28 Σεπτεμβρίου 2017
Αγίου Αλκίσωνος
Όλοι μας επιθυμούμε, όταν έρθει η ώρα του θανάτου μας, να είμαστε ανάμεσα σε αγαπημένα πρόσωπα και ει δυνατόν στο χώρο που ζήσαμε (στο σπίτι μας), ούτε καν σε ένα νοσοκομείο…!
Για όλους είναι ευκταίο το να έχουν την παρηγοριά που δίνει η ανθρώπινη αγαπημένη παρουσία (του ή της συζύγου-παιδιών-φίλων) και το πέρασμα στην άλλη πλευρά του ποταμού (οδυνηρό και δύσκολο) να είναι όσο γίνεται μέσα στην “ζεστασιά” αυτής της ανθρώπινης παρουσίας…
Χριστιανά ευχόμαστε τα τέλη της ζωής και ανθρωπίνως προσθέτουμε: «ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά». Δηλαδή όσο μπορεί να γίνει ο θάνατος, γαλήνια και με ανθρώπινη θαλπωρή υπόθεση μετάταξης συνθηκών ζωής.
Βέβαια σε όλες τις εκδοχές και περιπτώσεις… θα πεθάνουμε μόνοι μας, με την έννοια ότι το βίωμα και η εμπειρία έχει αποκλειστικότητα και δεν μοιράζεται! Οι καλές συνθήκες απλώς απαλύνουν και δεν προσθέτουν ψυχοβιολογικό άγχος.
Όλα τα παραπάνω είναι βέβαια ευχές και επιθυμητές εκδοχές, όμως για πολλούς ανθρώπους δεν θα ισχύσουν ατυχώς. Κάποιοι θα πεθάνουν μέσα σε φρικαλέα μοναξιά, αλλά και κάποιοι θα πεθάνουν μέσα σε συνθήκες πίεσης φονικής ή και ακόμα χειρότερο, επιπροσθέτως μέσα σε συνθήκες ανελευθερίας!
Μέσα σε τέτοιες συνθήκες πέθανε ο επίσκοπος της Νικοπόλεως Αλκίσων το 517 μ. Χ. στη φυλακή της Κωνσταντινουπόλεως. Βρέθηκε απ’ την ομορφιά και το απέραντο των ακτών του Ιονίου και του Αμβρακικού στην αποπνικτική μαυρίλα μιας φυλακής, με την ποιότητα συνθηκών που κανείς την φαντάζεται, κρίνοντας απ’ το τώρα των φυλακών!!
Γιατί βρέθηκε εκεί;
Για να τιμωρηθεί για τις τρείς του αρετές: α. την αντικειμενικότητα· β. το θάρρος· και γ. το αίσθημα ευθύνης.
Πάντοτε στην Εκκλησία του Χριστού (ξεχάστε τις κακέκτυπες απομιμήσεις…) οι υπεύθυνοι των κοινοτήτων των χριστιανών, είχαν ήδη αποφασίσει πριν αναλάβουν (ή μάλλον πριν τους ανατεθεί) να πεθάνουν για την πίστη στο πρόσωπο του Χριστού. Έτσι διαδόθηκε ο χριστιανισμός. Νικάει όποιος έχει αποφασίσει να πεθάνει. Γίνεται “αρχηγός” της παρατάξεως Κυρίου αυτός που δέχεται να μείνει εκτεθειμένος στα εχθρικά φόνια πυρά. “Αρχηγός” στην Εκκλησία σημαίνει μελλοθάνατος, όπως ο Πρώτος Αρχηγός στα βήματα του Οποίου πρέπει να περπατάει ο … αντιπρόσωπος!
Ο άγιος Αλκίσων λοιπόν έγινε και ήταν εικόνα του Χριστού (μελλοθάνατος δηλαδή) ανάμεσα στους αδελφούς του στην Νικόπολη της Ηπείρου.
Α. Πρώτη του αρετή ήταν η αντικειμενικότητα. Δηλαδή η χωρίς προϋποθέσεις και υπολογισμούς (ότι και αν κοστίζει) αποδοχή της αντικειμενικής Αλήθειας, που είναι το πρόσωπο του Χριστού. Αγωνίστηκε ο Αλκίσων να βοηθήσει τους χριστιανούς του να γίνουν από βιολογικές υπάρξεις που είναι όλοι οι άνθρωποι, ανθρώπινα πρόσωπα, μέσα στην Εκκλησία. Να μη βλέπουν τεχνικά και να ερμηνεύουν κυνικά ότι συμβαίνει γύρω τους, αλλά να αποχτούν κριτήριο έξω από αυτούς, αντικειμενικό και πάντοτε ισχύον, ανεξαρτήτως της διαθέσεως. Κάτι τέτοιο όταν επιτευχθεί γεννάει ανθρώπους με σταθερότητα, που μπορούν να λένε στον Χριστό: “Διά τούς λόγους τῶν χειλέων σου ἐγώ ἐφύλαξα ὁδούς σκληράς” (Ψαλμ. 16, 4). Αλλά και περιορισμένα, στις διανθρώπινες και μόνον σχέσεις αν το δούμε, γεννάει φιλίες ακλόνητες, συζυγίες μόνιμες, σχέσεις σταθερές, δηλαδή ανθρώπους με ποιότητα, είδος εν ανεπαρκεία και σήμερα και στο παρελθόν.
Ο άγιος Αλκίσων εξαιτίας αυτής του της θαυμαστής ποιότητας, δεν δέχθηκε να παραγράψει και να παραποιήσει την διδασκαλία της Εκκλησίας για το πρόσωπο του Χριστού και η αντικειμενικότητά του τον οδήγησε σε περιπέτειες με την δυναστική εξουσία του αυτοκράτορα, που αλλιώς “διάβαζε” τα πράγματα. Τον οδήγησε (τον άγιο Αλκίσωνα) ο αυτοκράτορας σε μια διαβούλευση ψευδή (σύνοδος Ηρακλείας) και τον φυλάκισε για σωφρονισμό, προκειμένου να τον αναγκάσει «να ρίξει νερό στο κρασί του». Κρασί Ευχαριστιακό , για την καθαρότητα του οποίου, ο Αλκίσων… ἐφύλαττε ὁδούς σκληράς, και επαναλάμβανε: «ἰδού τά χείλη μου οὐ μή κωλύσω” (Ψαλμ. 39, 10)
Β. Η άλλη αρετή του αγίου ήταν το θάρρος. Θέλει προσοχή τώρα. Ο άγιος δεν είχε μια θρασεία αδιαφορία για όσα συμβαίνουν, αλλά μια ελευθερία ψυχοβιολογική από τις υπάρχουσες ή τις επαπειλούμενες συνθήκες ζωής. Δεν καταφρονούσε περιφρονώντας τους πάντες και τα πάντα. Αντιθέτως πονούσε για τις στρεβλές διδασκαλίες και γέμιζε την καρδιά του φιλάνθρωπο θάρρος προκειμένου να μη γίνει ποτέ στρεβλός οδοδείκτης για κάποιους έστω και αν αυτό συνεπαγόταν οδύνη και θάνατο γι’ αυτόν.
Θάρρος είναι η κατάματη θέαση μιας τρομακτικής πραγματικότητας, την οποία, όταν έχεις λόγο για να ζεις, τότε αφ’ ενός μεν την φοβάσαι λιγότερο και αφ’ ετέρου δε την βλέπεις ως μια ολόκληρη θεραπευτική διαδικασία και προσπάθεια να ενθαρρύνεις τους αδελφούς σου να νικήσουν τα αισθήματα κατωτερότητας, που είναι οπωσδήποτε παθογόνος παράγοντας, που γεννάει δούλους!
Ο Σταυρός του Χριστού είναι σημαία του θάρρους. Ο άγιος Αλκίσων το ήξερε και το είχε ζήσει. Ο Σταυρός του Χριστού δεν γεννάει τρομαλέους δούλους αλλά μάρτυρες γεμάτους θάρρος που ανεβαίνουν στο ικρίωμα χωρίς τον φόβο μην… εκτεθούν, αλλά με το θάρρος, ότι η ύπαρξή τους δεν είναι ένα άθυρμα ορμών, και με την βαθειά πίστη ότι απ’ τον Χριστό δημιουργήθηκαν, ως κύριοι στο “σπίτι”-εαυτό τους.
Φυσικά το υγιές θάρρος γεννάει ελεύθερους ανθρώπους, σ’ όλα τα επίπεδα και τα θέματα της ανθρώπινης ζωής. Βέβαια, όπως κάθε αρετή, χρειάζεται την προσοχή μη παρεκκλίνει σε εύκολα κακέκτυπα. Μη γίνει το θάρρος, θράσος και η ελευθερία, αναιδής ασυδοσία. Η ποιότητα είναι συνυφασμένη με την ευθύνη διατήρησής της. Πάντοτε η κατηφόρα είναι εύκολη υπεκφυγή στον κόπο μιας ανοδικής ωριμότητας, που μόνον εν τη πράξει δίνει (η ανηφόρα) την χαρά… ευρύτερης θέασης και οξυδερκέστερης αποτίμησης.
Γ. Τέλος το αίσθημα ευθύνης με το οποίο ήταν γεμάτη η καρδιά του αγίου Αλκίσωνα δεν του ήταν μία υπαλληλική υποχρέωση (έστω και σωστή) λόγω της θέσης του, αλλά ήταν η αγωνία του γονιού για τα παιδιά του. Ο άγιος δίδασκε με τα λόγια, και τον τρόπο του περισσότερο, ότι: «Η ευθύνη μας είναι πάντοτε ευθύνη προς ένα πρόσωπο και προς μια κατάσταση». Κατά πρώτον το να είναι κανείς άνθρωπος σημαίνει να είναι υπεύθυνος. Υπαρξιακά υπεύθυνος για τον εαυτό του κατ’ αρχάς και εν πρώτοις, και στη συνέχεια, ωριμάζοντας, για τα πρόσωπα ευθύνης του. Για το ποίμνιό του εν προκειμένω.
Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι οπωσδήποτε αυθεντική ακόμα και όταν είναι ασυναίσθητη (βιολογική παρουσία). Όμως, ο άνθρωπος τότε μόνον υπάρχει αυθεντικά, όταν αποκτά το αίσθημα ευθύνης και δεν ελκύεται απ’ ο,τιδήποτε. Αυθεντική ύπαρξη υπάρχει, όταν ο άνθρωπος αποφασίζει για τον εαυτό του… και αποφασίζει σωστά.
Ο άγιος Αλκίσων αποφάσισε σωστά για τον εαυτό του κατ’ αρχάς και για το ποίμνιό του εν συνεχεία. Στην ερώτηση: ποιο είναι το νόημα της ζωής; απάντησε με υπευθυνότητα και επίγνωση. Στην ζωή του περπάτησε και έζησε και βάθυνε την απάντηση, ότι: Ζωή είναι ο Χριστός και ό,τι Αυτός επισημαίνει, όπως ο γιατρός για τον άρρωστο.
Μια τέτοια διαδρομή διεξήλθε, και έφτασε στην ωριμότητα της ευθύνης του υγιούς κληρικού. Όταν ανέλαβε μια τόσο μεγάλη επισκοπή, προφανέστατα κάτω από το βάρος τέτοιας ευθύνης, έγινε πιο ευαίσθητος και απολύτως υπεύθυνος. Ο άγιος συνάντησε τους χριστιανούς του, και αναγνώρισε την μοναδικότητά τους ως προσώπων, και φυσικά κάτι τέτοιο είναι πολύ περισσότερο από μια συνάντηση, είναι αγάπη. Αυτή η αγάπη αύξανε τα αίσθημα ευθύνης απέναντί της και έκανε αδιανόητο για εκείνον (τον Αλκίσωνα) το ενδεχόμενο να παραχαράξει την σωστή θέση και απάντηση, για το πρόσωπο του Χριστού. Έδειχνε με την στάση και τις αντιδράσεις του, ότι η πίστη η δική του και της Εκκλησίας, δεν είναι απλώς προσωπικές έμμονες ιδέες, ούτε αγωνία να αποδείξουν κάποιοι, ότι είναι ανώτεροι.
Μάθαινε σ’ όλους εμάς ότι η ζωή έχει νόημα μόνον κοντά στον Χριστό, είτε είναι μεγάλη, είτε σύντομη, είτε είναι άνετη, είτε είναι δύσκολη. Αν δεν έχει νόημα και είναι μακριά απ’ τον Χριστό, όσο μεγάλη και αν είναι η διάρκειά της, κανένα νόημα δεν αποχτιέται από πολλά χρόνια. Είναι προνόμιο του ανθρώπου να αναζητά νόημα στη ζωή και να αναρωτιέται αν υπάρχει τέτοιο νόημα, στο κάτω-κάτω κανένα ζώο δεν ενδιαφέρεται αν η ύπαρξή του έχει νόημα ή όχι.
Ο άγιος Αλκίσων μέσα στην φυλακή ολοκλήρωσε την προσπάθειά του να γνωρίσει όσο γίνεται ουσιαστικότερα τον Χριστό. Για την Εκκλησία οι μάρτυρες είναι δάσκαλοι -μέσω της δικής τους εμπειρίας- αυτής της σχέσης με τον Χριστό και της εμπειρίας του τέλους της ζωής, του θανάτου.
Όταν ο μάρτυρας πεθαίνει εμείς λέμε ότι “ἐτελειώθη” ο τάδε, του μηνός τάδε, που σημαίνει όχι μόνον το πότε τελείωσε την ζωή του, αλλά το ουσιαστικό ότι τότε έφτασε στην τελειότητα! (…ξίφει, πυρί, θηρίοις, πνιγμῷ…)
Και για μας εδώ τους κατοίκους της Πρέβεζας, τους απογόνους του, ο άγιος Αλκίσων έχει να μας πει αυτό που λένε όλοι οι μάρτυρες:
«Πόσο θαυμάσια είναι η ζωή με τον Χριστό. Αγκαλιάζω το σήμερα, περιμένω ανυπόμονα το αύριο».
Ας του γυρέψουμε να μας το μάθει. ΑΜΗΝ.
Με αγάπη και ευχές
ο εφημέριός σας,
π. Θεοδόσιος
Θεματολογικές ετικέτες