Τριώδιο

2009

…Εδώ είναι ο Παράδεισος κι η κόλαση είναι εδώ…

(λαϊκό τραγούδι)

(ή …όπως ο τσοπάνος χωρίζει τα πρόβατα από τα κατσίκια…)

(Το ευαγγέλιο)

Πολλοί άνθρωποι και παλαιότερα και τώρα, αρνούμενοι μια μεταφυσική εκδοχή συνέχισης της ζωής του ανθρώπου σε κατάσταση Παραδείσου (τέλεια ευδαιμονία) ή σε κατάσταση κολάσεως (ταλαιπωρία απόλυτης μόνιμης μοναξιάς) και θέλο­ντας να «γελάσουν» με τις λαϊκότροπες χαλκογραφίες που πα­ρί­σταναν την κόλαση σαν ένα «τόπο» φωτιάς και μαρτυρίων σω­ματικών και τον Παράδεισο σαν ένα «κήπο» με φρεσκοκουρε­μέ­νο γκαζόν γεμάτο όμορφα λουλούδια στον οποίον περιδιά­βαι­ναν αργόσχολοι χαζούληδες γεμάτοι…αρετές, ισχυρίζονται ότι τέ­τοια πράγματα είναι ανυπόστατα και συνεπώς «εδώ είναι ο Παράδεισος κι η κόλαση είναι εδώ»!

Ας δούμε όμως… το τραγούδι αναλυτικά!

Ο Χριστός στο 25ο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγε­λίου περιγράφει με τρεις εικόνες την σχέση των ανθρώπων με τον Θεό. Στην εισαγωγική και πρώτη (κεφ. 25,1-13) με την γνωστή παραβολή των Δέκα Παρθένων θέτει το θέμα όχι της θεωρητι­κής μόνον αγάπης των ανθρώπων για την συνάντηση με τον Δημιουργό-Νυμφίο τους (ἐξῆλθον εἰς ἀπάντησιν τοῦ νυμφίου), αλλά και το θέμα της ουσιαστικής προετοιμασίας γι’ αυτήν την συνάντηση (ἔλαιον…εἰς τὰ ἀγγεῖα). Δεν φτάνει μόνον να περιμέ­νεις· χρειάζεται να έχεις τα αναγκαία γι’ αυτή τη συνάντηση, ώστε να μη αποδειχθείς…ανόητος (μωραί παρθένοι). Αρχική λοιπόν προϋπόθεση είναι να είσαι στην ετοιμότητα της αγάπης για μια…αιφνίδια έκκληση-συνάντηση!

Στην δεύτερη εικόνα (κεφ. 25, 14-30) περιγράφεται το μυ­στήριο του εκ Θεού…γονιδιώματος, αφού Αυτός δίνει στον ένα «πέντε τάλαντα», στον δεύτερο «δύο τάλαντα» και στον τρίτο «ένα τάλαντο». Κανείς δεν ξέρει από πού και γιατί προέκυψαν σ’ αυτόν τα όποια προσόντα-τάλαντά του. Το βάρος άλλωστε για τον Χριστό δεν πέφτει στο πόσα έχεις αλλά στο τι τα κάνεις! Κι εδώ έχουμε δύο στάσεις-αντιμετωπίσεις. Κάποιους που κο­πι­ά­ζουν να αυξήσουν τα δοθέντα (τα πέντε-δέκα, τα δύο-τέσσερα) και κάποιους που κλείνονται στον εαυτό τους και θάβουν στο κλουβί του εγωϊσμού τους την δωρεά. Η κατάληξη για τους πρώτους είναι «εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου», ενώ για τους δεύτερους «τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον».

Και ερχόμαστε στην καταληκτική τρίτη εικόνα (κεφ. 25, 31-46) στην οποία το πλαίσιο της σχέσεως τίθεται δυναμικά και… μονόπλευρα, «ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ» και «ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ». Ο Χριστός έρχεται ως Ήλιος ανατέλλων. Μια κίνηση ζωοποιού δυναμισμού ανεξάρτητου από τις επιλογές και επιθυμίες των ανθρώπων και των κτισμάτων. Κάτω από τα μάτια και το φως του αληθινού Ηλίου της Δικαιοσύνης Χριστού «συναχθήσονται… πάντα τὰ ἔθνη».

Ο φυσικός ήλιος με την παρουσία και το φως του αποσα­φη­νίζει όσα μέσα στο σκοτάδι που προηγείται είναι στα μυαλά και στα μάτια πολλών ανθρώπων, σε μπέρδεμα και παρανόηση. Και ο Χριστός με την ένδοξη παρουσία Του «ξεχωρίζει» τους ανθρώ­πους «ὥσπερ ὁ ποιμήν τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων». Δεν φτιά­χνει «πρόβατα» και «ερίφια». Τα βρίσκει. Η δική του παρουσία α­πλώς κάνει σαφή την ποιοτική τους διαφορά και αυτό που μέ­χρι την παρουσία του Χριστού ήταν σε σύγχυση, ασάφεια και ανά­μιξη (το καλό και το κακό, ο πόνος και η καλωσύνη, το δάκρυ και η σκληρότητα, ο θάνατος και η ευζωΐα γενικώς το σκάνδαλο του κόσμου μας) τώρα πλέον αποκτά την πραγματική μόνιμη και σαφή θέση του.

Αιωνιότητα δεν είναι κάτι· είναι ΚΑΠΟΙΟΣ. Είναι ο Χριστός. Ζωή είναι ο Χριστός. Και μετά θάνατον ζωή είναι η σχέση μαζί Του. Όμως υπάρχει σχέση αγάπης εξ ομοιότητος και σχέση α­πέ­χθειας από φιλαυτία. Εκείνος αγαπά όλους μονίμως και διαρ­κώς με την ίδια ένταση. Στο ίδιο μέτρο και την Παναγία και τον διάβολο και τους ανθρώπους.

Η ποιότητα της σχέσης μας μαζί Του, εξαρτάται από μας. Εξαρ­τά­ται από την θυσία μας να αποκτήσουμε «ἔλαιον» στα αγγεία της ύπαρξής μας. Εξαρτάται από τον κόπο μας να διπλασιάσου­με το «τάλαντο» που μας έδωσε. Εξαρτάται από την αγάπη που αποκτήσαμε δουλεύοντας τις αρετές που μας υπέδειξε το θέλη­μά Του ώστε να έχουμε «μάθει» να αγαπάμε. Εκείνος είναι αγά­πη. Εμείς μιμούμενοι τον τρόπο και τις εντολές Του αποκτάμε αγάπη και έτσι Του μοιάζουμε. Γινόμαστε παιδιά Του. Η συνά­ντη­σή μας μαζί Του είναι χαρά «ἀνεννόητος» (που δεν την χω­ράει, δηλαδή, ανθρώπινο μυαλό). Γίνεται η σχέση Παράδεισος. Όμως όλος αυτός ο κόπος ξεκινάει από εδώ. «Εδώ είναι ο Παρά­δεισος…».

Και στις δύο κατηγορίες-τοποθετήσεις των ανθρώπων ο Χριστός απευθύνει το ίδιο «ερω­τη­­ματολόγιο»: Νοιάστηκες τον πεινασμένο και τον διψασμένο; Τον ξένο; Τον μετανάστη; Τον γυμνό; Τον άρρωστο; Τον φυλακι­σμένο; Στα πρόσωπα όλων αυτών ο Χριστός «ταυτοποίησε» τον εαυτό Του. Όσοι είχαν δουλέψει στην τήρηση των εντολών (νηστεία-εγκράτεια, όχι ως καταξιωτικά κα­τορ­θώματα αλλά ως τρόπο ελευθερίας από την φιλαυτία μετά τα οποία η προσευχή γίνεται σχέση μετοχής στην αγάπη του Χριστού), είχαν βγει στην απλωσιά της αγάπης του Θεού και είχαν αποκτήσει ανι­διο­τελή αγάπη· ανταποκρίθηκαν στο «ερωτηματολόγιο» του Χρι­στού με την ευτυχία και την χαρά της συνάντησης με γνώριμο πρόσωπο. Η παρουσία του Χριστού έγινε αιώνια και μόνιμη πηγή αύξουσας ευτυχίας. Το φως δεν χορταίνεται!

Όσοι κλείστηκαν στην αυταπάτη της εγωιστικής ιδιοτελούς αγάπης για να μη χάσουν και θυσιάσουν και κουραστούν, αυτή η αυ­το­­ερωτική τους τοποθέτηση τους έκανε να μη μπορούν να αν­ταποκριθούν στην Σταυρική αγάπη του Χριστού. Αντίθετα, η παρουσία Του τους ενοχλεί γιατί τον φαντάζονται και Αυτόν ως κάποιον που κλέβει την…στάχτη της σβησμένης και κρύας αγά­πης τους για τον εαυτό τους. Και έτσι γίνε­ται γι’ αυτούς ο Χριστός «ανέκφραστος οδύνη»! Κόλαση άπειρες φορές χειρότερη από αυτήν που η αφέλεια των λαϊκών λιθογραφιών περιέγραφε με ει­κό­νες φωτιάς και δυσωδίας. Το «πῦρ τὸ ἐξώτερον» για το οποίο μιλάει το ευαγγέλιο, είναι «φωτιά» υπαρξιακής αιώνιας ταλαι­πω­ρίας στον εγκλεισμό της απόλυτης μόνιμης μοναξιάς, όπως είπαμε, δεν είναι… φούρνος. Όταν ο άλλος για μας δεν είναι παρά εκμεταλλεύσιμη ευκαιρία (επαγγελματικά, ερωτικά, κοινωνικά) τότε έχουμε πάρει τον δρόμο για… την Κόλαση. Όπως ο Παράδεισος έτσι και η κόλαση, «είναι εδώ»!

Κάθε πρωί βγαίνει ο ήλιος για όλο τον κόσμο. Αν εγώ όμως καταστρέψω τα μάτια μου με τα χέρια μου, το ότι δεν θα τον βλέπω ακόμα και όταν βγει, παρά μόνον ως σκοτάδι, δεν είναι ρύθμιση Εκείνου αλλά δική μου επιλογή.

Η αμαρτία καταστρέφει την δυνατότητα μετοχής στην αγάπη του Θεού, αφού δια της αμαρτίας (ψυχικής ή σωματικής) εγκλωβιζόμαστε στον εαυ­τό μας. Η αμαρτία δεν είναι φόβος για ηλικιωμένους μπροστά στο άγνωστο του θανάτου, αλλά υπαρξιακή αναπηρία που στερεί την δυνατότητα από κάθε άνθρωπο να μπορεί να γευτεί την χρηστότητα του Κυρίου.

Πλέον πρέπει να διορθώσουμε το λαϊκό τραγούδι: «Εδώ αρχίζει ο Πα­ρά­­δει­σος κι η κόλαση εδώ»! Ο Χριστός δεν στέλνει κανένα στην κόλαση. Μόνοι μας διαλέγουμε να ζήσουμε μακριά Του.

Αδελφοί μου,

Ας κάνουμε τον Χριστό και το θέλημά Του (που εμάς…εξα­σφα­λίζει) κέντρο και τρόπο της ζωής μας.

Ας αγωνιστούμε να βγούμε από το «καβούκι» του εγωισμού μας και να μάθουμε να αγαπάμε.

Ας χαρούμε με την μεγαλειώδη προοπτική της συνά­ντη­σης μαζί Του. Βραχυπρόθεσμα στο Πάσχα που έρχεται. Μό­νι­μα, στην αγκαλιά Αυτού ο οποίος είναι Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΖΩΝΤΩΝ.

Με αγάπη και ευχές

ο εφημέριος σας

π. Θεοδόσιος