους τους εξουσιοδότηση. Τους ευχαριστώ.

(Σήμα – Σημείον – Σημάδι)

(12 Φεβρουαρίου, αγίου Μελετίου)

Ο Stephen R. Lloyd-Moffett δεν έμεινε σε μια βιβλιοθήκη σαν τυπικός δυτικός scholar να... ανακατεύει χαρτιά ψάχνοντας βιβλιογραφία προκειμένου να στήσει ένα master ή ένα doctora! Έψαχνε την ζωντανή σάρκωση και το απτό παράδειγμα των όσων διάβαζε. Πήρε την γυναίκα του και τον γιο του (νεογέννητο) και μετακόμισε στον Παντοκράτορα, το όμορφο προάστιο της Πρέβεζας, προκειμένου να σπουδάσει αυτό που ανακάλυψε. Η εγγύτητα του τόπου διαμονής έδινε στον Stephen R. Lloyd-Moffett την άνεση τριπλής ερεύνης. Να συναναστρέφεται τον μακαριστό Μητροπολίτη οπότε και όσες φορές ήθελε, να τον... "ανακρίνει" και να έχει ιδίοις όμμασι γνώμη για το πως εκείνος (ο π. Μελέτιος) σκέπτεται, ζει και αντιδρά στους πειρασμούς και τα θέματα της καθημερινότητας. Δεύτερον είχε την χρονική απλωσιά να συναντάει "τυχαία" ανθρώπους στις ασχολίες και τα επαγγέλματά τους, αλλά και σε ένα καφέ και να μαθαίνει σε ανύποπτο χρόνο την γνώμη και τις κρίσεις που υπήρχαν για τον Επίσκοπο Μελέτιο. Και τρίτον με την "εξοπλιστική" ιδιότητα του ξένου (Αμερικανός) είχε άνετη πρόσβαση σε αυτά που οι άνθρωποι σκέφτονται, αλλά... δε λένε για τους συντοπίτες τους, ενώ έχουν παγιώσει γνώμη γι’ αυτούς και μάλιστα τους άρχοντές τους στους οποίους εννοείται στις καθημερινές σχέσεις φέρονται με υποτέλεια.

...Τρεις συνιστώσες λοιπόν καθορίζουν τη σταδιοδρομία του π. Μελετίου. Η μοναχική του αφιέρωση, η ένταξή του στον άγαμο κλήρο της εκκλησίας μας και η θέση του στην εκκλησιαστική γραφειοκρατία. Ο π. Μελέτιος υπήρξε μοναχός, Αρχιμανδρίτης και συνοδικός γραμματέας. Το να εκλεγεί μητροπολίτης δεν είναι κάτι που πρέπει να ξαφνιάζει, αλλά πρέπει να κατανοείται ως συνέχεια και οργανική κατάληξη των παραπάνω συνιστωσών της σταδιοδρομίας των στελεχών της εκκλησίας μας. Οι παραπάνω συνιστώσες δεν είχαν το ίδιο βάρος στη συνείδησή του. Το μεγαλύτερο εξ αυτών ήταν η μοναχική του αφιέρωση. Είπε ο ίδιος: «Η κορυφαία και πιο ιερή στιγμή στη ζωή όλων μας είναι η στιγμή που βαπτιζόμαστε και παίρνουμε τη σφραγίδα του Χριστού. Εξ ίσου κορυφαία ιερή στιγμή για μένα ήταν η ημέρα που αφιέρωσα τη ζωή μου στον Χριστό και έγινα μοναχός»...

Με αφορμή την γιορτή του αγίου Μελετίου Πατριάρχου Αντιοχείας, του οποίου έφερε το όνομα ο μακάριος πατέρας μας Μελέτιος Καλαμαράς, θεωρούμε χρήσιμο, αφού αφήσουμε στον τάφο του, στο προαύλιο του Αγ. Κωνσταντίνο, ένα λουλούδι και ένα κερί εόρτιο-επιμνημόσυνο, γυρνώντας στην δουλειά ή στο σπίτι μας να μπορούμε να βρούμε εύκολα, λίγα απ’ τα λόγια-διδασκαλίες του.

«Οὕτως, ὁ χρόνος, καταγελῶν τῆς κενοδοξίας τῶν θνητῶν, καταφέρει ἀψοφητί μέν, ἀλλά διηνεκῶς, τήν βαρεῖαν του σφῦραν καί ἐπ᾿ αὐτῶν τῶν ἐπιτυμβίων λίθων.

«Βάλτε ένα όμορφο σταφύλι στο πατητήρι και θα βγει ένας απολαυστικός χυμός. Η ψυχή μας στο πατητήρι του Σταυρού παράγει ένα χυμό που την τρέφει και την δυναμώνει!

Όλοι είμαστε καθρεφτάκια, μέσα στα οποία καθρεφτίζεται ο Θεός. Πώς θέλετε να αναγνωρίζεται ο Θεός μέσα σε μια ακάθαρτη ψυχή;»

Γι’ αυτό το δίπολο (διδασκαλία ενός αγίου κληρικού) μιλούσε πάντα ο μακάριος Μητροπολίτης Πρεβέζης Μελέτιος… και το υλοποιούσε!

Εκείνος "πατήθηκε" στο πατητήρι του Σταυρού, εμάς τρέφει και δυναμώνει ο παραχθείς χυμός…

Εκείνος ήταν ένας κατακάθαρος καθρέφτης, εμείς βλέπουμε, μέσα σ’ αυτόν, τον Χριστό...

Το Σάββατο, 20 Ιουνίου στο μνημόσυνό του, στον Ναό του αγίου Κωνσταντίνου Πρεβέζης, τρία χρόνια από τον θάνατό του, ας προσευχηθούμε γι’ αυτόν, ευχαριστώντας τον Χριστό για την παρουσία του Μελετίου στην ζωή μας.

(Μνημόσυνο Μητρ. Μελετίου - 21 Ιουνίου 2018)

Ο ετήσιος κύκλος του χρόνου, ξαναφέρνει μπροστά μας, όχι την ημέρα που πέρασε (οὐκ ἔστι τήν αὐτήν ἡμέραν δίς ἐν τῷ βίῳ θεάσασθαι...), αλλά την ανάμνηση των συμβάντων, σ΄ εκείνη την ημέρα! Φέτος λοιπόν...

(7 χρόνια από τον θάνατο του π. Μελετίου)

Ο πριν τον θάνατόν μας χρόνος

κατατεμαχισμένος, διάσπαρτος

αδύνατο στους φίλους μας να δώσει

τη μορφή μας ακέραιη.

Ο χρόνος ο μετά τον θάνατό μας

σε πανδαισίες τούς συνάζει φιλικές

και τρυφερά με τα θραύσματα της μνήμης τους

ψηφιδωτή συνθέτουν την μορφή μας.

                                                                    Καίτη Χιωτέλλη

                                                                    «Επιστρέφουν»

                                                                    Εκδ. ΕΝ ΠΛΩ, σελ. 105

Από τις εκδόσεις ΙΩΝΑΣ, που θα κάνουν την εμφάνισή τους τον προσεχή Ιούνιο με έκδοση μετάφρασης διδακτορικής διατριβής (του επίκουρου καθηγητή Stephen Lloyd Moffett στο Πολυτεχνείο της Καλιφόρνια των ΗΠΑ) για το πρόσωπο του αειμνήστου και Μακαρίου Μητροπολίτου Πρεβέζης Μελετίου, θα εκδοθεί επίσης η Καινή Διαθήκη σε μια ρέουσα και σημερινή γλώσσα σε τρία τομίδια.

Έχουν ετοιμασθεί το Κατά Λουκάν και το Κατά Μάρκον και τα αναρτούμε για ωφέλεια των αδελφών με ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα εισαγωγικά κείμενα του C.S.Lewis .

...Για τα μέτρα του κόσμου ήταν ένας άνθρωπος ξεχωριστής ευφυΐας και μοναδικής παιδεύσεως. Με τα μέτρα της Βασιλείας του Θεού υπήρξε χριστιανός εγνωσμένης αγιότητας. Με τα μέτρα της στρατευόμενης Εκκλησίας, υπήρξε ποιμενάρχης πού αγωνίστηκε όσο ελάχιστοι σύγχρονοι του να σαρκώσει στο εδώ και τώρα το πρόσωπο του Χριστού. Δίχως επιπολαιότητα ή προπέτεια, μα και δίχως φόβο για τη διακινδύνευση, δίχως δειλία απέναντι στις δυσκολίες. Με πίστη, διακριτικότητα, ανυποχώρητη ευλάβεια, λεβεντιά και ήθος Χριστού. Αγωνίστηκε για τη σημερινότητα του ευαγγελικού κηρύγματος. Πάλεψε να γεννήσει στο πρόσωπό του το πρόσωπο του Σωτήρα Χριστού, και να ανάψει στις ψυχές των ανθρώπων που του εμπιστεύτηκε ο Θεός, τη φλόγα της αναζήτησής Του με τα μέτρα της συγχρονικότητάς μας. Δεν έκρυψε ποτέ τον πλούτο της εκκλησιαστικής παράδοσης, πού γνώριζε και πρόβαλλε όσο λίγοι. Μα και δεν κρύφτηκε ποτέ πίσω από αυτή, για να αρνηθεί το βαρύ χρέος του σήμερα, επαναπαυόμενος στις δάφνες του «δοξασμένου» παρελθόντος. Στις παλιές ερωτήσεις, έδινε νέες απαντήσεις. Στις νέες αναζητήσεις, αποκρινόταν με τη σοφία της παλιάς παραδόσεως. Όχι με ευκολίες, όχι ασύστολα. Με διάκριση και αγωνία. Με προσευχή και φόβο Θεού...

...Ο επίσκοπος Μελέτιος υπήρξε από τους ελάχιστους που συνέλαβε την οδυνηρή πραγματικότητα της ιδρυματοποίησης της Εκκλησίας μας. Είχε την οξύνοια να αντιληφθή ότι το βάρος μιας δήθεν ‘παράδοσης‘ συνθλίβει το γνήσιο ευαγγελικό μήνυμα. Διέθετε τη διανοητική εντιμότητα να καταλάβει πως έχουμε δημιουργήσει μιαν "ατμοσφαιρική" Ορθοδοξία, κατάλληλη μόνο για ψυχολογική επανάπαυση ή για "ευλαβή" πολεμική. Υπήρξε τόσο διορατικός ώστε να επισημάνει ότι τελικά έχουμε δημιουργήσει μια Εκκλησία χωρίς Χριστό....

....Ξένη υπήρξε η παρουσία του Μελέτιου στη σύγχρονη κοινωνία της αδιαφορίας και του ατομισμού, ξένη στην εποχή του πληθωρικού βερμπαλισμού και των άτολμων μετριοτήτων, αλλά και ξένη στο εκκλησιαστικό περιβάλλον της εξωτερικής θρησκευτικότητας, των πανηγυριών, του άναλου άλατος, όπως και εκείνη του Ξένου, «του εκ βρέφους ως ξένου ξενωθέντος εν κόσμω». Ξένη υπήρξε η παρουσία του Μελέτιου σε όσους έμειναν προσηλωμένοι σε σύμβολα, σχήματα, σε έννοιες και συνήθειες που κρύβουν την κενότητα, εξυπηρετούν την αυταρέσκεια ή καλύπτουν ακόμη και την υποκρισία, ξένη σε κάθε τι που μας απαλλάσσει από την ευθύνη ή μας αυτό-δικαιώνει, αποξενώνοντάς μας από εκείνον τον Ξένον, «όστις οίδεν ξενίζειν τους πτωχούς και τους ξένους». Ξένη όμως έμεινε και η απουσία του Μελέτιου σε όσους συνηθίζουν γρήγορα να ξεχνούν, αποφεύγοντας έτσι τις ενοχλητικές συγκρίσεις και τα ζωντανά πρότυπα βίου που μας ελέγχουν, ξένη όπως εκείνη του Ξένου, «ον τω φθόνω αποξένωσαν κόσμω».  ..

Στον τάφο κάθε ανθρώπου θα μπορούσε να είχε γραφτεί αυτό που λέει ο Δάντης στην πρώτη θέα της Βεατρίκης: «Εδώ ξεκινά η Νέα Ζωή».

Ἴσχυσε, πάτερ, καί γιά σένα ἐκεῖνο τό ἀρχαῖο:

"Πέτρε φιλεῖς με; ποίει ἅ λέγω,

ποίμανέ μου τήν ποίμνην

καί φίλει οὕς φιλῶ, συμπάσχων τοῖς ἁμαρτάνουσιν

ὅρα μου τήν πρός σέ εὐσπλαγχνίαν

καί τῷ σταυρῷ ἁλιεύειν, διδάχθητι".

Ὅλα αὐτά τά χρόνια συνέπασχες τοῖς ἁμαρτάνουσιν καί τούς ἁλίευες μέ τόν Σταυρό, στόν ὁποῖον ἔβλεπαν ὅτι ἤσουν καρφωμένος. Δέν πρότεινες τόν Σταυρό! Τόν ἔδειχνες μέ τήν δική σου Σταύρωση! Στήν ζωή σου ἔβλεπαν "οἱ ἀγρευόμενοι ἰχθύες" τήν χαράν τήν διά τοῦ Σταυροῦ ἐρχομένην καί προσκυνοῦσαν, Τόν ἐν τῷ Γολγοθᾷ Σταυρωθέντα.

Ὅμως τί σημασία ἔχει νά περιγράψουμε ὄμορφα τί κατάφερες;

Ἡ μεγαλύτερη ὕβρις στή μνήμη ἑνός ἀνθρώπου εἶναι ἡ ὡραιοποίηση.

 Σήμα στον αρχαίο κόσμο ήταν μια λέξη με πελώριο περιεχόμενο. Σήμαινε (και αυτό από το σήμα!) την αφορμή για σκέψη, την αιτία για αναγωγές και αναμνήσεις, την ευκαιρία να ξαναζήσει κάποιος, έστω διανοητικά, τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες, τόσο από το προσωπικό του παρελθόν όσο και από το κοινωνικό παρελθόν, αλλά και από ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα.

    Σήμα στον αρχαίο κόσμο λεγόταν ο τάφος, που για τα ιστορικά πολεμικά και κοινωνικά συμβάντα εξ υστέρων ονομάστηκε μνημείο. Σήμα λοιπόν και μνημείο ήταν το κτίσμα που κατεσκευάζετο πάνω από θαμμένο σώμα του προσώπου που θέλαμε να τιμήσουμε ή το μνημείο που κατασκευαζόταν πολλές φορές για ηρωικά πρόσωπα που σκοτώθηκαν σε μάχες και ναυμαχίες χωρίς να βρεθούν τα σώματά τους  («μία κλίνη φέρεται ἐστρωμμένη τῶν ἀφανών» Θουκυδίδης).

 Το μνημόσυνο του "μετά των αγίων" ευρισκομένου πατρός μας ήδη ετελέσθη.

Αυτοί που τον αγαπούσαν και τον αγαπούν συγκεντρώθηκαν στην Ευχαριστία που προσφέρθηκε για ανάπαυση και δοξασμό του, από τους χριστιανούς, που ο αείμνηστος διακόνησε.

Η ιστοσελίδα μας θα συνεχίσει να έχει αναρτημένα τα τέσσερα κείμενα των φίλων, κ. Θεόδωρου Ζιάκα, κ. Βασίλη Αργυριάδη, κ. Νικόλαου Μπιτζιλέκη και π. Βασιλείου Θερμού, ως μία μόνιμη υπόμνηση και ανάμνηση του αγίου προσώπου του μεγάλου μας πνευματικού πατέρα.

Επιστολή Θ. Ζιάκα

Β. Αργυριάδη - Κοιμήθηκε φέτος. Ήταν επίσκοπος μιας μικρής Μητροπόλεως της Ελλάδος

Ν. Μπιτζιλέκη - Σχοίνισμα κληρονομίας αυτού

π. Βασιλείου Θερμού - Γιατί ήταν μεγάλος...

Κάνοντας περίπατο μια μέρα, στην πόλη Βαλμόν της Ελβετίας, συνοδεία ενός καλού του φίλου, ο γνωστός μεγάλος Γερμανοτσέχος ποιητής Ράϊνερ Μαρία Ρίλκε (1875-1926), ευρισκόμενος σχεδόν στην τελευταία φάση της ζωής του, πάσχοντας από λευχαιμία, από την οποία τελικώς και πέθανε, συνάντησε μια γηραιά γυναίκα που ζητούσε ελεημοσύνη.

- Δώστε μου κάτι για να μπορέσω ν’ αγοράσω το ψωμί μου, τους είπε.

Ο Ρίλκε περπατώντας κρατούσε στα χέρια του ένα όμορφο τριαντάφυλλο και το "απολάμβανε" παίζοντάς το στα δάχτυλά του. Αυτονόητα έκανε την κίνηση της προσφοράς αυτού του όμορφου λουλουδιού σε εκείνη την γυναίκα.

- Ορίστε, κυρία, είναι για σας, της είπε.

- Δεν σου ζήτησε λουλούδια, κραύγασε εκνευρισμένος για την χειρονομία του φίλου του ο συνοδός-φίλος του Ρίλκε! Να φάει θέλει! Ψωμί δεν έχει, τι να το κάνει το λουλούδι σου…;

Και τότε τον διέκοψε διαμαρτυρόμενη εκείνη η γηραιά κυρία, λέγοντάς του:

- Όχι, κύριε, κάνετε λάθος. Μη βρίζετε τον φίλο σας. Κάνετε λάθος. Ο φίλος σας μου έκανε πολύ μεγαλύτερο καλό από το να μου έδινε ένα νόμισμα για το ψωμί μου. Με είδε και με αξιολόγησε όχι σαν ένα άδειο στομάχι, αλλά σαν ένα πρόσωπο. Μου έδωσε λόγο να υπάρχω για πολλές μέρες. Το ψωμί θα με συντηρούσε μόνο για μια-δυο μέρες.

...Συνομιλώντας με τον Γέροντα, είχα την αίσθηση της παρουσίας μιας ψυχής ταπεινής, που σε αγαπά και σε εκτιμά όπως είσαι, που σε κάνει να νιώθεις σαν παιδί σε στιγμές αθωότητας. Κάτι περισσότερο: έτοιμο να βάλει τα κλάματα γι’ αυτό που είναι ως ενήλιξ. Κάποιες φορές με δυσκολία κατάφερα να συγκρατηθώ και να μη γίνω περίγελως των συνδαιτυμόνων... 

...Ταυτότητα του χριστιανού, κατά την διδασκαλία του π. Μελετίου, είναι ο λόγος του Πατριάρχου Ιωσήφ στους αδελφούς του: «τοῦ Θεοῦ εἰμί ἐγώ» (Γεν. 50, 18-23). Δηλαδή είμαι δούλος του Θεού και δεν γίνεται να ενεργήσω διαφορετικά από τον Κύριό μου. Κάτι τέτοιο όμως ούτε εύκολο είναι, ούτε αποχτιέται με λόγια και σκέψεις και χαρτιά. Δούλος του Θεού ο Ιωσήφ έγινε με απόφασή του, όταν οι αδελφοί του (όχι οι αντίπαλοί του...!) τον πούλησαν δούλο στους Ισμαηλίτες εμπόρους! Η έκφραση «δοῦλος τοῦ Θεοῦ» είναι αυτοπροσδιορισμός και όχι θεόθεν επιβολή. Είναι επιλογή σχέσης στην Ευαγγελική κλίμακα του Χριστού: Δούλος-Μισθωτός-Υιός. Είναι απόφαση ελεύθερη να γίνει κάποιος πιστός και φρόνιμος δούλος. Το Βάπτισμα είναι εισαγωγικό βήμα σε μια τέτοια πορεία, που προσδιορίζεται από την ποιότητά της και όχι από το πιστοποιητικό βαπτίσεως του Ληξιαρχείου! Ο Χριστός δίδαξε ότι όποιος θέλει να Τον ακολουθήσει θα πάρει τον σταυρό του και θα Τον ακολουθήσει. Κάτι τέτοιο είναι υποστατή υπαρξιακή αλλαγή, όχι αρχειακή ταξινόμηση. Δεν ακολουθείς τον Χριστό... κατ’ όνομα! Τον ακολουθείς εν τη πράξει. Οι κοινωνίες έγιναν χριστιανικές και ρύθμισαν τα της λειτουργίας τους (συνήθειες-νομοθεσία-τρόπος και ποιότητα ζωής) όταν τα επιμέρους μέλη, που συναπαρτίζουν την κοινωνία, έγιναν χριστιανοί και δούλοι του Θεού. Για την Εκκλησία, έλεγε ο π. Μελέτιος, αυτό πρέπει να είναι το μέλημά της και ο κόπος της: να γίνουν οι άνθρωποι χριστιανοί. Όταν αυτό υλοποιηθεί, τα υπόλοιπα θα προκύψουν.....

(Μνημόσυνο Μητροπολίτου Μελετίου)

Το Σάββατο 11 Ιουνίου στον Ιερό Ναό Αγ. Κωνσταντίνου Πρεβέζης, θα προσφερθεί απ᾿ τον επίσκοπο και τους ιερείς της πόλεως η Θ. Ευχαριστία και θα τελεσθεί μνημόσυνο για τον αείμνηστο Μητροπολίτη Πρεβέζης Μελέτιο.

Η ανθρώπινη ζωή είναι συνυφασμένη με το στημόνι του χρόνου και διαπλέκεται μαζί του (με τον χρόνο) σε μια πορεία μυστήριο, όσον αφορά το...μήκος του «ρούχου που υφαίνεται». Ο χρόνος δίνει και δυνατότητες στον άνθρωπο αλλά συγχρόνως και του αφαιρεί ζωτική ικμάδα οδηγώντας τον προς το τέρμα.

Το βιβλίο που παρουσιάζουμε απόψε κυκλοφόρησε το 2009[1]. Μεταφράστηκε στα ελληνικά και κυκλοφόρησε το 2015[2]. Ο συγγραφέας του είναι Αμερικανός ερευνητής που πήρε υποτροφία για να παρουσιάσει ένα θρησκευτικό φαινόμενο και αφορά την προσπάθεια για ανανέωση μιας Μητροπόλεως της Εκκλησίας μας. Θεωρεί την έρευνά του ‘εθνογραφική’ και την έκανε με πολυάριθμες επισκέψεις του στην Πρέβεζα όπου διέμενε και συνεχώς το 2000-2001 (σ. 16). Είχε προηγηθεί η προσχώρησή του στην Εκκλησίας μας με τη βάπτισή του στην ίδια Μητρόπολη μια δεκαετία νωρίτερα και όπως ο ίδιος δηλώνει «σκοπός μου δεν είναι ούτε να ‘αγιογραφήσω’ κάποιον, ούτε να ‘ξεσκεπάσω’, αλλά περισσότερο να δώσω, κατά το δυνατόν, λεπτομερή περιγραφή της συγκεκριμένης πορείας μιας πνευματικής αλλαγής. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον, σε όλο το βιβλίο, προσπάθησα να διαπλέξω τις ιστορίες των πρωταγωνιστών με τη δική μου ανάλυση των κινήτρων που βρίσκονται πίσω από τη στάση τους» (σ. 18).

(Πέντε χρόνια από τον θάνατο

του μακαρίου Μητροπολίτη μας Μελετίου)

Η χρονική απόσταση από τα πράγματα και τα γεγονότα και πριν απ’ όλα από τα πρόσωπα, έχει διπλό αποτέλεσμα. Άλλα τα κάνει θαμπά και λησμονημένα και άλλα τα αποκαθαίρει από την σκόνη της καθημερινής τύρβης, που μοιραία επικάθεται σ’ αυτά από την αναταραχή της κίνησης. Όταν η κίνηση σιγά και παύει, τότε το τοπίο αποσαφηνίζεται και τότε αποδεικνύεται αν είναι ενδιαφέρον και γοητευτικό, ή είναι σύνηθες και αδιάφορο.