Tο σημερινό Ευαγγέλιο που διαβάστηκε είναι ένα από τα σπάνια, πολύτιμα αποσπάσματα στα οποία ο Ιησούς μιλάει ανοιχτά για τον εαυτό του. «Εγώ είμαι η οδός, η αλήθεια και η ζωή». Είμαστε τόσο συνηθισμένοι σε αυτή τη φράση που μπορεί να μας διαφεύγει η τεράστια σημασία της. Ένας συνηθισμένος άνθρωπος που θα έκανε έναν τέτοιο ισχυρισμό θα ήταν μια δημόσια απειλή. Θα έπρεπε να περιοριστεί για την ασφάλειά του και την ασφάλεια των άλλων. Το να ισχυρίζεται ένα άτομο ότι ενσαρκώνει και περιέχει την αλήθεια είναι διαστροφικό. Γνωρίζουμε παραδείγματα τέτοιων ισχυρισμών από ολοκληρωτικά πειράματα, μερικά από τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά. Γνωρίζουμε για το κόστος. Αν ο Ιησούς μπορεί να πει κάτι τέτοιο για τον εαυτό του και μπορούμε να το δεχτούμε, αυτό συμβαίνει επειδή δεν είναι απλώς ένα ιδιοφυές άτομο· είναι επειδή είναι κάτι απείρως ανώτερο.
Είναι απαραίτητο να διαβάζουμε το τέλος του Ευαγγελίου υπό το φως της αρχής του· όπως πρέπει να διαβάζουμε την Αποκάλυψη υπό το φως της Γένεσης. Αυτός ο λόγος που ειπώθηκε τη νύχτα, λίγο πριν από το Πάσχα, ειπώθηκε από αυτόν που «ήταν στην αρχή». «Όλα τα πράγματα», μας λέει ο Ιωάννης, «έγιναν μέσω αυτού· χωρίς αυτόν δεν έγινε τίποτα από όσα έγιναν». Ο Ιησούς αποκαλύπτει τον Πατέρα· αποκαλύπτει επίσης τον εαυτό μας. Σε αυτόν, μόνο σε αυτόν, βρίσκουμε ένα κριτήριο με το οποίο μπορούμε να ερμηνεύσουμε υπεύθυνα τα πράγματα όπως είναι, τόσο τη δομή της πραγματικότητας όσο και την πορεία της ιστορίας. Όταν ο Χριστός λέει ότι είναι η Αλήθεια, αυτή είναι μια αποκλειστική δήλωση· δεν μπορούν να υπάρξουν άλλες ισοδύναμες αλήθειες εκτός από αυτόν.
Ας φροντίσουμε όμως να μην υποβαθμίσουμε την Αλήθεια του Χριστού σε κάτι λιγότερο από αυτό που είναι. Ας μην την κάνουμε καρικατούρα. Αυτό γίνεται εύκολα. Για να διατηρήσουμε στο μυαλό μας το πλήρες μεγαλείο της διδασκαλίας για τον Χριστό απαιτεί ενάργεια, συγκέντρωση και στοχαστική επιμονή. Για αυτού του είδους την προσπάθεια ο χρόνος μας δεν μας προετοιμάζει. Η νοοτροπία του Twitter και του TikTok κάνει αισθητή την επιρροή της και στην Εκκλησία. Μειώνουμε τις σύνθετες δηλώσεις σε ηχητικά αποσπάσματα· γινόμαστε λιγότερο ικανοί να διασκεδάζουμε ταυτόχρονα δύο συμπληρωματικές σκέψεις, διατηρώντας τες σε ισορροπία. Αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα όταν κάποιος ομολογεί την πίστη σε Κάποιον που αν είναι πλήρως ανθρώπινος, και συγχρόνως είναι πλήρως θεϊκός. Ένα από τα πιο χρήσιμα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε ως Χριστιανοί τώρα είναι να δεσμευτούμε πλήρως στην πληρότητα της αλήθειας εν Χριστώ, ικανή να αναγνωρίζει πότε αυτή διακυβεύεται ή μετατρέπεται σε κάτι λιγότερο από αυτό που πραγματικά είναι. «Αν ήξεραν ποιος ήταν», έγραψε ο Παύλος, μιλώντας για τη συμμαχία μεταξύ του Πιλάτου και των Αρχιερέων, «δεν θα σταύρωναν τον Κύριο της Δόξας». Η εποχή μας, ακόμη και η Εκκλησία στην εποχή μας, θυμάται ποιος είναι πραγματικά ο Χριστός; Μιλάμε πολύ για το περπάτημα δίπλα του, αλλά γονατίζουμε και μπροστά του, προσφέροντας πνευματική θυσία;
Υπάρχει μια δεύτερη πτυχή του σημερινού Ευαγγελίου στην οποία θέλω να επιστήσω την προσοχή. Εμφανίζεται προς το τέλος, όταν ο Χριστός λέει: «Όποιος πιστεύει σε μένα, θα κάνει τα ίδια έργα με εμένα, ακόμη και μεγαλύτερα». Τι στην ευχή πρέπει να καταλάβουμε από αυτό; Ο Χριστός θεράπευσε τους αρρώστους, συγχώρεσε τους αμαρτωλούς, ανέστησε τους νεκρούς. Και εμείς πρέπει να κάνουμε «μεγαλύτερα έργα»; Νομίζω ότι θα καταλάβουμε τι εννοεί μόνο αν ακούσουμε τη δήλωση του Κυρίου ως περιγραφή, όχι των έργων μας σε σύγκριση με τα δικά Του, αλλά εμάς σε σύγκριση με Αυτόν.
Επιτρέψτε μου να δώσω ένα ή δύο παραδείγματα για να το εξηγήσω. Ας πούμε ότι πηγαίνετε σε ένα ρεσιτάλ ποίησης και ακούτε δύο ηθοποιούς να διαβάζουν το ίδιο ποίημα της Μαρίας Σιμπόρσκα (Szymborska – Πολωνή ποιήτρια 1913-2012). Και οι δύο αναγνώσεις είναι ευαίσθητες, καλά διαμορφωμένες. Είναι αδύνατο να πεις ποια είναι καλύτερη. Στη συνέχεια συναντάτε τους ηθοποιούς-αναγνώστες μετά, στο μπαρ, και ανακαλύπτετε ότι ο ένας είναι σοβαρά δυσλεκτικός. Το γεγονός αυτό δεν μειώνει την τελειότητα της ανάγνωσης του άλλου. Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο δυσλεκτικός ηθοποιός-αναγνώστης πραγματοποίησε μεγαλύτερο έργο, απλώς και μόνο λόγω της τεράστιας προσπάθειας που απαιτεί η διαδικασία εκμάθησης του ποιήματος.
Ή ας πούμε ότι βλέπετε δύο ιστιοσανιδάδες να ιππεύουν ένα κύμα. Επιδεικνύουν την ίδια κομψή χάρη, τον ίδιο τέλειο έλεγχο της κίνησης. Στη συνέχεια ανακαλύπτετε ότι ο ένας έχει τεχνητό πόδι. Και πάλι, οι επιδόσεις είναι ισοδύναμες· αλλά ο σέρφερ που έπρεπε να ξαναμάθει να κινείται και να αποκτήσει το θάρρος να αντιμετωπίσει τη θάλασσα σε κατάσταση αντικειμενικής ευπάθειας, εκτέλεσε αναμφισβήτητα μεγαλύτερο έργο.
Εσείς και εγώ προσπαθούμε, ως μαθητές του Χριστού, να ζήσουμε σύμφωνα με ένα θεϊκό πρότυπο. Αλλά δεν είμαστε θεϊκοί. Αυτό το γνωρίζουμε πολύ καλά. Μερικές φορές η ανθρώπινη περιορισμένη μας ικανότητα μπορεί να μας φέρει στα όρια της απελπισίας. Μοιάζουμε ακατάλληλοι για το σκοπό μας, βαρυφορτωμένοι από αδέξια βαρύτητα, ενώ θα θέλαμε να πετάξουμε ψηλά. Το μεγαλείο των έργων μας, η ακεραιότητα της μαθητείας μας, δεν έχει να κάνει με την επίτευξη θεαματικού αντίκτυπου – δεν έχει να κάνει με το να μαζεύονται οι άλλοι γύρω μας και να λένε, “Α!”. Το μεγαλείο είναι συνάρτηση της επιμονής μέσα στους περιορισμούς μας, αφήνοντας τη χάρη να πραγματοποιήσει εκεί κάτι όμορφο και θεραπευτικό. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνουμε σταδιακά να δηλώνουμε μαζί με τον Παύλο ότι «όταν είμαι αδύναμος, είμαι δυνατός. Όταν ασθενώ, τότε δυνατός ειμί». Ο Χριστός, η Οδός, η Αλήθεια και η Ζωή, επιλέγει να εκδηλώσει τη δύναμή του μέσα στην αδυναμία, το μεγαλείο του μέσα στο μικρό. Μας επιλέγει. Ας έχουμε πίστη στην επιλογή του. Και έτσι, μέσα στην ανθρωπιά μας, να αναγνωρίζουμε με δέος την όλο και μεγαλύτερη εκδήλωση της θεότητάς Του.
Θεματολογικές ετικέτες