Επεξηγηματικές και διευκρινιστικές επισημάνσεις στο: “Δεν το πιστεύω!..νηστευεις;;;”
Νηστεύω βέβαια στο μέτρο που δεν είμαι …«ασθενής και οδοιπόρος». Αλλά γιατί νηστεύω;
Γιατί έτσι το θέσπισε η Εκκλησία στην οποία ανήκω. Και δεν θέλω να βγάλω τον εαυτό μου έξω απ’ αυτήν.
Η Εκκλησία είναι «άλλο σύστημα πατρίδος». Έχει κι αυτή τους νόμους της. Που η τήρησή τους είναι υποχρεωτική. Για όποιον βέβαια θέλει να είναι συνειδητός πολίτης της.
Ένας από τους νόμους της εκκλησιαστικής πατρίδας μας είναι και η νηστεία. Τον θέσπισε ο ίδιος ο Χριστός, όταν είπε: «τούτο γένος δεν αντιμετωπίζεται παρά μόνο με προσευχή και νηστεία».
Ο Χριστός αναφερόταν στις δυνάμεις που λεηλατούν τον πλούτο των δυνατοτήτων, με τον οποίο ο ίδιος μας προίκισε.
Προφανώς οι σύγχρονοι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τι εξυπηρετεί ο νόμος της νηστείας.
Αν τους «εξηγήσεις» ότι η νηστεία είναι χρήσιμη, επειδή συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας (επιτρέπει λ.χ. τον έλεγχο της χοληστερίνης, ή τη διατήρηση της …σιλουέτας), ή γενικότερα, επειδή συμβάλλει στην αρμονική αναπαραγωγή του γεωργικο-κτηνοτροφικού κύκλου, ίσως σε ακούσουν με ενδιαφέρον.
Όσο για το τυπικό «επιχείρημα», ότι η νηστεία προάγει την «αυτοκυριαρχία», κάνει δηλαδή πιο ισχυρό το Εγώ μας, ας μη μιλήσουμε καλύτερα. Το Εγώ μας είναι ήδη πανίσχυρο: όλη μας η ζωή γύρω απ’ αυτό περιστρέφεται.
Αν μάλιστα κάνεις το λάθος να επικαλεστείς επιχειρήματα, όπως «η νηστεία καθιερώθηκε για να γίνουν οι άνθρωποι καλύτεροι», αν δεν τους προσβάλλεις (οι κακοί είναι στη φυλακή!), θα θυμηθούν κάποιους γνωστούς τους, που η νηστεία μάλλον χειρότερους τους έκαμε παρά καλύτερους. «Μισούν εμάς που τρώμε!».
Τέλος, αν είσαι και χοντρός, θα σκεφθούν ότι τους «δουλεύεις». Επειδή …«άλλα λέει η γλώσσα του σώματος»!
Η Κοιλιά είναι μέγας δυνάστης. Ποιος δεν το ξέρει; Θα επινοήσει κάθε λογής προσχηματικά επιχειρήματα προκειμένου να αποφύγει και τον παραμικρό χαλινό.
Αυτό έτσι κι αλλιώς. Το θέμα είναι ότι ο κόσμος δεν ξέρει για ποιο λόγο είναι απαραίτητη η νηστεία. Δεν ξέρει ποια είναι η αλήθεια από την οποία απορρέει ο νόμος της νηστείας. Γιατί δηλαδή απορρέει από το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι ημιτελής οντότητα, η οποία καλείται να ολοκληρωθεί με τις δικές της ελεύθερες-συνειδητές προσπάθειες.
Η Εκκλησία είναι το συλλογικό σώμα μέσα στο οποίο το «ζητούμενο του ανθρώπου», που είναι «να γίνει άνθρωπος!», δύναται να επιτευχθεί. Όλοι οι εκκλησιαστικοί νόμοι, μαζί και ο νόμος της νηστείας, σ’ αυτό ακριβώς αποβλέπουν.
Πράγματι. Εκτός Εκκλησίας ο άνθρωπος βρίσκεται αποκλειστικά κάτω από μια ομάδα νόμων που υπηρετούν το Εγώ. Γινόμενος μέλος του εκκλησιαστικού σώματος προσπαθεί εθελοντικά να θέσει τον τράχηλό του κάτω από μια άλλη, τελείως διαφορετική ομάδα νόμων, αυτών που υπηρετούν το Εμείς.
Όσο οι νόμοι του Εγώ κυριαρχούν πάνω του ο άνθρωπος είναι ημιτελής. Αναπτύσσεται δε και ολοκληρώνεται ως Πρόσωπο, όταν οι νόμοι του Εμείς αναλάβουν τα ηνία της καθημερινότητάς του. Μιλάμε για τους νόμους που έχουν σχεδιαστεί ώστε να σπάνε σιγά-σιγά την πέτρα που περιβάλλει την εγωιστική καρδιά. Με σκοπό να καλλιεργήσουν μέσα της την ευσπλαχνία για να ριζώσει μέσα της η θεία Αγάπη.
Κοντολογίς: από ατομικιστικά θηρία που είμαστε καλούμαστε να γίνουμε κοινωνικά όντα (εθελοτρέπτως: συνειδητά και ελεύθερα).
Το ζητούμενο είναι αυτό που λέμε ομοίωση με τον Θεό. Πράγμα που αναφέρεται στην κοινωνικότητα του Θεού. Έχουμε την τάση να ξεχνούμε ότι ο Χριστός θυσιάστηκε για όλο τον κόσμο και τον κάθε άνθρωπο χωριστά. Να ξεχνούμε ότι ο Θεός είναι Τριαδικός, «Πνεύμα Κοινωνίας».
Αλλά πώς ο στόχος της κοινωνικότητας συνδέεται με τη νηστεία, καθιστώντας την απαραίτητη;
«Ο άνθρωπος δεν είναι ψυχή μόνο ή σώμα μόνο, αλλά το συναμφότερον», διευκρινίζει ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς. Που σημαίνει, ότι για να μπει η ψυχή του στο δρόμο της «καλής αλλοίωσης», πρέπει να μετέχει και το σώμα. Να συνηθίσει δηλαδή κι αυτό να υποτάσσεται στους νόμους του Εμείς. –Παρότι φυσικά ποτέ δεν θα «καταλάβει» και πάντοτε θα αντιδρά!
Το σώμα έχει πολλά «εγώ», με αξιώσεις υπερκαθορισμού του τρόπου της ζωή μας. Ένα από τα πλέον δύστροπα τέτοια «εγώ», είναι φυσικά το «εγώ της κοιλίας». Πρέπει εξάπαντος να τοποθετηθεί στη φυσική του θέση εντός του ενδοψυχικού μας «πολιτεύματος», που είναι η θέση του “υπηκόου”. Κι αυτό ακριβώς επιδιώκει η σοφά υπολογισμένη νηστεία, που μας έχει κληροδοτήσει η εκκλησιαστική παράδοση.
Η απάντηση λοιπόν στην παρατήρηση «Νηστεύεις; Δεν το πιστεύω!», είναι προφανής: Ο άνθρωπος που δεν θέλει να υποτάξει μέσα του το ΕΓΩ στο ΕΜΕΙΣ, προφανώς είναι αδύνατο να «καταλάβει». Απεναντίας θα βλέπει σαν «μεγάλα κορόϊδα» όσους παίρνουν τοις μετρητοίς τους νόμους της εκκλησιαστικής Πολιτείας.
Θεόδωρος Ζιάκας