“Όποιος ψάχνει για την αλήθεια, ψάχνει χωρίς να το καταλαβαίνει, για Σένα που είσαι η μόνη αλήθεια, που αξίζει να μάθει κανείς”. Αυτά έγραφε το 1921 ο μεγάλος και ιδιότυπος συγγραφέας Τζοβάνι Παπίνι, όταν έπαψε να είναι αθεϊστής και άρχισε να γνωρίζει τον Χριστό που μέχρι τότε ύβριζε (… ακατονόμαστα…!!) και να γίνεται Χριστιανός ουσιαστικά!
Τα ίδια, σχεδόν, είπε και στο δικαστήριο ο επιστήμονας Βαλέριος Λεγκάσοφ, όταν γινόταν διερεύνηση για το από τι και γιατί συνέβη το ατύχημα, στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ.
Η απόκρυψη της αλήθειας στα τεχνικά θέματα είναι απλώς ένας στρουθοκαμηλισμός, του οποίου το αποτέλεσμα είναι ο… θάνατος της στρουθοκαμήλου! Η αλήθεια, όπως και αν την διαχειριστεί ο άνθρωπος… δεν ξεχνιέται, όπως μας λέει και με το όνομά της (α + λήθη). Περιμένει τον άνθρωπο στην… άλλη στροφή του δρόμου. Όχι για να τον τρομάξει αλλά για να του ξαναθυμίσει ότι “τα ψέματα έχουν κοντά πόδια”! Ότι τον συμφέρει η αλήθεια ό, τι και αν κοστίζει! Και το σπουδαιότερο: Ότι υπάρχει ΜΙΑ αλήθεια. Ότι δεν είναι θέμα υποκειμενικής θεώρησης και χρηστικής αξιολόγησης. Ότι στην αλήθεια αγωνιζόμαστε να ενωθούμε, όχι να την χρησιμοποιήσουμε.
Ότι τελικώς ισχύει απολύτως η επισήμανση του Τζ. Παπίνι: Όποιος ψάχνει την αλήθεια (σε όποιο επίπεδο και θέμα) ψάχνει τον Χριστό, που είναι ο δρόμος, η αλήθεια και η ζωή. Ο Τζ. Παπίνι ήταν ένα από τα καλύτερα μυαλά της σύγχρονης Ιταλίας. Ένας εξαιρετικός εκπρόσωπος της μοντέρνας αδιάκοπης αναζήτησης για την αλήθεια. Στο έργο του βρίσκεται μια μορφή αναζωογονητικής ανεξαρτησίας, όχι όπως η αυτοαποκαλούμενη ανεξαρτησία, με άγνοια του παρελθόντος, αλλά με μελέτη και κατανόησή του.
Το βούλιαγμα των σύγχρονων ανθρώπων στην υποκειμενική αλήθεια, όσο και αν φαίνεται ικανοποιητικό εγωϊστικά (εγώ ξέρω…), είναι ένα τέλμα άρρωστο, τόσο όσο και όταν ισχυρίζεται κάποιος ότι μπορεί να έχει την δική του… ιατρική αλήθεια!
Από την αρχαιότητα (Πρωταγόρας) και σ’ όλη την ανθρώπινη ιστορία, η αγωνία των ανθρώπων να αληθεύει η ζωή τους είναι επιδιωκτέος στόχος. Όταν ο Πιλάτος ρωτάει τον Χριστό για την αλήθεια, ο Χριστός του λέει: Εγώ είμαι η αλήθεια!! Του λέει δηλαδή ότι η αλήθεια είναι Κάποιος, όχι κάτι. Είναι πρόσωπο, όχι ιδέες.
Οι χριστιανοί δέχονται την Αλήθεια–Πρόσωπο και απορρίπτουν τον υποκειμενισμό στην αλήθεια. Αρνούνται διαρρήδην την τοποθέτηση “Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε” και προτιμούν να… “Περιμένουν τον Γκοντό” να τους φανερώσει την αλήθεια της ζωής. Δεν λένε ψέματα (στον εαυτό τους, πράγμα εκρηκτικά επικίνδυνο) για να ξεχάσουν ή να συσκιάσουν την αλήθεια.
Η τραγωδία του Τσερνομπίλ, που αρχικά αντιμετωπίστηκε με ψέματα και έγινε δολοφονικά θανατηφόρα, μας υπογραμμίζει το θέμα της αλήθειας, ως υπόθεση ζωής και θανάτου και όχι μόνον βιολογικά…
Ας ακούσουμε την κατάθεση του επιστήμονα ευεργέτη μας, Βαλέριου Λεγκάσοφ, στην δίκη των υπαιτίων της τραγωδίας, και ας “μεταφέρουμε” και ας “χρησιμοποιήσουμε” το σκεπτικό σε κάθε ανθρώπινο επίπεδο.
“Όταν μας πειράζει η αλήθεια λέμε ψέματα, μέχρι να ξεχάσουμε και την ύπαρξή της ακόμα! Αυτή όμως υπάρχει.
Κάθε ψέμα που λέμε δημιουργεί ένα χρέος προς την αλήθεια.
Αργά ή γρήγορα το χρέος πληρώνεται!!
Το να είσαι επιστήμονας σημαίνει να είσαι αφελής. Είμαστε τόσο προσκολλημένοι στην έρευνά μας για την αλήθεια, που δεν αντιλαμβανόμαστε τελικά, πόσο λίγοι είναι αυτοί που θέλουν να την βρούμε! Αλλά η αλήθεια είναι πάντα εκεί, είτε θέλουμε να το δούμε είτε όχι, είτε επιλέξουμε να την δούμε είτε όχι!
Η αλήθεια δεν νοιάζεται για τις ανάγκες και τα “θέλω” μας. Δεν την ενδιαφέρουν κυβερνήσεις, ιδεολογίες ή θρησκείες. Θα μένει εκεί περιμένοντας, για πάντα. Και αυτό τελικά είναι το δώρο από το Τσερνομπίλ.
Κάποτε φοβόμουν το κόστος της αλήθειας. Τώρα μόνον ρωτώ:
Τι κόστος έχουν τα ψέματα;
Αν ακούσουμε πολλά ψέματα, υπάρχει ο κίνδυνος να μην αναγνωρίζουμε πλέον την αλήθεια”!!
(Σκέψεις με αφορμή την τηλεοπτική σειρά των πέντε επεισοδίων από την ΗΒΟ με τίτλο CHERNOBYL).
π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος
Θεματολογικές ετικέτες