Συνέντευξη από τον Πρόεδρο της Συνόδου των Σκανδιναβών Καθολικών Επισκόπων Επίσκοπο Erik Varden
Ε. Επίσκοπε Βάρντεν, η εκλογή σας αποτέλεσε έκπληξη ή την περιμένατε ως ένα βαθμό;
Α. Οι εκλογές είναι πάντα έκπληξη και απρόβλεπτες. Παρόλα αυτά, η Διάσκεψη των Σκανδιναβών Επισκόπων δεν είναι αριθμητικά μεγάλη. Ήξερα ότι υπήρχε κάποιος κίνδυνος, αλλά δεν το είχα σκεφτεί πολύ.
Ε. Τι σκοπεύετε να κάνετε κατά τη διάρκεια της θητείας σας;
Α. Να κηρύξω το Ευαγγέλιο, πράγμα που είναι το ΜΟΝΟ έργο των ιερέων κάθε βαθμού. Να προσπαθήσω να είμαι ένας αξιόπιστος πρεσβευτής των καλών ειδήσεων. Είμαι πεπεισμένος ότι βρισκόμαστε στη μέση μιας πολιτισμικής αλλαγής στις χώρες μας. Οι σκανδιναβικές χώρες λογίζονται εδώ και δεκαετίες ως πολύ εκκοσμικευμένες. Κατά μια ορισμένη έννοια αυτή η διαδικασία έχει πλέον φτάσει στο τέλος της. Ωστόσο, το ανθρώπινο ον παραμένει ένα ανθρώπινο ον, που αναζητά το νόημα, την ομορφιά και την αλήθεια. Διαπιστώνω ότι πολλοί άνθρωποι αναζητούν. Αυτή είναι μια δύσκολη αλλά και συναρπαστική εποχή για τον ευαγγελισμό.
Ε. Πολλοί από τους μετανάστες καθολικούς στη Νορβηγία εργάζονται σε επαγγέλματα χαμηλού εισοδήματος. Δηλαδή: παρόλο που η Εκκλησία αναπτύσσεται, αγωνίζεστε οικονομικά. Αλλάζει κάτι και από αυτή την άποψη;
Α. Η κατάσταση παραμένει σχεδόν αμετάβλητη. Οι υλικοί και προσωπικοί μας πόροι είναι πολύ περιορισμένοι. Στην επιμελητεία μου υπάρχουν μόνο δύο άτομα που εργάζονται με πλήρη απασχόληση, εκ των οποίων εγώ είμαι ο ένας. Οι δομές μας είναι ταπεινές- έχουμε λίγα ακίνητα. Θα μπορούσαμε να έχουμε περισσότερες εκκλησίες, σχολεία, παιδικούς σταθμούς. Μερικές φορές μπορεί κανείς να αισθάνεται συγκλονισμένος από όλα όσα περιμένουν να γίνουν. Αλλά γνωρίζω από την εποχή που ήμουν ηγούμενος. Στη χριστιανική ζωή δεν είναι πάντα πλεονέκτημα να έχεις τέλεια υλική ασφάλεια. Η φτώχεια, πνευματική και υλική, είναι η λυδία λίθος της χριστιανικής αυθεντικότητας. Φυσικά θέλουμε να οικοδομήσουμε την Εκκλησία για το μέλλον. Θέλουμε να παραδώσουμε κάτι σε εκείνους που έρχονται μετά από εμάς. Όπως έχουν τα πράγματα, βιώνουμε ότι οι άνθρωποι κοντά και μακριά συνδέονται μεταξύ τους σε στενή κοινωνία, βοηθώντας ο ένας τον άλλον.
Ε. Αποτελεί η Εκκλησία στις σκανδιναβικές χώρες παράδειγμα για την παγκόσμια Εκκλησία, για την οποία ο Πάπας Φραγκίσκος έχει συχνά εκφράσει τη φιλοδοξία για μεγαλύτερη φτώχεια;
Α. Δεν θα το έθετα έτσι- δεν μας βλέπω ως υποδειγματικούς με οποιονδήποτε τρόπο. Απλώς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε την ιδιαίτερη πραγματικότητά μας με ελπίδα και εμπιστοσύνη. Θέλουμε να την κάνουμε κάτι όμορφο, για το καλό μας και προς δόξα του Χριστού.
Ε. Η Καθολική Εκκλησία στη Νορβηγία είναι μικρή, μόνο περίπου το τρία τοις εκατό του πληθυσμού είναι Καθολικοί. Σας δίνει καθόλου σημασία η κοινωνία;
Α. Η κατάσταση αλλάζει. Πρέπει να συνηθίσουμε το γεγονός ότι δεν είμαστε πλέον τόσο μικροί όσο ήμασταν πριν από τριάντα χρόνια. Η Εκκλησία στις χώρες μας έχει αυξηθεί πολύ κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, κυρίως μέσω της μετανάστευσης. Ποσοστιαία παραμένουμε μια μικρή μειονότητα στη Νορβηγία- παρ’ όλα αυτά μιλάμε για περίπου 250.000 καθολικούς. Πολλοί από αυτούς είναι νέοι- πολλοί από αυτούς έχουν φωνή και παρουσία στη δημόσια ζωή. Πρέπει να συνεισφέρουμε. Και η κοινωνία το περιμένει αυτό από εμάς. Αυτό μου έγινε αντιληπτό λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου εδώ στο Τρόντχαϊμ. Ο δήμαρχος της πόλης απευθύνθηκε σε εμάς τους επισκόπους προκαλώντας μας να αναλάβουμε ενεργό ρόλο στην κοινωνία. Θα πρέπει να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας τέτοιες παροτρύνσεις- και θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτές.
Ε. Όπως και σε άλλα μέρη της Ευρώπης, έτσι και στις σκανδιναβικές χώρες, τα δεξιά κόμματα κερδίζουν έδαφος. Το βλέπετε αυτό ως απειλή για την Καθολική Εκκλησία που είναι σε μεγάλο βαθμό μια εκκλησία μεταναστών;
Α. Όσον αφορά αυτά τα ρεύματα, πρέπει να φροντίσουμε να μην χάσουμε τη συλλογική μας μνήμη. Διότι γνωρίζουμε σε τι μπορούν να εξελιχθούν. Ταυτόχρονα, σκέφτομαι συχνά ένα εδάφιο από την Αγία Γραφή που μας προειδοποιεί να μη φοβόμαστε εκεί που δεν υπάρχει φόβος. Αυτό ισχύει τουλάχιστον για τη μετανάστευση, η οποία προκαλεί το ερώτημα που έχουμε ήδη αντιμετωπίσει: Τι μας συνιστά στην πραγματικότητα ως κοινωνία; Πρέπει να είμαστε ταυτόχρονα κριτικοί και ευαίσθητοι όταν αντιμετωπίζουμε αυτά τα ζητήματα, τα οποία είναι φορτισμένα με άγχος. Δεν θα έλεγα ότι οι Καθολικοί εδώ είναι ιδιαίτερα στοχοποιημένοι. Ναι, υπάρχει ρατσισμός- και δεν θα τολμούσα να προφητεύσω πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα τα επόμενα χρόνια. Γνωρίζω ότι τα μέτωπα είναι πιο οξυμένα, πιο σκληρά στη Σουηδία, ακριβώς δίπλα. Αλλά σε γενικές γραμμές το πολιτικό κατεστημένο ασχολείται με αυτά τα ζητήματα έξυπνα.
Ε. Έχετε προσωπικά καλύτερη θέση από τους προκατόχους σας, εφόσον είστε ο πρώτος γηγενής Νορβηγός σε αυτό το αξίωμα;
Α. Δεν θα το έλεγα. Έφυγα από τη Νορβηγία στα 16 μου και πέρασα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου στο εξωτερικό. Επέστρεψα μόνο όταν ήμουν 46 ετών. Είμαι σίγουρα Νορβηγός, αλλά αισθάνομαι επίσης σαν ξένος – και αυτό δεν είναι απαραίτητα μειονέκτημα στον σημερινό μου ρόλο.
Ε. Πώς λειτουργεί αυτό στην πράξη; Η καθολική ζωή χαρακτηρίζεται από μεγάλες αποστάσεις, μεγάλη διασπορά.
Α. Στις συναντήσεις μεταξύ των ανθρώπων και στο βαθμό που κρατάμε τις πόρτες μας ορθάνοιχτες, η Εκκλησία είναι ένας τόπος στον οποίο συναντιόμαστε για τη λειτουργία, αλλά υπάρχουν και άλλα. Η Εκκλησία είναι επίσης ένα σπίτι στο οποίο αισθάνεται κανείς άνετα. Για το οποίο αισθάνεται υπεύθυνος. Ένα μέρος στο οποίο οι άνθρωπο μιλούν, μαγειρεύουν και παίζουν μαζί, όπου βοηθάμε ο ένας τον άλλον. Διότι ακόμη και σε μια πλούσια χώρα όπως η Νορβηγία η Φτώχεια αυξάνεται, έτσι ώστε η φιλανθρωπική δράση να γίνεται όλο και πιο σημαντική. Είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι ζουν μακριά μεταξύ τους. Πολλοί οδηγούν δυο ώρες για να πάνε στην εκκλησία. Όσοι κάνουν αυτό το ταξίδι την Κυριακή, θέλουν να το εκμεταλλευτούν στο έπακρο. Έτσι, μετά τη λειτουργία, όλοι συγκεντρώνονται. Οι άνθρωποι μιλούν και τρώνε μαζί – τα παιδιά παίζουν και γνωρίζονται μεταξύ τους. Όλα αυτά είναι δυνατά μόνο μέσω της συγκεκριμένης ανθρώπινης συναναστροφής.
E. Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα;
Α. Εδώ στη Νορβηγία, η καθολικότητα της Εκκλησίας είναι εμφανής. Στην ιεραρχία του Τρόντχαϊμ υπάρχουν, σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, περίπου 20.000 καθολικοί από 130 χώρες. Υπάρχει ένας απίστευτος πλουραλισμός γλωσσών και πολιτισμών. Η ποικιλομορφία των ευαισθησιών είναι προφανής. Ένα από τα επείγοντα ερωτήματα της εποχής μας είναι το εξής: Τι σημαίνει να αποτελεί κανείς λαό; Χωρίς να θέλω να εξιδανικεύσω τη μικρή μας Εκκλησία σε αυτά τα μέρη, θα έλεγα ότι απαντάμε σε αυτά τα ερωτήματα με ένα παράδειγμα που δείχνει ότι είναι δυνατόν να οικοδομήσουμε την ενότητα μέσα από την ποικιλομορφία. Αυτή είναι μια κρίσιμη μαρτυρία σήμερα- αντιπροσωπεύει κάτι εγγενώς Καθολικό. Διότι είμαστε βαθιά ριζωμένοι στο ιδιαίτερο περιβάλλον μας, ενώ έχουμε, ταυτόχρονα, τη συνείδηση ότι είμαστε μέρος κάτι μεγαλύτερου. Το να επιμένουμε σε αυτή την ένταση είναι ένα σημάδι για την εποχή μας.
Ε. Στη Βόρεια Ευρώπη υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στις οικογένειες των οποίων η πίστη δεν έχει παίξει κανένα ρόλο εδώ και πολλές γενιές. Πώς προτείνετε να δώσετε σε αυτούς τους ανθρώπους πρόσβαση στην πνευματικότητα;
Α. Πολλοί την αναζητούν ήδη. Το καθήκον μας είναι να κάνουμε τον Λόγο ακουστό. Για το σκοπό αυτό πρέπει να χρησιμοποιήσουμε έξυπνα όλα τα διαθέσιμα κανάλια. Η Εκκλησία πρέπει να συμβάλει εποικοδομητικά στον πολιτισμό και στον πολιτικό διάλογο- για τον λόγο αυτό πρέπει να είμαστε ορατοί στην κοινωνία. Έχουμε περισσότερα να πούμε από το απλό “Όχι!”. Πολλοί άνθρωποι έχουν την εντύπωση ότι δεν έχουμε! Παρόλα αυτά, πιστεύω ότι εφόσον ακούσουμε προσεκτικά, ανοιχτοί στα σημάδια και στα ερωτήματα της εποχής μας, θα βρούμε και απαντήσεις. Προχωρούμε σε αυτό το έργο με τη συνείδηση αυτού που διακηρύσσεται κατά τη διάρκεια της πασχαλινής αγρυπνίας: ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο ίδιος σήμερα, χθες και στους αιώνες των αιώνων. Ως Λόγος της Ζωής, παρέχει και για την εποχή μας απαντήσεις ουσιαστικές που μας αφορούν, που μας βοηθούν λύνοντας κόμπους της ζωής μας, φορτισμένες με ευλογία!