“Κανένας δεν αγαπά περισσότερο από εκείνον που ξέρει να σέβεται την ελευθερία του άλλου”
παρατηρεί η SimoneWeil.
Αυτή η απολύτως σωστή ψυχολογική παρατήρηση, για τους Χριστιανούς αποτελεί τον “εθνικό τους ύμνο” αφού ο Κύριος της Εκκλησίας διαφοροποιώντας το Σώμα του, που είναι η Εκκλησία, από την Συναγωγή και τον Ναό που έχουν προηγηθεί, δεν επιβάλλει ένα καλύτερο Δεκάλογο (τον αποδέχεται βέβαια και κείνον), όταν την νέα σχέση την παρουσιάζει “διά λαίλαπος καί νεφῶν”, αλλά έρχεται “οὐκ ἐν τῷ πυρί… ἀλλ᾿ ὡς φωνή αὔρας λεπτῆς” (Γ’ Βασ. 19-12) και μπαίνει στην ιστορία κυριολεκτικώς από την πόρτα “υπηρεσίας” προκειμένου η “υπηρεσία” Του να τον κάνει αποδεκτό και αγαπημένο, και όχι η αναγκαστική επιβολή-θέσμιση κοινωνικού πλαισίου, μέσα στο οποίο… μπαίνετε υποχρεωτικά!!!
Για την ιουδαϊκή κοινωνία ο Θεός δεν είναι ένας “ξένος”. Είναι ο Κύριος του οίκου, έστω και αν είναι απόκρυφος. Όποιος τον αμφισβητεί θα αντιμετωπίσει την “ζηλοτυπία” του και θα συμμορφωθεί ακόμα και δια θανάτου. Υπάρχει μόνο η επιβεβλημένη κοινότητα την οποία υπηρετούν τα μέλη της. Δεν τους υπηρετεί αυτή ούτε σχηματίζεται απ᾿ αυτούς. Η νηπιακή αυτή κατάσταση έχει ακόμα και για την πίστη επιβεβαλόμενη διαδρομή και πλαίσιο. Το “γράμμα” αποκτείνει. Όποιος παραβαίνει τον νόμο “θανάτῳ τελευτάτω” γεγονός στο οποίο πρέπει να πρωτοστατήσουν οι κοντινότεροι συγγενείς δείχνοντας ότι η αποδοχή “θελήματος του Θεού” προηγείται της συγγενείας..!
Δηλαδή δεν υπάρχει προσωπικό-ατομικό υποκείμενο στο θέλημα του Θεού αλλά… συλλογικό υποκείμενο (στο θέλημα του Θεού) που επιβάλλεται επί πάντων….
Στην Εκκλησία του Χριστού δεν συμβαίνουν τα πράγματα έτσι! Oι κάτοικοι ενός χωριού της Σαμάρειας διώχνουν από το χωριό τους τον Χριστό και τους μαθητές του, γιατί τους θεωρούν… αλλοεθνείς (το πρόσωπον αυτού ήταν πορευόμενον εις Ιερουσαλήμ) και θυμωμένοι οι απόστολοι, Ιάκωβος και Ιωάννης Του ζητούν να κατακαύσει αυτούς τους… αναιδείς (!), όπως κατά το παρελθόν ο προφήτης Ηλίας. Ο Χριστός αρνείται διαρρήδην επισημαίνοντας τους, ότι “οὐκ οἵδατε ποίου πνεύματος ἐστέ ὑμείς” (Λουκ 9,51-56).
Τώρα λοιπόν στην γιορτή των Χριστουγέννων, φανερώνει ο Χριστός και μας γνωρίζει και το “Πνεύμα” Του.
Μας μαθαίνει υπαρξιακή ταπείνωση, που δεν είναι λόγια και συμπεριφορικές αφέλειες, αλλά ήρεμη αποδοχή της αμφισβήτησης και της άρνηση της γνησιότητας των κινήτρων. “Κάλυψη” της αυθεντικής (και με τις δύο έννοιες) εξουσίας κάτω από την εικόνα του παρακατιανού και ξένου ώστε η αποδοχή να είναι όχι επιβεβλημένη, αλλά αυτενεργής και εκ του ότι ο άνθρωπος “είδε” πίσω από τα φαινόμενα την “πραγματικότητα”. (“Απ΄την ανατολή ως το βασίλεμα του ήλιου, θυμάμαι πως είχες κάποτε σάρκα και οστά για μένα”, Νίκος Καρούζος, Τα Ποιήματα Α’, Απολέλυσαι της ασθενείας σου, σελ. 13, Εκδόσεις Ίκαρος).
Ήρθε, πήρε σάρκα και οστά για τον καθένα μας και άρχισε μ᾿ αυτήν την ήρεμη και απαρατήρητη είσοδο στον κόσμο να μας διδάσκει. Τι να μας διδάσκει; Ότι οι αρετές είναι υπαρξιακή κατάσταση και όχι καλές σκέψεις και καλές προθέσεις. Ότι δεν είναι συμπεριφορική ευπρέπεια και εικόνα. Ότι είναι οδός και τρόπος αληθείας. Ότι αυτός όντας Θεός ανέλαβε τα ανθρώπινα για να τους δώσει την δυνατότητα να γίνουν… Θεϊκά! “Άνθρωπος γίνεται Θεός ἵνα Θεόν τόν Ἀδάμ ἀπεργάσηται” λέμε στην υμνολογία της γιορτής. Όμως δεν θέλει να σώσει και να θεώσει τον άνθρωπο… χωρίς τον άνθρωπο! Ζητάει την συνεργασία του. Ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο “κρατώντας απόσταση” απ᾿ αυτόν. Επέτρεψε απλώς στον άνθρωπο να γνωρίσει από Αυτόν μονάχα ό,τι θα τον παρωθούσε να ασχοληθεί με τον συνάνθρωπό του. Με αυτόν τον τρόπο τον εμπόδισε να “παραβλέψει” την γη και τα καθήκοντά του υψώνοντας, υποτίθεται, το βλέμμα στον ουρανό!
Ο Χριστός αποφεύγει την μεγαλοπρεπή λάμψη, σαν μια προσφορά στην ελευθερία του ανθρώπου. Σαν μια αποτελεσματική περιφρούρηση της δυνατότητας που του έδωσε (του ανθρώπου ο Χριστός) να αποφασίζει μόνος του για τον προορισμό του. Μόνον ένας κεκαλυμμένος Θεός, ένας διωγμένος ξένος σε μία φάτνη, μπορεί να δημιουργήσει με τους ανθρώπους σχέση ελευθερίας και όχι εξαναγκασμού.
Όλη η διαδρομή-ζωή του Χριστού έχει το περίβλημα του ξένου. Ξένος τρόπος, ξένη σκέψη, ξένος θάνατος. Χριστός ο κυριολεκτικά ξένος (δός μοι τοῦτον τόν ξένον…). Οι χριστιανοί δέχονται την διακριτικότητα του Θεού, ο οποίος παρά την αποκάλυψη δεν διαλύει όλες τις αμφιβολίες των ανθρώπων για την ύπαρξή Του!
Δέχονται Αυτόν, που καλύπτεται υπό την σκιά του μυστηρίου για να “κεντρίσει” την πίστη μας και για να έχει το δικαίωμα να συγχωρέσει την άρνησή μας. Θα πρέπει λοιπόν, η αντίθετη λύση στην πίστη, να έχει τους αληθείς λόγους της “για να παραμείνει αδέσμευτη η ευσπλαχνία του Θεού”.
Στη δημόσια ζωή του ο Χριστός ως ξένος ταυτίστηκε με αυτό που είχε γράψει αιώνες πριν ο Προφήτης Ησαΐας ότι ο μεσσίας θα είναι ένας πάσχων Δούλος και όχι… Βασιλιάς! Δεν γεννιούνται σε φάτνη αλόγων οι βασιλείς ούτε πεθαίνουν επί του Σταυρού!! Ο Χριστός γεννιέται και πεθαίνει ως ξένος για να είμαστε εμείς ξένοι από κάθε δέσμευση αναγκαστικής σχέσης μ᾿ Αυτόν, και όχι μόνο αυτό αλλά και ο τρόπος ζωής μας να δείχνει την πιστότητα στο Πρόσωπο και τον Λόγο Του. Δηλαδή (κάτι τραγικά επίκαιρο) η πιστότητα σ᾿ Αυτόν και στις διδασκαλίες Του φανερώνεται με τον τρόπο αξιολόγησης και συμπεριφοράς μας στους ομοιοπαθείς Του ξένους. “Ξένους ξένιζε, ἵνα μή τοῦ Θεοῦ ξένος γένῃ” έλεγαν οι χριστιανοί που πέθαιναν για την αγάπη Του, από το Κολοσσαίο και την Τουρκοκρατία μέχρι τα στρατόπεδα του 20ου αιώνα (Χιτλερικά – καπιταλιστικά – Κομμουνιστικά αδιακρίτως).
Συγχρόνως βέβαια, επειδή αυτός ο δρόμος έχει δυσκολίες οι χριστιανοί, παρότι όφειλαν να ακολουθούν αυτά τα λόγια Του και το παράδειγμά Του και να σπουδάζουν να υλοποιούν το “Πνεύμα Του” πολλές φορές παρασύρθηκαν και παρουσίασαν στους έξω ένα Θεό κατ᾿ εικόνα και ομοίωσή τους. Από πρόσωπο που έρχεται σε συνάντηση του ανθρώπου, ο Χριστός “έγινε” αντικείμενο της ανθρώπινης σκέψης. Και ίσως αυτό εξηγεί, γιατί πολλοί από αυτούς που υποστηρίζουν πως πιστεύουν στον Θεό, που δίδαξε ο Ιησούς Χριστός, συμπεριφέρονται στην πραγματικότητα, σαν να είχαν για Θεό την δύναμη και το χρήμα. Ακόμα και η Εκκλησία πίστεψε, κατά καιρούς, ότι δίνει μαρτυρία για τον παντοδύναμο Θεό, χτίζοντας παλάτια για τους αντιπροσώπους του σταυρωμένου ξυλουργού!
Και τώρα τα Χριστούγεννα αφθονούν οι “μεταμφιεσμένοι” Χριστοί. Αναρίθμητα είναι τα προσωπεία με τα οποία καλύψαμε την μορφή του φτωχού Ναζωραίου. Κάναμε τα Χριστούγεννα shoppingtherapyγιατί δεν χορτάσαμε από το Ευαγγέλιο. Ο μεγάλος θεολόγος Κ. Μπαρθ έγραφε: «Η αποκάλυψη του Χριστού κρίνει τα πάντα. Όποιος πιστεύει στις φιλοσοφίες και στις “θρησκείες” των ανθρώπων, μιλάει. Όποιος πιστεύει στον Χριστό, σαν “Λόγο του Θεού”, ακούει».
Ας αφουγκραστούμε λοιπόν όχι μόνο με τα αυτιά, αλλά με όλη μας την ύπαρξη, αυτά που μας δείχνει και μας φωνάζει από την φάτνη Του.
Καλά Χριστούγεννα
Με αγάπη και ευχές
Ο εφημέριός Σας
π. Θεοδόσιος
Δεκέμβριος 2013
Θεματολογικές ετικέτες