Βασιλική της Παναγίας της Γκάρντε (Μασσαλία)
Παρασκευή, 22 Σεπτεμβρίου 2023
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλό απόγευμα!
Χαίρομαι που ξεκινάω την επίσκεψή μου μοιράζοντας μαζί σας αυτή τη στιγμή προσευχής. Ευχαριστώ τον Καρδινάλιο Jean-Marc Aveline για τα λόγια καλωσορίσματός του και χαιρετίζω τον Αρχιεπίσκοπο Eric de Moulins-Beaufort, τους αδελφούς μου Επισκόπους, τους Πρυτάνεις και όλους εσάς – ιερείς, διακόνους, ιεροσπουδαστές και αφιερωμένους άνδρες και γυναίκες – που εργάζεστε σε αυτή την Αρχιεπισκοπή με γενναιοδωρία και αφοσίωση για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας συνάντησης με τον Θεό και τον πλησίον. Σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας, την υπηρεσία σας και τις προσευχές σας!
Ερχόμενος στη Μασσαλία, βρίσκομαι στη συντροφιά σπουδαίων προσκυνητών: των Αγίων Τερέζας του Παιδιού Ιησού, Charles de Foucauld, και τόσων άλλων που ήρθαν εδώ για να εμπιστευτούν τον εαυτό τους στην “Παναγία των Παρισίων”. Τοποθετούμε κάτω από τον μανδύα της τους καρπούς των Rencontres Méditerranéennes, μαζί με τις προσδοκίες και τις ελπίδες των καρδιών σας.
Στο βιβλικό ανάγνωσμα, ο προφήτης Σοφονίας μας προτρέπει σε χαρά και εμπιστοσύνη, υπενθυμίζοντάς μας ότι ο Κύριος ο Θεός μας δεν είναι μακριά, είναι εδώ, κοντά μας, για να μας σώσει (βλ. 3:17). Κατά κάποιον τρόπο, το μήνυμα αυτό μας θυμίζει την ιστορία αυτής της Βασιλικής και αυτό που αντιπροσωπεύει. Στην πραγματικότητα, δεν ιδρύθηκε σε ανάμνηση ενός θαύματος ή μιας συγκεκριμένης εμφάνισης, αλλά απλώς επειδή, από τον δέκατο τρίτο αιώνα, ο άγιος λαός του Θεού αναζήτησε και βρήκε εδώ, στον λόφο La Garde, την παρουσία του Κυρίου μέσα από τα μάτια της Αγίας Μητέρας του. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, εδώ και αιώνες, οι κάτοικοι της Μασσαλίας -ιδιαίτερα εκείνοι που πλέουν στα κύματα της Μεσογείου- έρχονται εδώ πάνω για να προσευχηθούν. Ήταν ο άγιος και πιστός Λαός του Θεού που – θα χρησιμοποιήσω τη λέξη – “έχρισε” αυτό το ιερό, αυτόν τον τόπο προσευχής. Ο άγιος Λαός του Θεού που, όπως λέει η Σύνοδος, είναι αλάθητος στο credendo-στην Πίστη!
Ακόμα και σήμερα, η Bonne Mère, η καλή Μητέρα, χαρίζει για όλους τους ανθρώπους μια πολύ τρυφερή “διασταύρωση των βλεμμάτων”! Το πρώτο είναι αυτό του Ιησού, στον οποίο η Μαρία κατευθύνει πάντα την προσοχή μας και του οποίου η αγάπη αντανακλάται στα μάτια της! Η πιο αυθεντική χειρονομία της Παναγίας μας είναι ότι μας λέει: “Κάνε ό,τι σου λέει”, υποδεικνύοντας τον Ιησού. Το άλλο βλέμμα είναι εκείνο αμέτρητων ανδρών και γυναικών όλων των ηλικιών και συνθηκών. Τους συγκεντρώνει όλους μαζί και τους φέρνει στον Θεό, όπως θυμηθήκαμε στην αρχή αυτής της προσευχής, τοποθετώντας ένα αναμμένο κερί στα πόδια της Παναγίας μας. Η Μασσαλία είναι ένα πραγματικό σημείο συνάντησης των λαών, και είναι ακριβώς αυτή η διασταύρωση των βλεμμάτων που θα ήθελα να σκεφτώ μαζί σας, επειδή φαίνεται να εκφράζει καλά τη Μαριανή διάσταση της διακονίας μας. Στην πραγματικότητα, εμείς οι ιερείς και οι διάκονοι καλούμαστε επίσης να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να αισθανθούν το βλέμμα του Ιησού και, ταυτόχρονα, να φέρουμε το βλέμμα των αδελφών μας στον Ιησού. Μια ανταλλαγή βλεμμάτων. Στο πρώτο, είμαστε φορείς του ελέους, στο δεύτερο, μεσίτες.
Το πρώτο βλέμμα: το βλέμμα του Ιησού που χαϊδεύει τρυφερά όλους τους άνδρες και τις γυναίκες. Μας κοιτάζει προσεκτικά από την κορυφή ως τα νύχια, όχι για να κρίνει, αλλά για να υψώσει αυτούς που είναι ταπεινοί. Το βλέμμα Του είναι γεμάτο από την τρυφερότητα που λάμπει στα μάτια της Μαρίας. Και εμείς, που καλούμαστε να αντανακλούμε αυτό το βλέμμα, είμαστε υποχρεωμένοι να γίνουμε ταπεινοί, έτσι ώστε με τη συμπόνια – θέλω να τονίσω αυτή τη λέξη, τη συμπόνια, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ύφος του Θεού είναι αυτό της εγγύτητας, της συμπόνιας και της τρυφερότητας – να μπορούμε να κάνουμε δική μας “την ενθαρρυντική καλοσύνη του καλού ποιμένα, ο οποίος δεν επιπλήττει το χαμένο πρόβατο, αλλά το κουβαλάει στους ώμους του και πανηγυρίζει για την επιστροφή του στο μαντρί (πρβλ. Λουκ. 15:4-7)” (Σύνοδος για τον Κλήρο, Οδηγός για τη διακονία και τη ζωή των ιερέων, 30). Θέλω να πιστεύω ότι ο Κύριος δεν δείχνει με το δάχτυλο για να κρίνει, αλλά ξέρει πώς να απλώνει το χέρι για να σηκώσει.
Αδελφοί και αδελφές, ας διδαχθούμε από αυτό το βλέμμα, ας μην αφήσουμε να περάσει ούτε μια μέρα χωρίς να θυμηθούμε πότε το νιώσαμε εμείς οι ίδιοι να αναπαύεται πάνω μας, και ας το κάνουμε δικό μας, ώστε να γίνουμε άνδρες και γυναίκες της συμπόνιας. Εγγύτητα, συμπόνια και τρυφερότητα. Ας μην το ξεχνάμε αυτό. Το να είσαι συμπονετικός σημαίνει να είσαι κοντά και να δείχνεις τρυφερότητα. Ας ανοίξουμε τις πόρτες, όχι μόνο των εκκλησιών, αλλά κυρίως της καρδιάς, για να δείξουμε μέσα από την πραότητα, την καλοσύνη και την αποδοχή μας το πρόσωπο του Κυρίου μας. Όποιος σας πλησιάσει δεν πρέπει να βρει αποστασιοποίηση ή κριτική, αλλά τη μαρτυρία μιας ταπεινής χαράς, πιο καρποφόρας από κάθε επίδειξη ικανότητας. Είθε οι πληγωμένοι από τη ζωή άνθρωποι να βρουν ασφαλές λιμάνι και υποδοχή στο βλέμμα σας, ενθάρρυνση στην αγκαλιά σας και χάδι στα χέρια σας, ικανό να σκουπίσει τα δάκρυά τους.
Ακόμα και με όλες τις πολλές καθημερινές ανησυχίες, σας παρακαλώ, μην αφαιρείτε από τη ζεστασιά του πατρικού και μητρικού βλέμματος του Θεού. Και θα ήθελα να πω στους ιερείς: Σας παρακαλώ, στο Μυστήριο της Μετάνοιας, συγχωρήστε πάντα, συγχωρήστε! Μέσω της συγχώρεσης του Θεού, ανοίγονται πολλοί δρόμοι στη ζωή. Είναι θαυμάσιο να μοιράζετε γενναιόδωρα τη συγχώρεσή Του, δηλαδή να λύνετε πάντα, πάντοτε, τα δεσμά της αμαρτίας μέσω της χάρης και να ελευθερώνετε τους ανθρώπους από τα εμπόδια, τις τύψεις, τις μνησικακίες και τους φόβους εναντίον των οποίων δεν μπορούν να υπερισχύσουν μόνοι τους. Είναι υπέροχο να ανακαλύπτουμε ξανά με θαυμασμό, σε κάθε ηλικία, σε ευτυχισμένες και θλιβερές στιγμές, τη χαρά να φωτίζουμε τις ζωές μέσω των Μυστηρίων και να μεταδίδουμε, στο όνομα του Θεού, απροσδόκητες ελπίδες για την παρηγορητική του παρουσία, τη θεραπευτική του συμπόνια και τη συγκινητική του τρυφερότητα. Κοντά, συμπόνια και τρυφερότητα.
Να είστε κοντά σε όλους, ιδιαίτερα στους αδύναμους και λιγότερο τυχερούς, και να μην αφήνετε ποτέ αυτούς που υποφέρουν να στερηθούν την προσεκτική και διακριτική εγγύτητά σας. Έτσι, θα αναπτυχθεί μέσα τους αλλά και μέσα σας η πίστη που ζωογονεί το παρόν, η ελπίδα που ανοίγεται στο μέλλον και η φιλανθρωπία που διαρκεί για πάντα. Αυτό είναι το πρώτο βήμα: φέρτε το βλέμμα του Ιησού στους αδελφούς και τις αδελφές σας. Υπάρχει μόνο μία περίπτωση στη ζωή όπου επιτρέπεται να κοιτάξουμε κάποιον από ψηλά: είναι όταν προσπαθούμε να τον πιάσουμε από το χέρι για να τον σηκώσουμε ψηλά. Σε άλλες περιπτώσεις είναι αμαρτία υπερηφάνειας. Κοιτάξτε αυτούς που είναι πεσμένοι και που με τα χέρια τους – συνειδητά ή ασυνείδητα – σας ζητούν να τους σηκώσετε ψηλά. Πάρτε τους από το χέρι και σηκώστε τους ψηλά: αυτή είναι μια πολύ όμορφη χειρονομία, που δεν μπορεί να γίνει χωρίς τρυφερότητα.
Στη συνέχεια, υπάρχει το δεύτερο βλέμμα: αυτό των ανδρών και των γυναικών που στρέφονται προς τον Ιησού. Όπως η Μαρία, η οποία στην Κανά ανέλαβε πρώτα και στη συνέχεια έφερε ενώπιον του Κυρίου τις ανησυχίες δύο νεαρών νεόνυμφων (πρβλ. Ιωάν. 2:3), έτσι και εσείς καλείστε να γίνετε φωνή μεσιτείας για τους άλλους – άνδρες και γυναίκες για τους άλλους (πρβλ. Ρωμ. 8:34). Με αυτόν τον τρόπο, η απαγγελία των καθιερωμένων προσευχών, η καθημερινή ενασχόληση με τον Λόγο, το Ροδάριο-κομποσχοίνι και κάθε άλλη προσευχή- σας συνιστώ ιδιαίτερα εκείνη της λατρείας, γιατί σήμερα έχουμε χάσει λίγο το νόημα της λατρείας και πρέπει να το ξαναβρούμε, γι’ αυτό και σας το συνιστώ- όλες αυτές οι μορφές προσευχής θα είναι γεμάτες από τα πρόσωπα εκείνων που η Πρόνοια βάζει στον δρόμο σας. Θα φέρετε μαζί σας τα μάτια, τις φωνές και τις ερωτήσεις τους στο ευχαριστιακό τραπέζι, μπροστά στην σωματική παρουσία του Χριστού ή στη σιωπή του δωματίου σας, όπου σας βλέπει ο Πατέρας (πρβλ. Ματθ. 6:6). Θα είστε η πιστή τους ηχώ ως μεσίτες, “άγγελοι επί της γης”, δηλαδή αγγελιοφόροι, που φέρνουν τα πάντα “ενώπιον της δόξας του Κυρίου” (Τοβ 12,12).
Θα ήθελα να συνοψίσω αυτόν τον σύντομο διαλογισμό εφιστώντας την προσοχή σας σε τρεις εικόνες της Παναγίας που τιμούνται σε αυτή τη βασιλική. Η πρώτη είναι η μεγάλη εικόνα που δεσπόζει στην κορυφή της- απεικονίζει την ίδια να κρατά το παιδί Ιησού στην πράξη της ευλογίας. Όπως η Μαρία, ας φέρουμε την ευλογία και την ειρήνη του Ιησού παντού, σε κάθε οικογένεια και καρδιά. Σπείρετε την ειρήνη! Είναι το βλέμμα του ελέους. Η δεύτερη εικόνα βρίσκεται κάτω από εμάς στην κρύπτη: είναι η “Παναγία με το μπουκέτο”, δώρο ενός γενναιόδωρου λαϊκού. Κρατάει κι αυτή το παιδί Ιησού στο ένα χέρι και μας το δείχνει, αλλά στο άλλο χέρι, αντί για σκήπτρο, κρατάει μια ανθοδέσμη. Μας κάνει να σκεφτούμε πώς η Μαρία, πρότυπο της Εκκλησίας, ενώ μας παρουσιάζει τον Υιό της, παρουσιάζει και εμάς σε αυτόν, σαν ένα μπουκέτο λουλούδια στο οποίο κάθε άτομο είναι μοναδικό: αυτό είναι όμορφο και πολύτιμο στα μάτια του Πατέρα. Είναι το βλέμμα της μεσιτείας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό: η μεσιτεία. Το πρώτο ήταν το φιλεύσπλαχνο βλέμμα της Παναγίας μας- το δεύτερο, το βλέμμα της μεσιτείας. Τέλος, η τρίτη εικόνα είναι αυτή που βλέπουμε εδώ στο κέντρο, στην Αγία Τράπεζα, η οποία είναι εντυπωσιακή για τη λαμπρότητα που εκπέμπει. Κι εμείς, αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, γινόμαστε ένα ζωντανό Ευαγγέλιο στο βαθμό που βγαίνουμε από τον εαυτό μας για να το μοιραστούμε, αντανακλώντας το φως και την ομορφιά του με μια ταπεινή, χαρούμενη ζωή, πλούσια σε αποστολικό ζήλο. Είθε οι πολλοί ιεραπόστολοι που ξεκίνησαν από αυτόν τον υψηλό τόπο για να διακηρύξουν τα καλά νέα του Ιησού Χριστού σε ολόκληρο τον κόσμο να αποτελέσουν πηγή ενθάρρυνσης για εμάς.
Αγαπητοί φίλοι, ας φέρουμε το βλέμμα του Θεού στους αδελφούς και τις αδελφές μας, ας φέρουμε τη δίψα τους στον Θεό, ας διαδώσουμε τη χαρά του Ευαγγελίου. Αυτή είναι η ζωή μας, και παρά τις δυσκολίες και τις αποτυχίες, αλλά και τις αμαρτίες μας, είναι απίστευτα όμορφη. Ας προσευχηθούμε μαζί στην Παναγία μας, για να μας συνοδεύει και να μας φυλάει. Και παρακαλώ, προσευχηθείτε για μένα.
Θεματολογικές ετικέτες