Στην κατάληξη του ‘’παραληρηματικού’’ μονόλογου του Ιεροεξεταστή, στο βιβλίο του Ντοστογιέφσκι ‘’Αδελφοί Καραμάζωφ’’, όταν εκείνος (ο Ιεροεξεταστής) καταλήγει: ‘‘Λοιπόν αύριο θα σε κάψω. Dixi’’,
ο Χριστός σηκώνεται τον παίρνει αγκαλιά και τον φιλάει στο στόμα! Ο μέγας Ντοστογιέφσκι επιλέγει: ‘‘Το φιλί καίει τα χείλη του γέρου, αλλά ο γέρος δεν αλλάζει γνώμη’’!!
Πολλοί άνθρωποι ‘‘ψάχνουν να βρουν’’ τι θα είναι οι ‘‘φωτιές της κόλασης’’! Ο Ντοστογιέφσκι φωνάζει: ‘’ Κόλαση είναι να μην μπορείς να αγαπάς’’. Το Ευαγγέλιο (Λουκ. 16. 19-31) σήμερα περιγράφει ακριβώς αυτές τις ‘‘φωτιές της κόλασης’’!! Ο ανώνυμος πλούσιος κραυγάζει: ‘‘οδυνώμαι εν τῇ φλογί ταύτη’’. Δηλαδή και πάλι το θέμα είναι… πώς αισθάνομαι ΕΓΩ!
Δεν μετανοεί, δεν ζητά συγχώρεση και δέν αλλάζει νοοτροπία. Όλα, κατ᾿ αυτόν, πρέπει να είναι στην υπηρεσία του! Επικυρώνει λοιπόν, με τον τρόπο του, ότι όντως πρέπει να είναι στην κόλαση! Μόνος και εδώ, μόνος και εκεί. Εκεί σε απόλυτο βαθμό. Τώρα ζητάει αυτόν, που δεν καταδεχόταν να τον κοιτάξει καν στην επίγεια ζωή, να έρθει να του βρέξει λίγο με το δάχτυλο τα χείλη! Αλλαγή ή …απαίτηση; Ο Αβραάμ τού κάνει μάθημα για το χάσμα ανάμεσά τους…
Χάσμα υπάρχει ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Ο πλούσιος ζει άνετα και ευχάριστα, ο φτωχός δύσκολα και άθλια. Στη συνέχεια του Ευαγγελίου, όταν αλλάζουν οι ‘’συνθήκες’’, τότε ο πλούσιος βιώνει μια φρίκη ερημιάς και ανάγκης, και ο φτωχός μια αγκαλιά μακαριότητας!
Τα πράγματα άραγε εξελίσσονται έτσι, επειδή ο ένας είναι πλούσιος και ο άλλος φτωχός; Όχι, απολύτως όχι. Τα γεγονότα θέτουν διλήμματα ποιότητος, στα οποία καλείται να απαντήσει και να ανταποκριθεί καθένας μας. Η απάντηση είναι αυτό που προσδιορίζει τα πράγματα. Ο πλούτος και η φτώχεια είναι διλημματικά. Ο πλούσιος έχει τον κίνδυνο της κακίας και της αδιαφορίας και ο φτωχός τον κίνδυνο της ζήλειας και της φ(θ)ονικής διάθεσης. Το πώς τα διαχειριζόμαστε αυτά, μας προσπορίζει περιεχόμενο και προσωπική ποιότητα.
Υπάρχουν και ενάρετοι πλούσιοι (δυσκολότερο) και κακοί φτωχοί (ευκολότερο). Χάσμα κοινωνικοπολιτικό υφίσταται ανάμεσά τους. Το ατύχημα είναι ότι ως προς αυτό δέν εξαιρούνται ούτε οι…χριστιανικές κοινωνίες!
Ο Αβραάμ επισημαίνει στον πλούσιο το μεταξύ τους χάσμα. Όμως, τότε ‘‘πώς βλέπει και πώς ακούει’’ ο ένας τον άλλον; Απλούστατα, δεν δημιουργούν την απόσταση ανάμεσα στους ανθρώπους …τα χιλιόμετρα, αλλά η διάθεση! Αν αυτό ισχύει στα εδώ και ανθρώπινα, πολύ περισσότερο στα εκεί και θεϊκά. ‘‘Χάσμα μέγα’’ ποιότητος διαφοροποιεί τα πράγματα.
Όταν ένα βρέφος πεθάνει, ούτε η μητέρα του (που φυσικά το υπεραγαπά) δεν μπορεί να συνεχίσει να το κρατάει αγκαλιά…! Η ποιότητα των δεδομένων του καθενός μας κάνει την αγκαλιά του Αβραάμ (του Θεού τελικά) επιθυμητή και προσβάσιμη ή ενοχλητική και απροσπέλαστη. Για μας, φταίμε εμείς. Το μέγα χάσμα, ‘’εστήρικται’’ υπάρχει δηλαδή υφίσταται, ανάμεσα σε ‘’δύο κόσμους’’. Τον κόσμο της αγάπης για τους άλλους και της θυσίας γι’ αυτούς (του Χριστού τον κόσμο), και τον κόσμο της αγάπης προς τον εαυτό μου και του θυσιασμού των άλλων για μένα! Το πρόσημο διαφοροποιεί τα δεδομένα! Φίλαυτη αγάπη και ανιδιοτελής αγάπη!
Όλος ο κόπος αγάπης έχει απαράβατο όρο την ελευθερία. Την αυτόβουλη επιλογή και κίνηση. Χωρίς ελευθερία, ή ακόμα χειρότερα εξ ανάγκης, τίποτε δεν έχει αξία. Στείλε τον Λάζαρο στα αδέλφια μου, λέει ο πλούσιος στον Αβραάμ, να τους πει για την εδώ πραγματικότητα!! Ο Αβραάμ του απαντά, ότι δεν υφίσταται αυτόνομα η εδώ πραγματικότητα, αλλά προκύπτει από την εκεί ποιότητα. Ο λόγος του Θεού στον Μωυσή και τους προφήτες αρκεί για να ‘’κατασκευαστεί’’ η αγαθή ποιότητα διαθέσεως. ‘‘Περιγράφει’’ την ευτυχία! Αλλάζει την καρδιά. Ελευθερώνει από την φίλαυτη αγάπη. Αποδεσμεύει από σκοπιμότητες πάσης φύσεως ακόμα και …πνευματικές. Απαλλάσσει από τον φόβο. Γεννά ελεύθερη αγάπη. Μας μαθαίνει το …‘‘εμείς’’, γιατρεύοντας το φίλαυτο εγώ. Μας ‘‘ξυπνάει’’ από τον φρικτό κίνδυνο να διολισθαίνουμε στην λατρεία του μαμωνά (πλούτου), που μας αφήνει έκθετους στη δίψα και στη φλόγωση της απόλυτης δυστυχίας της μοναξιάς.
Ο πλούσιος αντιλέγει ότι αυτά είναι δύσκολα και χρειάζεται το …σοκ μιας υπερφυσικής ‘’εμπειρίας’’ για να τα αποδεχτεί και αλλάξει ο άνθρωπος! (Πόσες φορές δεν τα πιπιλίζουν οι άνθρωποι οι σημερινοί όλα αυτά…!!). Ο Αβραάμ υπομονητικά του επεξηγεί, και μας επισημαίνει, ότι ούτε ωφελιμιστικές σκοπιμότητες (…ίνα μη έλθωσιν εις αυτόν τον τόπον της βασάνου…) ούτε θαύματα, μπορούν να αλλάξουν την καρδιά ενός ανθρώπου, ‘‘γιατί ο άνθρωπος δεν αλλάζει από φόβο! ’’ ‘‘Συμμορφώνεται’’ ίσως ‘‘προς τας υποδείξεις’’, και συγχρόνως μισεί αυτόν που του στερεί τις δικές του επιλογές… Μια τέτοια ‘‘αλλαγή’’ και κατάσταση καθόλου δεν είναι επιθυμητή από τον Θεό, αφού ούτε υγιής είναι, ούτε φυσικά πραγματική είναι, αλλά ένα υποχρεωτικό ‘‘σφίξιμο δοντιών’’!
Ο Αβραάμ λέει στον πλούσιο ότι απόλαυσε ‘‘τα αγαθά του εν τή ζωή του’’. Όλο το θέμα αυτό είναι! Ποιος και τι είναι Ζωή; Η απάντηση φυσικά είναι προσωπική, όμως ελέγχεται από την πραγματικότητα, που δεν είναι (η πραγματικότητα) μεταθανάτια υπόθεση, αλλά ένα εδώ και τώρα, που ισχύει επίσης και τότε. Ο Αβραάμ τελικώς υπομνημάτιζε με τα λόγια του και υπεδείκνυε στον καθένα από μας, που όλοι μας είμαστε πλούσιοι σε αυταπάτες, ΑΥΤΟΝ που είναι ‘‘η οδός και η αλήθεια και η ΖΩΗ’’.
Ο Χριστός προσπαθεί να ‘’ζωογονήσει’’ τον Ιεροεξεταστή δίνοντάς του ‘’το φιλί της ζωής’’. Εκείνος (ο Ιεροεξεταστής) ‘’αποδεικνύει’’ την αρνητική παντοδυναμία της ανθρώπινης ελευθερίας, και δέν αλλάζει γνώμη.
Ο πλούσιος της παραβολής, δέν ζητάει να συναντήσει και να μπεί στην ‘’αγκαλιά του Αβραάμ’’, απλώς θέλει ‘’να καταψύξει’’ την γλώσσα του! Παίζεται και πάλι η τραγωδία του ανθρώπινου αδιεξόδου στο εγωϊστικό κλουβί.
Έρχεται ο Χριστός να δείξει το δρόμο εξόδου από αυτή την ταλαιπωρία και να γίνει ‘’Θεού βοήθεια’’ (Ελεάζαρ-Λάζαρος) για την προσπάθειά μας να ζήσουμε, όχι μόνον τώρα, για λίγο, και εδώ· αλλά πάντοτε, διαρκώς, και μαζί Του.
Με αγάπη και ευχές
ο εφημέριός σας,
π. Θεοδόσιος
Θεματολογικές ετικέτες