Αγαπητοί αδελφοί,
Ξεκινήσαμε έναν νέο κύκλο κατήχησης, στις εντολές του Θεού. Έχουμε δει ότι ο Κύριος Ιησούς δεν ήρθε να καταργήσει το νόμο, αλλά να τον εκπληρώσει. Πρέπει όμως να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή την προοπτική.
Στη Γραφή οι εντολές δεν υπάρχουν αυτόνομα, αλλά αποτελούν μέρος μιας σχέσης. Ο Κύριος Ιησούς δεν ήρθε να καταργήσει το νόμο, αλλά να τον εκπληρώσει όπως είπαμε. Και υπάρχει βεβαίως αυτή η σχέση, της Σύμβασης μεταξύ του Θεού και του λαού Του. Στην αρχή του Κεφαλαίου 20 του βιβλίου της Εξόδου διαβάζουμε -και αυτό είναι σημαντικό- «Και ο Θεός μίλησε όλα αυτά τα λόγια» (εδ. 1).
Φαίνεται να είναι ένα “άνοιγμα” όπως κάθε άλλο, αλλά τίποτα στη Βίβλο δεν είναι κοινό. Το κείμενο δεν λέει: «Και ο Θεός έδωσε-είπε αυτές τις εντολές»· αλλά «αυτά τα λόγια». Η εβραϊκή παράδοση ονομάζει πάντοτε τον Δεκάλογο «τα δέκα λόγια». Και ο όρος “Δεκάλογος” έχει σκοπό να πει ακριβώς αυτό. Παρά ταύτα έχουν τη μορφή νόμων, είναι αντικειμενικές εντολές. Γιατί λοιπόν, ο Αγιος Συγγραφέας χρησιμοποιεί, εδώ, τον όρο «δέκα λόγια»; Γιατί; Και γιατί όχι «δέκα εντολές»;
Τι διαφορά υπάρχει ανάμεσα σε μια εντολή και ένα λόγο;
Μια εντολή είναι ουσιαστικά μια επικοινωνία, που δεν απαιτεί διάλογο! Ο λόγος, από την άλλη πλευρά, είναι το βασικό μέσο των σχέσεων, ως διάλογος. Ο Θεός Πατέρας δημιουργεί μέσω του Λόγου Του και ο Υιός Του είναι ο Λόγος που έγινε σάρκα. Η αγάπη καλλιεργείται με λόγια, όπως η εκπαίδευση ή η συνεργασία. Δύο άνθρωποι που δεν αγαπούν ο ένας τον άλλον, δεν είναι σε θέση να επικοινωνούν. Όταν κάποιος μιλάει στην καρδιά μας, η μοναξιά μας παίρνει τέλος! Δέχεστε μια κουβέντα, η επικοινωνία γίνεται και οι εντολές είναι λόγια του Θεού: ο Θεός προσφέρει τον εαυτό Του με αυτά τα δέκα λόγια και περιμένει την ανταπόκρισή μας!
Ένα γεγονός είναι να λάβετε μια εντολή, το άλλο να αντιληφθούμε ότι κάποιος προσπαθεί να μιλήσει μαζί μας. Ο διάλογος είναι πολύ περισσότερο από την επικοινωνία μιας αλήθειας. Μπορώ να σας πω: «Σήμερα είναι η τελευταία μέρα της άνοιξης, έχει ζέστη για άνοιξη, αλλά σήμερα είναι η τελευταία μέρα». Αυτό είναι αλήθεια, δεν είναι διάλογος. Αλλά αν σας πω, «Τι πιστεύετε για αυτήν την άνοιξη;», κάνω ένα διάλογο. Οι εντολές είναι ένας διάλογος. Η επικοινωνία πραγματοποιείται για την ευχαρίστηση της ομιλίας και για το πραγματικό καλό που επικοινωνείται μεταξύ εκείνων που επιθυμούν ο ένας τον άλλον καλά, με λόγια. Είναι ένα καλό, που δεν συνίσταται σε πράγματα, αλλά στους ίδιους τους ανθρώπους, που δίνουν αμοιβαία τον εαυτό τους ο ένας στον άλλο στον διάλογο.
Αυτή η διαφορά δεν είναι κάτι τεχνητό. Ας δούμε τι συνέβη στην αρχή. Ο πειραστής, ο διάβολος, θέλει να εξαπατήσει τον άνδρα και τη γυναίκα & αυτό το σημείο: Θέλει να τους πείσει, ότι ο Θεός τους απαγόρευσε να φάνε το καρπό του δέντρου του καλού και του κακού, για να τους κρατήσει σε υποταγή. Η πρόκληση είναι ακριβώς αυτό: Είναι ο πρώτος κανόνας που ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο; Θέλει να το παρουσιάσει σαν την επιβολή ενός δεσπότη που απαγορεύει και αναγκάζει; Ή είναι η φροντίδα ενός πατέρα που νοιάζεται για τους νέους του και τους προστατεύει από την αυτοκαταστροφή; Είναι λόγος επικοινωνίας ή είναι μια εντολή; Το πιο τραγικό, ανάμεσα στα πολλά ψέματα που το φίδι λέει στην Εύα, είναι ότι αυτό αποτελεί πρόταση μιας ζηλιάρας θεότητας! «Όχι, ο Θεός σας ζηλεύει»! Μιας κτητικής θεότητας – «ο Θεός δεν θέλει να έχετε ελευθερία». Τα γεγονότα δείχνουν δραματικά ότι το φίδι (Γένεση 2, 16-17· 3, 4-5), τους έκανε να πιστέψουν ότι ένας λόγος αγάπης ήταν εντολή!!
Ο άνθρωπος βρίσκεται στο σταυροδρόμι: ο Θεός επιβάλλει πράγματα ή φροντίζει για μένα; Είναι οι εντολές Του απλώς ένας νόμος; Ή μήπως περιέχουν διδασκαλία, για να με φροντίζουν; Είναι ο Θεός πλοίαρχος ή πατέρας; Ο Θεός είναι ο Πατέρας! Ποτέ δεν το ξεχνάμε αυτό. Ακόμη και στις χειρότερες καταστάσεις, συνειδητοποιούμε ότι έχουμε ένα Πατέρα, που μας αγαπά όλους. Είμαστε υποκείμενα ή απόγονοι; Αυτή η σύγκρουση, μέσα ή έξω από μας, παρουσιάζεται συνεχώς! Χίλιες φορές πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ της νοοτροπίας των δούλων ή της νοοτροπίας των γιων. Η εντολή είναι εκείνη ενός πατέρα. Ο λόγος είναι αυτός ενός Πατέρα!
Το Αγιο Πνεύμα είναι Πνεύμα των γιων. Είναι το Πνεύμα του Ιησού. Ένα πνεύμα σκλάβων δεν μπορεί παρά να λάβει τον Νόμο με καταπιεστικό τρόπο και μπορεί να παράγει δύο αντιτιθέμενα αποτελέσματα: είτε μια ζωή αποτελούμενη από καθήκοντα και υποχρεώσεις, είτε μια βίαιη αντίδραση απόρριψης. Όλος ο Χριστιανισμός είναι η μετάβαση από το γράμμα του Νόμου, στο Πνεύμα που του δίνει ζωή (Β’ Κορ 3, 6- 17). Ο Ιησούς είναι ο Λόγος του Πατέρα, όχι η καταδίκη του Πατέρα. Ο Ιησούς ήρθε να σώσει, με το Λόγο Του, όχι μας καταδικάσε ι!
Μπορούμε να δούμε πότε ένας άνδρας ή μια γυναίκα έχει βιώσει αυτό το “πέρασμα” ή όχι! Οι άνθρωποι συνειδητοποιούν εάν είναι ένας χριστιανικός λόγος όπως σ’ ένα γιο ή ένας λόγος για σκλάβους! Και εμείς οι ίδιοι θυμόμαστε απ’ τις σπουδές μας αν οι εκπαιδευτικοί μας έδιναν φροντίδα σε εμάς σαν πατέρες ή μητέρες ή απλά επέβαλαν κανόνες.
Οι εντολές είναι η πορεία προς την ελευθερία, επειδή είναι ο λόγος του Πατέρα που μας κάνει ελεύθερους σε αυτό το ταξίδι.
Ο κόσμος δεν χρειάζεται νομιμοποίηση, αλλά φροντίδα. Χρειάζεται χριστιανούς με την καρδιά των γιων. Χρειάζεται χριστιανούς με καρδιά αγίων: μη το ξεχνάτε αυτό.
Πάπας Φραγκίσκος