Στις στοές που υπάρχουν κάτω από την παλαιά πόλη της Ρώμης έχουν ταφεί τόσο οι απλοί χριστιανοί όσο και οι μάρτυρες εκείνης της εποχής (όσοι δηλαδή έχυσαν το αίμα τους για τον Χριστό, θυσιάζοντας τη ζωή τους για να μην Τον αρνηθούν).
Οι κατακόμβες, όπως λέγονται αυτές οι στοές, είναι τόποι άγιοι και ιεροί για τους χριστιανούς. Σημεία αναφοράς και τόποι προσευχής. Όντας οι χριστιανοί τότε εκτός νόμου και μη έχοντας φανερούς τόπους προσευχής (δηλαδή ναούς), τελούσαν και τη Θεία Ευχαριστία σ´ εκείνα τα υπόγεια. Και φυσικά ενταφίαζαν τους νεκρούς και τους Μάρτυρες τους περίπου στον ίδιο χώρο.
Έτσι οι χώροι ταφής των νεκρών χριστιανών έγιναν τόποι ιεροί. Κοιμητήρια, όπου αναπαύονται οι νεκροί, έχοντας κεκοιμημένες τις σωματικές τους αισθήσεις και προσδοκώντας την κοινή ανάσταση από μέρους του Χριστού, ο Οποίος δεν θα αφήσει στην ανυπαρξία τους αγαπημένους Του! Τόποι προσευχής: και προς τους Μάρτυρες και για τους συγγενείς!
Έτσι καθιερώθηκε σταδιακά η συνήθεια να γίνεται προσευχή πάνω στον τάφο των νεκρών αδελφών μας, συνδυάζοντας τη συναισθηματική και ψυχολογική αίσθηση εγγύτητας προς τον άνθρωπό μας που έφυγε, με την προσευχή χάριν αυτού.
Όλες οι προσευχές για τους άλλους, και εκ μέρους των μεμονωμένων ατόμων (ιδιωτική προσευχή) και εκ μέρους του Σώματος της Εκκλησίας ως συνόλου, έναν έχουν στόχο και σ’ ένα σκοπό αποβλέπουν: να γινόμαστε όσο ζούμε πιο “ανοιχτοί” απέναντι στον Χριστό, ώστε να ανταποκρινόμαστε θετικά στην πρόσκλησή Του να Τον ακολουθούμε. Και όταν πρόκειται για τους δικούς μας που έχουν φύγει από τη ζωή, να ζητούμε από τον Χριστό να συγχωρεί κι εμάς κι εκείνους για τις αμαρτίες μας, αυτά τα εμπόδια στην σχέση και στην επικοινωνία μας μαζί Του, τη μόνη πηγή χαράς και αναπαύσεως για τον άνθρωπο, και σ’ αυτή τη ζωή και στην άλλη.
Να βρεθούμε λοιπόν στο σημείο που είναι θαμμένο το σώμα των δικών μας ανθρώπων και να προσευχηθούμε εκεί γι´ αυτούς, δεν είναι απλώς και μόνον μια ευσεβής θρησκευτική συνήθεια, αλλά είναι ουσιαστική βοήθεια και έκφραση της αγάπης μας γι’ αυτούς. Εκεί, πάνω στον τάφο, ο ιερέας και οι συγγενείς παρακαλούμε για την καλύτερη συνθήκη σχέσεως των ανθρώπων μας με τον Χριστό. Ζητάμε να τους συμπεριλάβει ο Χριστός μαζί με όσους “μετέχουν στη χαρά να βλέπουν το φως του προσώπου Του”.
Η μικρή αυτή προσευχή επί του τάφου έχει σαν πρώτα λόγια της “τον τρισάγιο ύμνο” απ’ όπου πήρε και το όνομά της. Την παραθέτουμε σε κατανοητή γλώσσα, ώστε η ιδιοτυπία της να μη καταντά ένα “ξόρκι” μαγικό, αλλά μια γοητευτική και ανακουφιστική προσδοκία ελέους για τον άνθρωπο μας και για μας.
ΤΡΙΣΑΓΙΟ
Εὐλογητός ὁ Θεός ἡμῶν πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς (τρεις φορές).
Δόξα… Καί νῦν…
Παναγία Τριάς, ελέησέ μας.
Πάτερ Παντροκράτορ, κατανόησε τις αμαρτίες μας.
Δέσποτα Χριστέ, συγχώρησε τις ανομίες μας.
Πνεύμα Άγιο, έλα και σκήνωσε στις ψυχές μας θεραπεύοντας τις ψυχοσωματικές μας ασθένειες, με την πάντοτε καλή Σου διάθεση.
Κύριε ελέησον, Κύριε ελέησον, Κύριε ελέησον.
Δόξα… Καί νῦν…
Πατέρα μας επουράνιε,
ας αγιασθεί το όνομά Σου,
ας έλθει η βασιλεία Σου,
ας γίνει το θέλημά Σου,
όπως στον ουρανό,
έτσι και στην γη.
Δώσε μας σήμερα τον απαραίτητο
(για την ζωή μας) άρτο.
Συγχώρησε τα αμαρτήματά μας
όπως και μεις συγχωρούμε των άλλων.
Προστάτευσέ μας από δοκιμασίες.
Περιφρούρησέ μας από τον πονηρό.
Γιατί η αληθινή δύναμη
και η δόξα είναι δική Σου,
του Πατρός και του Υιού
και του Αγίου Πνεύματος,
τώρα και πάντοτε
και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
— ◆ —
Μετά των Αγίων, που βρίσκονται κοντά σου Κύριε, ανάπαυσε και την ψυχή του δούλου σου, έχοντάς τον μαζί Σου στη μακαρία ζωή της παρουσίας Σου.
Στην ολοκλήρωση της ευτυχίας κοντά Σου, μαζί με τους μακάριους Αγίους Σου, ανάπαυσε και την ψυχή του δούλου σου, Εσύ ο μόνος Αθάνατος.
Δόξα…
Εσύ, Κύριε και Θεέ μας, που και τον θάνατο ακόμα καταδέχθηκες, και ελευθέρωσες τους απ´ αιώνων νεκρούς απ’ την ταλαιπωρία τους, Συ, τώρα ανάπαυσε και την ψυχή του δούλου Σου.
Και νυν…
Άχραντε Παρθένε Θεοτόκε, Εσύ που γέννησες τον Χριστό με τρόπο ακατανόητο, παρακάλεσέ Τον για την σωτηρία της ψυχής του δούλου Του.
— ◆ —
Ο Ιερέας: Ελέησε μας, Κύριε, με την πολλή Σου αγάπη. Σε παρακαλούμε δέξου μας και ελέησε μας.
Ψάλτης: Κύριε ελέησον.
Ο Ιερέας: Σε παρακαλούμε για την ανάπαυση της ψυχής του κεκοιμημένου δούλου Σου…. και για την συγχώρηση κάθε ηθελημένης και αθέλητης αμαρτίας του.
Ψάλτης: Κύριε ελέησον.
Ο Ιερέας: Σε παρακαλούμε δέξου την ψυχή του κοντά σου εκεί που βρίσκουνε οι δίκαιοι ανάπαυση, κάνε τον μέτοχο του ελέους Σου, ώστε να ζει μέσα στον πλούτο της αγάπης Σου, στην Βασιλεία των Ουρανών, και συγχώρησε του τις αμαρτίες, Συ Χριστέ Αθάνατε Βασιλιά και Θεέ μας.
Ψάλτης: Κύριε ελέησον.
Ο Ιερέας: Ας παρακαλέσουμε όλοι τον Κύριο.
Ψάλτης: Κύριε ελέησον.
Ο Ιερέας:
Κ
ύριε, Θεέ των αγγέλων και των ανθρώπων, Εσύ που νίκησες τον θάνατο και αφαίρεσες από τον διάβολο κάθε εξουσία, και έδωσες στον κόσμο Σου ζωή,
ανάπαυσε την ψυχή του κεκοιμημένου δούλου Σου …………………… σε κατάσταση φωτεινή, σε κατάσταση αναψυχής και χαράς· “εκεί” που δεν υπάρχει οδύνη, λύπη ή στεναγμός. Κάθε αμάρτημα που διέπραξε, είτε με έργο, είτε με λόγο, είτε με τη σκέψη, Εσύ, ως Πανάγαθος και Φιλάνθρωπος Θεός που είσαι, συγχώρησέ το, γιατί δεν υπάρχει άνθρωπος που θα ζήσει και δεν θα αμαρτήσει. Εκτός αμαρτίας είσαι μόνο Εσύ. Η δική Σου και μόνον αγιότητα είναι κατάσταση μόνιμη και μόνον ο λόγος Σου είναι η αλήθεια.
Εσύ είσαι η ανάσταση, η ζωή και η ανάπαυση του κεκοιμημένου δούλου Σου ………………………. Χριστέ, και Θεέ μας, και σ’ Εσένα αναπέμπουμε δόξα, μαζί και στον Άναρχο Πατέρα Σου και στο Πανάγιο και Πανάγαθο και Ζωοποιό Σου Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Δόξα σ’ Εσένα, Χριστέ και Θεέ μας, ελπίδα της ζωής μας.
Εσύ Χριστέ, Ζωντανέ και Αληθινέ Θεέ μας, με τις πρεσβείες της Πανάχραντης Θεοτόκου Μαρίας της Μητέρας Σου και δικής μας Μητέρας, με τις πρεσβείες: των αγίων Αποστόλων, των αγίων Μαρτύρων και των Προπατόρων Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, του αγίου φίλου Σου Λαζάρου, καθώς και όλων των αγίων, ανάπαυσε την ψυχή του δούλου Σου ……………., που έφυγε από εμάς και ήρθε κοντά Σου, εκεί που “κατοικούν” οι δίκαιοι και στην αγκαλιά του Αβραάμ· εκείνον μεν συναρίθμησέ τον με τους αγίους Σου, σ’ εμάς δε δείξε την αγάπη Σου και συγχώρησέ μας ως αγαθός και φιλάνθρωπος Πατέρας μας.
Μακάρι, αδελφέ μας, να είσαι αιωνίως στη μνήμη του Θεού. (τρεις φορές)
Δι’ εὐχῶν…
Θεματολογικές ετικέτες