Σοφία 10:10-14: 10:10: Η Σοφία ήρθε σε βοήθεια.
Ιάκωβος Α΄ Επιστολή 2-4, 12: Μακάριος αυτός που υπομένει τον πειρασμό!
Ματθαίος 16:24-28: 16:16: Κάποιοι που στέκονται εδώ δεν θα γευτούν τον θάνατο.
Επτά χρόνια απομένουν μέχρι να συμπληρώσουμε τη χιλιετία από τη μάχη του Stiklestad στην οποία πέθανε ο Άγιος Όλαφ. Η δημόσια συζήτηση στη Νορβηγία είναι ήδη έντονη. Αναμφίβολα θα ενταθεί. Οι άνθρωποι ρωτούν: Τι ακριβώς θα γιορτάσουμε;
Δεν λείπουν οι ειδήμονες. Ο αποφασιστικός πλουραλισμός της εποχής μας, που βασίζεται στην εικόνα μιας πλατφόρμας αρκετά ευρείας ώστε να έχει χώρο για όλους, βρίσκει δημιουργική έκφραση. Μοντέρνες εκφράσεις… ομογενοποίησης! Μας λένε ότι υπάρχουν πολλαπλές μαρτυρίες για τον Όλαφ, μαρτυρίες που μπορούν να διαβαστούν με πολλαπλούς τρόπους, και μάλιστα ότι η κληρονομιά του Όλαφ ορίζεται από τον πλουραλισμό. Ο Όλαφ, λέγεται, “έγινε” άγιος, στη συνέχεια “μεταμορφώθηκε” σε εθνικό σύμβολο, αλλά ποιος και τι ήταν; Η πόλη του Trondheim φαίνεται να υποθέτει ότι ακόμη και ο θάνατός του στο Stiklestad είναι ένας θρύλος· αυτό, εν πάση περιπτώσει, αναφέρεται σε μια επίσημη πινακίδα δίπλα στο πηγάδι του Αγίου Όλαφ.
Φέρνει ίλιγγο το να περπατάς σε ένα τόσο ασταθές έδαφος. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς γιατί μια ιστορική εστία έχει μετατραπεί σε καθρέφτη στον οποίο κοιτάζουμε τον εαυτό μας. Η Εθνική Επέτειος σκοπεύει, ως θεσμός, να επικεντρωθεί στην «κοινωνική βιώσιμη δύναμη της κοινωνίας», οδηγώντας σε ένα ηχηρό “Ζήτω!” για την ύπαρξη του έθνους μας.
Ίσως θα ήταν χρήσιμο να διευκρινίσουμε μερικά πράγματα. Ούτε τώρα ούτε τον ενδέκατο αιώνα ήταν δουλειά της Εκκλησίας να “φτιάχνει” αγίους. Ο τίτλος του αγίου δεν αποτελεί επιβράβευση για την καλή του συμπεριφορά, ούτε το ουράνιο ισοδύναμο ενός τίτλου ευγενείας. Η Εκκλησία δεν κατασκευάζει αγίους. Τους “ανακηρύσσει”. Δηλαδή, επιβεβαιώνει, μερικές φορές με έκπληξη, ότι εδώ, σε αυτή τη συγκεκριμένη ζωή, υπάρχουν απτές αποδείξεις της μεταμορφωτικής δράσης του Θεού. Οι άγιοι μαρτυρούν τη δύναμη του Θεού, όχι την υπεροχή των ατόμων.
Η δύναμη του Θεού, γράφει ο Άγιος Παύλος, τελειοποιείται στην αδυναμία μας. Στον πρόλογο της διδασκαλίας του για την Εκκλησία και τους Μάρτυρες, μας λέει: «στην αδυναμία μας τελειοποιείς τη δύναμή Σου και στους αδύναμους δίνεις δύναμη για να σε μαρτυρήσουν, μέσω του Χριστού, του Κυρίου μας». Αυτό που οι χριστιανοί εδώ και χίλια χρόνια αναγνωρίζουν στον Όλαφ είναι ένα εύθραυστο δοχείο που περιέχει έναν θησαυρό, έναν φωτεινό θησαυρό που λάμπει μέσα από τη σκόνη από την οποία, και αυτός όπως και εμείς, ήταν φτιαγμένος, εκπέμποντας, πέρα από τον θάνατό του, μια παρηγορητική ακτινοβολία της δόξας του Θεού.
Η διακήρυξη του Ευαγγελίου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ξεκίνησε με το επιφώνημα: «Δεν είναι εδώ!». Το πτώμα που την Παρασκευή είχε τοποθετηθεί στον τάφο του Ιωσήφ της Αριμαθαίας δεν μπορούσε να εντοπιστεί την Κυριακή. Ξέσπασε αναταραχή. Ο Ιωάννης περιγράφει με συγκινητικό τρόπο τη φρενήρη αγωνία της Μαρίας Μαγδαληνής. Μέσα σ’ αυτό το χάος εισέρχεται ο Αναστημένος και λέει: «Ειρήνη μαζί σας!».
Αυτό που συνέβη στον Ιησού όταν πέθανε άλλαξε αποφασιστικά την οπτική των μαθητών. Η Ανάσταση εισήγαγε μια νέα ερμηνευτική. Όλα όσα είχαν συμβεί προηγουμένως ξαναδιαβάστηκαν και επανερμηνεύτηκαν υπό το πρίσμα αυτής της απόλυτης καινοτομίας: της βεβαιότητας ότι ο Θεός είχε επιτελέσει ένα θαυμαστό έργο που αψήφησε τον θάνατο στον Χρισμένο του. Η προηγούμενη ιστορία μπορούσε να ιδωθεί αληθινά μόνο υπό το φως της νίκης του Ιησού επί του θανάτου.
Βλέπουμε έναν ορισμένο παραλληλισμό στην ιστορία για τον Όλαφ. Αυτό που του συνέβη στον θάνατο μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τη σημασία της ζωής του. Ο πρώτος μάρτυρας αυτού του γεγονότος, σημειωτέον, ήταν ένας από τους δολοφόνους του, ο Tore Hund. Όταν η μάχη του Stiklestad τελείωσε και οι δυνάμεις του Όλαφ διασκορπίστηκαν, ο αγροτικός στρατός παρέμεινε νικητής. Ο Tore πήγε τότε στο νεκρό σώμα του βασιλιά για να το προετοιμάσει για την ταφή· ήταν αρκετά έντιμος ώστε να επιθυμεί να εκτελέσει αυτή την πράξη σεβασμού.
Όταν ο Tore καθάρισε το αίμα από το πρόσωπο του Όλαφ, είπε αργότερα, ήταν απερίγραπτα όμορφο: «Τα μάγουλά του ήταν κόκκινα σαν να κοιμόταν, και το πρόσωπό του ήταν πολύ πιο φωτεινό από πριν, όταν ήταν ζωντανός». Το αίμα του Όλαφ άγγιξε το χέρι του Tore και κύλησε σε μια πληγή που είχε δεχθεί, και όπως ο ίδιος είπε: «Δεν χρειάστηκε αργότερα να δεθεί η πληγή, τόσο γρήγορα επουλώθηκε». Το ίδιο βράδυ κάτι παρόμοιο συνέβη στο υπόστεγο όπου είχε τοποθετηθεί το σώμα του Όλαφ. Ένας τυφλός σκόνταψε γλίστρησε και έπεσε εκεί που οι γυναίκες είχαν πετάξει το νερό που χρησιμοποιούσαν για το πλύσιμο του σώματος του Όλαφ. Όταν άγγιξε το πρόσωπό του με τα υγρά του χέρια, η όρασή του αποκαταστάθηκε. Και αυτού τους είδους τα περιστατικά συνεχίστηκαν. Οι άνθρωποι έρχονταν μαζικά για να προσευχηθούν μπροστά στα λείψανα του Όλαφ. Βρήκαν παρηγοριά και θεραπεία. Αυτό συμβαίνει μέχρι σήμερα. Έχουμε ανάμεσά μας κάποιους που θεραπεύτηκαν από σοβαρές ασθένειες, αφού προσευχήθηκαν μπροστά στα λείψανα του Αγίου Όλαφ.
Ένα χρόνο μετά το θάνατο του Όλαφ έβγαλαν το σώμα του από τον πρώτο του τάφο. Ο Άγγλος επίσκοπος Grimkjell ήταν εκεί, όπως επίσης και ο Δανός βασιλιάς Svein και η γηραιά μητέρα του Alfiva, ορκισμένη εχθρός του Όλαφ. Ένα υπέροχο άρωμα απλωνόταν από το φέρετρο. Όταν το άνοιξαν, ο κόσμος είδε ξανά αυτό το εντυπωσιακό πράγμα: τα κόκκινα μάγουλα του Όλαφ. Έμοιαζε σαν να είχε μόλις αποκοιμηθεί. Τα μαλλιά και τα νύχια του είχαν μεγαλώσει. Για άλλη μια φορά ένας εχθρός γίνεται ένας παράδοξος μάρτυρας. Ο Snorre αφηγείται τα αγανακτισμένα γρυλίσματα της γηραιάς βασίλισσας όταν διαπιστώθηκε ότι τα μαλλιά του Όλαφ, που ρίχτηκαν στη φωτιά, δεν κάηκαν. Μυστηριωδώς, η ζωή ήταν ενεργή σε αυτόν τον άνθρωπο που ήταν νεκρός.
Από την αρχή, το σκάνδαλο του Χριστιανισμού ήταν η συγκεκριμενοποίησή του. Η σκέψη της αθανασίας της ψυχής είναι κοινή σε πολλούς πολιτισμούς. Όμως ο ισχυρισμός ότι η σάρκα μας είναι φτιαγμένη για να αναστηθεί, ότι η φυσική μας ύπαρξη διαπνέεται από την αιωνιότητα, είναι κάτι περισσότερο από ό,τι μπορούν να αντέξουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Αυτό, όμως, είναι το θεμέλιο της πίστης μας. Το βρίσκουμε να επιβεβαιώνεται στους αγίους. Και αναγνωρίζουμε μια πνοή θεϊκής δύναμης στη δική μας λαχτάρα, μια έκφραση της υπόσχεσης του Ιησού: «Μερικοί που στέκονται εδώ δεν θα γευτούν τον θάνατο μέχρις ότου δουν τον Υιό του ανθρώπου να έρχεται στη βασιλεία του».
Εδώ και τώρα βλέπουμε όπως σε έναν καθρέφτη, μια αντανάκλαση. Αλλά και πάλι. Ας μείνουμε σταθεροί σε ό,τι είναι απτό και πραγματικό στην κληρονομιά του Αγίου Όλαφ και ας αφήσουμε την κοσμική εξουσία να απολαμβάνει φανταστικές αφηρημένες ιδέες. Το Εθνικό Ιωβηλαίο διακηρύσσει πως «δίνει αξία στην διαφορετικότητας». Το Νορβηγικό Κράτος πολύ φυσικά ερμηνεύει τη διαφορετικότητα οριζόντια. Το να ακολουθήσουμε τον κάθετο άξονα που ανοίγεται προς τον ουρανό, να κατανοήσουμε και να επικοινωνήσουμε τη ζωή και το θάνατο του Αγίου Όλαφ ως μια συνάντηση με τον «απόλυτο Άλλον», την Πηγή της ζωής, είναι το καθήκον μας, η ευθύνη μας.
Ας το πάρουμε στα σοβαρά.
Θεματολογικές ετικέτες