Κυριακὴ Ζ´ ἀπὸ τοῦ Πάσχα, 318 Πατέρων Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, 28-05-2023
Είναι καθορισμένο στον ετήσιο εορταστικό κύκλο, την Κυριακή προ της Πεντηκοστής να απονέμουμε τιμή προς εκείνους οι οποίοι έκαναν την Α΄ Σύνοδο και προσδιόρισαν τα επτά πρώτα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.
Έχουμε πει και άλλες φορές ότι όλη η προσευχή μας εδώ στον Ναό είναι στον πληθυντικό. Από την προσευχή που παρέδωσε ο Χριστός σε μας να χρησιμοποιούμε, λέγοντας «Πάτερ ἡμῶν…», όχι Πατέρα μου, αλλά ολωνών, μέχρι και τις υπόλοιπες προσευχές που χρησιμοποιούμε και στο βιβλιαράκι θα τις έχετε δει. Δεν λέμε ποτέ «ευχαριστώ», αλλά «ευχαριστούμεν, ευχαριστήσωμεν», ποτέ δεν υπάρχει κοινή προσευχή η οποία να χρησιμοποιεί πρώτο ενικό και να υπονοεί εμένα, εσάς, τον καθένα ξέχωρα. Όταν έρχεται όμως το «Πιστεύω», αναστρέφεται αυτή η τακτική και λογική και δεν λέμε «Πιστεύομεν», λέμε «Πιστεύω».
Η πίστη την οποία προσδιόρισε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος είναι η πίστη της Εκκλησίας. Ο καθένας από μας πρέπει να ενωθεί σ’ αυτή την πίστη. Και αξία και σημασία έχει το γεγονός να συνειδητοποιήσουμε ο καθένας μας ότι πρέπει να κάνει αυτόν τον κόπο. Σε πόσο μέτρο; Γνωστό στον Θεό και στον ίδιον –περισσότερο στον Θεό παρά στον καθένα μας! Τι γίνεται στη γιορτή της Πεντηκοστής; Έρχεται το Πνεύμα του Θεού και ο άνθρωπος αλλάζει άρδην. Εν όψει αυτού του γεγονότος η Εκκλησία μάς καλεί να σκεφτούμε, ο καθένας από μας, την πίστη μας, ποια είναι και πώς εκφράζεται. Είναι πολύ μεγάλη περιπέτεια η πίστη και συγχρόνως μπορεί να γίνει πολύ μεγάλη αυταπάτη!
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το να πιστεύω σημαίνει να παραδέχομαι ότι υπάρχει ένας δημιουργός πάνω απ’ τα σύννεφα που έφτιαξε αυτόν όλον τον κόσμο. Αυτό δεν είναι η πίστη της Εκκλησίας. Αυτό είναι η πίστη αυτωνών που στη φιλοσοφία ονομάζονται θεϊστές, δηλαδή αυτοί που παραδέχονται ότι υπάρχει Θεός σε αντίθεση με άλλους που δεν παραδέχονται ότι υπάρχει Θεός. Αλλά, παρά ταύτα, η πίστη της Εκκλησίας δεν είναι αυτή. Γιατί; Γιατί η πίστη της Εκκλησίας είναι μια σχέση, η οποία υποδηλώνει εμπιστοσύνη, όχι παραδοχή. Το να παραδέχομαι την ύπαρξη κάποιου, δεν σημαίνει ότι τον εμπιστεύομαι κιόλας. Αυτό μπορεί να το σκεφτεί και να το πει κανείς σε πολλά πράγματα και σε άπειρες εκδηλώσεις της ανθρώπινης ζωής. Και θεολογικά μπορεί να το δει στο ότι ο διάβολος δεν έχει πρόβλημα να παραδεχθεί την ύπαρξη του Θεού. Έχει πρόβλημα να εμπιστευθεί τον Θεό. Η διαφοροποίηση δεν γίνεται από το αν παραδέχομαι ότι υπάρχει ή δεν υπάρχει. Η διαφοροποίηση γίνεται από το αν Τον εμπιστεύομαι, όπως και αυτά που λέει για να τα τηρήσω, ή λέω: «Εγώ, θέλω και ενεργώ όπως νομίζω». Από εκεί και μετά ξεκινάει η αθεΐα.
Διδάσκει, λοιπόν, η Εκκλησία ότι η πίστη παραδίδεται από τη μια γενιά στην άλλη. Από τον πατέρα στα παιδιά του, από την μάννα με το γάλα στα παιδιά της. Σαν διαδικασία; Όχι. Αλλά πώς; Σαν ποιότητα. Αν ο πατέρας και η μάννα έχουν μια πίστη που την εκφράζει η καθημερινότητα της ζωής τους, το παιδί θα την αναπνεύσει. Η πίστη είναι πολλές φορές, όπως ένα μαγκάλι το οποίο ενώ ξεκίνησε να μας ζεσταίνει, αν δεν προσέξουμε και το αφήσουμε μέσα σ’ ένα κλειστό χώρο, υπάρχει ενδεχόμενο να δηλητηριαστούμε.
Πώς δηλητηριάζεται μια πίστη; Όταν αντί να είναι μια θυσία, γίνεται απλώς λόγια. Όταν γίνει λόγια, από εκεί και μετά τα πράγματα πεθαίνουν. Αυτοί οι Πατέρες που μαζεύτηκαν στην Πρώτη Σύνοδο και τους γιορτάζουμε σήμερα, ήταν άνθρωποι που είχαν βγει από τις φυλακές. Όταν ο Κωνσταντίνος κατήργησε τους διωγμούς των χριστιανών, πάρα πολλοί άνθρωποι χριστιανοί, κληρικοί και λαϊκοί, ήταν στις φυλακές κρατούμενοι, μελλοθάνατοι, ομολογητές, υποκείμενοι σε βασανιστήρια. Πολλοί απ’ αυτούς ήταν ανάπηροι. Αλλουνού του είχαν βγάλει τα μάτια, αλλουνού του είχαν κόψει την μύτη, άλλου τη γλώσσα (όπως του αγίου Παφνουτίου), άλλου τα χέρια. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, οι ανάπηροι ή κάποιοι απ’ αυτούς χωρίς γλώσσα και χωρίς δυνατότητα να μιλήσουν, ήταν οι διδάσκαλοι της πίστεώς μας. Γιατί ήταν διδάσκαλοι της πίστεώς μας; Γιατί ακόμα και η εικόνα τους έλεγε σε μας ότι Τον εμπιστευόντουσαν και Τον αγαπούσαν τον Χριστό τόσο, που δεχόντουσαν να πεθάνουν γι’ Αυτόν που αγαπούσαν.
Αδελφοί μου, χριστιανισμός δεν είναι να πιστεύεις το αδύνατο, αλλά να κάνεις το απίστευτο. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να πιστεύουν στα αδύνατα και μάλιστα σε μια εποχή σαν την σημερινή με τα περίεργα. Αυτό είναι το πιο εύκολο ιδεολόγημα, το να πιστέψεις στο αδύνατο. Το πρόβλημα είναι να κάνεις το απίστευτο. Αυτοί οι άνθρωποι, οι άγιοι Πατέρες μας, έκαναν το απίστευτο.
Ένας άνθρωπος που πιστεύει στον Χριστό, έχει περισσότερες δυσκολίες από κάποιον που λέει ότι δεν πιστεύει. Γιατί πρέπει να κάνει ακριβώς το απίστευτο. Να πάει αντίθετα σ’ αυτά που είναι συμφέροντα κατά τα εξωτερικά κριτήρια, κατά τις επιθυμίες του, κατά τις συνθήκες των διλημμάτων, και να κάνει το απίστευτο της υπέρβασης και της ελευθερίας. Να δέχεται να του κόψουν το χέρι, όπως αποφάσισαν οι άγιοι αυτοί, ή να του βγάλουν τα μάτια χάριν Αυτού που αγαπάει. Ξέρει …καθένας από αυτούς τους μάρτυρες ότι Αυτός τον οποίον αγαπάει, αγαπάει τον καθένα, ακόμα και τους διώκτες. Για αυτό, διαβάζοντας τις ζωές των Αγίων, βλέπουμε πολλές φορές ότι η Εκκλησία γιορτάζει ακόμα και δήμιους, ανθρώπους δηλαδή οι οποίοι ήταν σφάχτες. Ήταν. Δεν συνέχισαν. Η πιο γνωστή σε μας περίπτωση είναι ο άγιος Χαραλάμπης, του οποίου οι δήμιοι έγιναν χριστιανοί γιατί τον είδαν – έζησαν να κάνει το απίστευτο!!
Το 1973 συνέλαβαν έναν άνθρωπο στο Βιετνάμ και τον έστειλαν εξορία σε ένα νησί δεκαεφτά ώρες μέσα στο πέλαγος του Ειρηνικού ωκεανού, επειδή ήταν παπάς. Πηγαίνοντας στην εξορία, γράφει αυτός εκ των υστέρων, ότι μέσα στο καράβι, πηγαίνοντας στην εξορία – φυλακή του, ξαφνικά δίπλα του συνειδητοποίησε ότι ήταν ο Χριστός, ο Οποίος του είπε: Από εδώ και πέρα θα έχεις μονάχα Εμένα! Μέχρι να το συνειδητοποιήσει (όπως και στις περιπτώσεις εμφάνισής Του μετά την Ανάσταση), εξαφανίστηκε ο Χριστός! Όταν το λέει κάποιος αυτό και το ακούμε, λέμε εμείς οι άλλοι που δεν το έχουμε δει: «Ε μωρέ, νόμισε, έτσι φαντάστηκε». Πήγε όμως εκεί στη φυλακή και του δώσανε προσωπικό βασανιστή να τον τυραννάει, ο οποίος προσωπικός του βασανιστής, σε τέσσερις μήνες έγινε χριστιανός! Μαρτύρησε για τον Χριστό. Έβαλαν έναν χειρότερο και αγριότερο! Μετά από λίγο έγινε κι αυτός χριστιανός. Όλοι οι βασανιστές του γινόντουσαν χριστιανοί και δεχόντουσαν να πεθάνουν για τον Χριστό. Τι είχαν δει; Αυτό που γιορτάζουμε σήμερα. Ότι είχαν μπροστά τους κάποιον, ο οποίος έκανε το απίστευτο!
Αυτοί οι άνθρωποι, που συγκρότησαν την Πρώτη Αγία Σύνοδο, αλλά και αυτός ο Βιετναμέζος Βαν Τουάν, είναι οι Πατέρες μας στην πίστη. Γι’ αυτό σήμερα λέμε «γιορτάζουμε τους Πατέρες μας». Πατέρας στην πίστη είναι αυτός που δείχνει και κάνει το απίστευτο. Δεν το λέει, το δείχνει και γι’ αυτό είναι πιο δύσκολο.
Να προσευχόμαστε σε όλους αυτούς τους αγίους, οι οποίοι αγαπούσαν τον Χριστό μέχρι μαρτυρικού θανάτου, να βοηθήσουν κι εμάς να κατανοήσουμε ότι η πίστη δεν μπορεί να είναι λόγια.
Θεματολογικές ετικέτες