(7 χρόνια από τον θάνατο του π. Μελετίου)
Ο πριν τον θάνατόν μας χρόνος
κατατεμαχισμένος, διάσπαρτος
αδύνατο στους φίλους μας να δώσει
τη μορφή μας ακέραιη.
Ο χρόνος ο μετά τον θάνατό μας
σε πανδαισίες τούς συνάζει φιλικές
και τρυφερά με τα θραύσματα της μνήμης τους
ψηφιδωτή συνθέτουν την μορφή μας.
Καίτη Χιωτέλλη
«Επιστρέφουν»
Εκδ. ΕΝ ΠΛΩ, σελ. 105
Στην περίπτωσή μας η ποιήτρια έχει απόλυτο δίκιο. Τώρα μετά τον θάνατό του, σιγά-σιγά, τα θραύσματα της μνήμης όλων μας συνθέτουν την μορφή του Μακάριου Πατέρα μας Μητροπολίτου Μελετίου Καλαμαρά. Όπως σωστά έχει ειπωθεί: «Όταν το θεϊκό χέρι σφαλίζει τη βιβλίο της ζωής, τότε ανακύπτει το αυθεντικό μέγεθος του ανθρώπου».
Ο π. Μελέτιος, στο διάστημα της ζωής του, προσπάθησε να τηρήσει αυτό που τον συμβούλεψε ένας δια Χριστόν σαλός στην Ιερά Μονή Βουλκάνου Μεσσηνίας, ο π. Ιωνάς, ο οποίος προσποιούνταν τον… Ποσειδώνα! Ήταν δικαστικός (Πρόεδρος Εφετών) και έγινε μοναχός σε μια εποχή που κανείς δεν έπαιρνε στα σοβαρά τέτοιες κινήσεις-επιλογές. Τότε ο μοναχισμός ήταν… κατάληξη αποτυχίας, ερωτικής ή κοινωνικής. Ήταν πολύ «βαθειά θαμμένο» το μεγαλείο της ελεύθερης, από κάθε προσωπική και κοινωνική ανάγκη και δέσμευση, επιλογής αγάπης του προσώπου του Χριστού. Της αγάπης που γεννούσε άρτια υγιή και όμορφα (… όχι στην όψη) πρόσωπα. Ήταν πολύ συκοφαντημένη η… κυψέλη του Μοναστηριού για να σκεφτούν οι βιαστικοί και επιπόλαιοι “περαστικοί”, πέρα από τα… κεντριά, και την νοστιμιά του μελιού…
Αυτός λοιπόν ο π. Ιωνάς (την ευχή του να ’χουμε) κάνοντας αυτήν την αντικομφορμιστική κίνηση γινόμενος μοναχός, βρέθηκε στη θαλασσοταραχή να μαζεύονται γύρω του περίεργοι και ανόητοι, αλλά και ευσεβείς θαυμαστές του. Έχοντας γλυτώσει απ’ τον ωκεανό, κινδύνευε να βουλιάξει στο λιμάνι! Τότε άρχισε τις… τρέλες! Άρχισε να βουλώνει με χαρτονομίσματα τα μπουκάλια που υπήρχαν στο ράφι του και έφτιαξε μια ξύλινη τρίαινα και παρίστανε τον Ποσειδώνα, στο αλώνι της Μονής…! Φυσικά οι θαυμαστές εξαφανίστηκαν, αφού πρώτα μάζεψαν και τα… βουλώματα των μπουκαλιών!! Σ’ όλους διαμορφώθηκε η αδιαμφισβήτητη γνώμη ότι ο Ιωνάς τρελάθηκε.
Ο εικοσάχρονος τότε π. Μελέτιος, από τα πατερικά του διαβάσματα και την προσωπική του οξυδέρκεια και διάκριση, αντελήφθη την πνευματική φενάκη! Κατάλαβε την ποιότητα και το βάθος του προσώπου του π. Ιωνά, και παρά τις αρχικές και προς αυτόν (τον π. Μελέτιο) “παιδαριωδίες” του π. Ιωνά, επιμένοντας, ξεσκέπασε το πέπλο που κάλυπτε τον θησαυρό κι έγιναν φίλοι (με ηλικιακή διαφορά πολλών ετών) και συμπνευματιζόντουσαν.
Κάποια μέρα λοιπόν ο π. Ιωνάς του είπε:
«Άκου παιδάκι μου, στην κοινωνία μας συγχέουμε εύκολα και επιπόλαια, την ευχαρίστηση και την χαρά. Τα πρόσκαιρα και τα μόνιμα. Τα έξω και τα μέσα. Η χαρά όμως, και τα μόνιμα, και τα μέσα, είναι τα βαθύτερα και αυτά που έχουν αξία. Αξία για τον άνθρωπο είναι η ψυχή του. Η σωματοψυχική του υπόσταση μπροστά στον Χριστό. Πρόσεχε πάνω απ’ όλα την ψυχή σου. Εγώ για την ψυχή μου… έγινα Ποσειδώνας!».
Μας διηγιόταν, με δάκρυα ευτυχίας και χαράς, ο μακάριος Πατέρας μας, αυτές του τις μεγαλειώδεις αναμνήσεις από εκείνον τον άγιο άνθρωπο του Θεού, και μας επισφράγιζε τα παραπάνω με την απόφασή του να έχει γνώμονα ζωής και σφραγίδα όλων αυτών, τον λόγο του μεγάλου μοναχού (και γεννημένου μέσα στα αίματα του τριακονταετούς πολέμου) Αγγελιοφόρου της Σιλεσίας (Angelus Silesius[1] 1624-1677):
«Τον Σταυρό διάλεξα για θησαυρό δικό μου.
Γιατί ’ναι τ’ αλέτρι του κορμιού
κι η άγκυρα της ψυχής μου.»
«Χερουβικός Οδοιπόρος»
Τέταρτο βιβλίο, 48
Εκδ. Περισπωμένη, σελ. 57
Σ’ όλη την κατόπιν πεντηκονταετία της μοναχικής και ιερατικής ζωής του, θησαυρός του ήταν ο Σταυρός. Όχι ως αποτροπαϊκό σύμβολο και εξασφάλιση, αλλά ως θυσιαστικός τρόπος, που σταύρωνε την ευχαρίστηση χάριν της χαράς. Πέρασε μια σταυρωμένη ζωή γεμάτη γαλήνη και χαρά, που ξεχείλιζε σ’ όλα του. Στα λόγια, στον τρόπο, στις κινήσεις, στην έκφραση, στην ελευθερία, στην υποδοχή όταν ήσουν άγνωστός του, σ’ όλη την στάση ζωής. Ήταν «πάντων χωρισθείς καί πᾶσι συνηρμοσμένος».
“Όργωνε” με τον Σταυρό το κορμί του και γινόταν ο Σταυρός άγκυρα ασφάλειας και χαράς στη ζωή του. Μας δίδασκε ότι: «Οποιαδήποτε χαρά, (πολύ περισσότερο η υγιής) ξεκινάει πάντοτε με δύσκολα βήματα. Η χαρά του θερισμού έχει απαραίτητο το αλέτρι της σποράς που είναι κόπος! Η χαρά ενός πτυχίου απαιτεί τον κόπο των βαθμών αποφοίτησης. Η χαρά ενός παιδιού έχει τον κόπο της εννεάμηνης κυοφορίας. Όλες οι αρετές και οι χαρές κυοφορούνται, μας έλεγε. Η χαρά ξεκινάει πάντοτε από την πίστη που παίρνει στα σοβαρά τις απαιτήσεις της διαδρομής. Εύκολο και ποιότητα, δεν συμπορεύονται. “Άρρωστο” και χαρά, είναι αντίθετα. Βραχυπρόθεσμες απομιμήσεις, κάνουν βαθύτερη την κατάθλιψη της αποτυχίας. Στην ζωή μας έχουμε και ευχαρίστηση και χαρά. Αρχικά μπορεί να τα συγχέουμε. Ωστόσο όταν τα σκεφτόμαστε, συνειδητοποιούμε ότι η χαρά έχει σημασία, γιατί η ευχαρίστηση τελειώνει μαζί με την αφορμή της».
Στο λιόγερμα της ζωής του ως κληρικός και μάλιστα επίσκοπος (δηλαδή υπεύθυνος της ιερωσύνης) είχε κατασταλάξει στην τοποθέτηση ότι η Εκκλησία είναι Μία και όσον αφορά την μυστηριακή της υπόσταση ως άκτιστη ενέργεια του Θεού, αλλά και μία όσον αφορά τον συναπαρτισμό της από ποιμένες και ποιμενομένους. Είμαστε ενιαίο σώμα, έλεγε. Ούτε κεφαλή χωρίς σώμα υφίσταται και ζει, ούτε σώμα χωρίς κεφαλή υπάρχει.
Στο τώρα λοιπόν της ιστορικής στιγμής, η ενιαία Εκκλησία πρέπει να εκπέμπει και να διδάσκει, με την ποιότητα του τρόπου ζωής των μελών της (κληρικών και λαϊκών), τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων της σύγχρονης ζωής. Η σεξουαλικότητα, το διαζύγιο, τα προβλήματα της ιερωσύνης, η θέση και ο λόγος των λαϊκών (ανδρών και γυναικών) στο χώρο της Εκκλησίας, είναι τα θέματα με τα οποία γίνεται γοητευτική η πρόταση ζωή της Εκκλησίας ή γίνεται… απευκταία.
Έλεγε λοιπόν ο μακάριος Πατέρας μας: «Ο λόγος της Εκκλησίας πρέπει να αναζωπυρώνει την πυρκαγιά (που κάποτε “άναψε” με το Βάπτισμα) στην ανθρώπινη καρδιά». Εκείνος βοήθησε να αναζωπυρωθούν πολλές τέτοιες πυρκαγιές. Εμείς τώρα στην εφτάχρονη ανάμνηση της αναχώρησής του από κοντά μας, ας τον παρακαλέσουμε να δέεται πάντοτε στον Χριστό: «Να μη σβύνουμε το Πνεύμα» τις «πύρινες γλώσσες» που με το Βάπτισμα σε όλους και με την χειροτονία σε κάποιους, ζεσταίνουν τις καρδιές μας με πίστη και αγάπη και δεν “παγώνουμε” ως ανέστιοι.
Ταύτα, από τα θραύσματα της μνήμης μου, που προσπάθησαν να συμπληρώσουν σαν δευτερεύουσες ψηφίδες, την πανέμορφη «ψηφιδωτή μορφή Σου». Εύχου Γέροντα.
Θεοδόσιος Υμέτερος
[1] Ο Άγγελος Σιλέσιος (1624–1677) ήταν Γερμανός ιερέας, ιατρός και ποιητής. Πριν γίνει ιερέας ονομαζόταν Γιόχαν Σέφλερ (Johann Scheffler). Είναι γνωστός κυρίως για τη θρησκευτική του ποίηση και ειδικότερα για δύο ποιητικά έργα δημοσιευμένα το 1657: «Ο Χερουβικός προσκυνητής» και «Οι ιεροί πόθοι της ψυχής».
Θεματολογικές ετικέτες