ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ
στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου
την Πέμπτη, 29 Ιουνίου 2022, γιορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου
Πέτρος και Παύλος: δύο απόστολοι ερωτευμένοι με τον Κύριο! Δύο πυλώνες της πίστης της Εκκλησίας. Καθώς αναλογιζόμαστε τη ζωή τους, το σημερινό Ευαγγέλιο επαναλαμβάνει μπροστά μας το ερώτημα που έθεσε ο Ιησούς στους μαθητές του: “Ποιος λέτε ότι είμαι εγώ;” (Ματθ. 16:16). Αυτή είναι η ουσιαστική και πιο σημαντική ερώτηση από όλες: Ποιος είναι ο Ιησούς για μένα; Ποιος είναι ο Ιησούς στη ζωή μου; Ας δούμε πώς απάντησαν οι δύο απόστολοι σε αυτή την ερώτηση.
Η απάντηση του Πέτρου μπορεί να συνοψιστεί σε μια λέξη: Ακολουθήστε. Ο Πέτρος ήξερε τι σημαίνει να ακολουθείς τον Κύριο. Εκείνη την ημέρα στην Καισάρεια του Φιλίππου, ο Πέτρος απάντησε στην ερώτηση του Ιησού με μια ωραία ομολογία πίστης: “Εσύ είσαι ο Μεσσίας, ο Υιός του ζωντανού Θεού” (Ματθ. 16:16). Μια άψογη, ακριβής, ακριβής και, θα μπορούσαμε ακόμη να πούμε, τέλεια “κατηχητική” απάντηση. Ωστόσο, η ίδια αυτή η απάντηση ήταν ο καρπός ενός ταξιδιού. Διότι μόνο μετά τη συναρπαστική εμπειρία του να ακολουθήσει τον Κύριο, να περπατήσει μαζί του και πίσω του για κάποιο χρονικό διάστημα, ο Πέτρος έφτασε στην πνευματική ωριμότητα που τον έφερε, κατά χάρη, από καθαρή Χάρη, σε μια τόσο ξεκάθαρη ομολογία πίστης.
Ο ίδιος ο Ευαγγελιστής, ο Ματθαίος, μας λέει ότι όλα ξεκίνησαν μια μέρα, όταν, δίπλα στη θάλασσα της Γαλιλαίας, ο Ιησούς περνούσε, κάλεσε τον Πέτρο και τον αδελφό του Ανδρέα, “και αμέσως άφησαν τα δίχτυα τους και τον ακολούθησαν” (Ματθ. 4:20). Ο Πέτρος άφησε τα πάντα πίσω του για να ακολουθήσει τον Κύριο. Το Ευαγγέλιο τονίζει ότι το έκανε “αμέσως”. Ο Πέτρος δεν είπε στον Ιησού ότι θα το σκεφτεί- δεν υπολόγισε τα υπέρ και τα κατά- δεν σκέφτηκε άλλοθι για να αναβάλει την απόφαση. Αντιθέτως, άφησε τα δίχτυα του και ακολούθησε τον Ιησού, χωρίς να απαιτήσει εκ των προτέρων κανενός είδους εγγύηση. Θα μάθαινε τα πάντα μέρα με τη μέρα, ως μαθητής, ως ακόλουθος του Ιησού, βαδίζοντας στα βήματά Του. Δεν είναι τυχαίο ότι στα Ευαγγέλια τα τελευταία καταγεγραμμένα λόγια του Ιησού προς τον Πέτρο ήταν: “Ακολούθησέ με” (Ιωάν. 21:22). Ακολουθήστε, λοιπόν!
Ο Πέτρος μας λέει ότι δεν αρκεί να απαντήσουμε στο ερώτημα – “Ποιος είναι ο Ιησούς για μένα” – με μια άψογη δογματική φόρμα ή ένα σύνολο προκατασκευασμένων αντιλήψεων. Όχι. Μόνο ακολουθώντας τον Κύριο τον γνωρίζουμε καθημερινά, μόνο αν γίνουμε μαθητές Του και ακούσουμε τα λόγια Του, μόνο αν γίνουμε φίλοι Του και βιώσουμε τη μεταμορφωτική Του αγάπη. Αυτή η λέξη “αμέσως” έχει επίσης νόημα για εμάς. Πολλά άλλα πράγματα μπορούν να αναβληθούν στη ζωή, αλλά όχι το να ακολουθήσουμε τον Ιησού! Όταν πρόκειται για Εκείνον, δεν μπορούμε να διστάζουμε ή να βρίσκουμε δικαιολογίες. Πρέπει, επίσης, να είμαστε προσεκτικοί, επειδή μερικές δικαιολογίες μεταμφιέζονται σε πνευματικές, όπως για παράδειγμα όταν λέμε: “Δεν είμαι άξιος”, “Δεν το έχω μέσα μου”, “Τι μπορώ να κάνω;”. Αυτό είναι ένα από τα τεχνάσματα του διαβόλου! Μας στερεί την εμπιστοσύνη στη Χάρη του Θεού κάνοντάς μας να πιστεύουμε ότι όλα εξαρτώνται από τις δικές μας ικανότητες.
Να αποσυνδεθούμε από όλες τις γήινες μορφές ασφάλειας, “αμέσως”, και να ακολουθούμε τον Ιησού κάθε μέρα εκ νέου! Αυτή είναι η εντολή που μας θέτει σήμερα ο Πέτρος. Μας καλεί να γίνουμε μια “Εκκλησία που ακολουθεί”. Μια Εκκλησία που προσπαθεί να είναι μαθητής του Κυρίου, ένας ταπεινός υπηρέτης του Ευαγγελίου. Μόνο έτσι η Εκκλησία θα είναι ικανή να διαλέγεται με όλους και να γίνεται τόπος συνοδείας, εγγύτητας και ελπίδας για τους άνδρες και τις γυναίκες της εποχής μας. Μόνο έτσι θα συνειδητοποιήσουν οι πιο απομακρυσμένοι από εμάς, αυτοί που συχνά μας αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα ή αδιαφορία, σύμφωνα με τα λόγια του Πάπα Βενέδικτου, ότι “η Εκκλησία είναι ο τόπος της συνάντησής μας με τον Υιό του ζωντανού Θεού και, επομένως, ο τόπος της συνάντησής μας μεταξύ μας” (Ομιλία για τη δεύτερη Κυριακή των Εισοδίων, 10 Δεκεμβρίου 2006).
Ερχόμαστε τώρα στον Απόστολο των εθνών. Αν η λέξη που περιγράφει την απάντηση του Πέτρου ήταν ακολουθήστε, για τον Παύλο είναι διακηρύξτε, κηρύξτε το Ευαγγέλιο. Και για τον Παύλο, όλα ξεκίνησαν με τη χάρη, με προηγούμενη πρωτοβουλία του Κυρίου. Στο δρόμο προς τη Δαμασκό, καθώς ηγείτο ενός άγριου διωγμού των Χριστιανών, οχυρωμένος στις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, ο αναστημένος Ιησούς τον συνάντησε και τον «τύφλωσε» με το φως του. Ή καλύτερα, χάρη σε αυτό το φως, ο Παύλος συνειδητοποίησε πόσο τυφλός ήταν: παγιδευμένος στην υπερηφάνεια της αυστηρής του τήρησης, ανακάλυψε στον Ιησού την εκπλήρωση του μυστηρίου της σωτηρίας. Σε σύγκριση με τη μεγαλειώδη γνώση του Χριστού, έφτασε να θεωρεί όλες τις προηγούμενες ανθρώπινες και θρησκευτικές ασφάλειές του “σκουπίδια” (πρβλ. Φιλ 3:7-8). Στη συνέχεια, ο Παύλος αφιέρωσε τη ζωή του στο να διασχίζει στεριά και θάλασσα, πόλεις και κωμοπόλεις, αδιαφορώντας για τις στερήσεις και τους διωγμούς, για χάρη του κηρύγματος του Ιησού Χριστού. Αν εξετάσουμε τη ζωή του Παύλου, φαίνεται σχεδόν ότι όσο περισσότερο κήρυττε το Ευαγγέλιο, τόσο περισσότερο μεγάλωνε στη γνώση του Ιησού. Κηρύττοντας τον Λόγο στους άλλους, μπόρεσε να κοιτάξει βαθύτερα στα βάθη του μυστηρίου του Θεού. Ο Παύλος μπορούσε τότε να γράψει: “Αλίμονό μου αν δεν διακηρύξω το Ευαγγέλιο!” (Α΄ Κορ. 9:16). Μπορούσε τότε να ομολογήσει: “Για μένα η ζωή είναι ο Χριστός” (Φιλ 1:21).
Ο Παύλος μας λέει ότι η απάντησή μας στο ερώτημα – “Ποιος είναι ο Ιησούς για μένα;” – δεν είναι μια ιδιωτικοποιημένη ευσέβεια που μας αφήνει ήρεμους και αδιάφορους για το αν θα μεταφέρουμε το Ευαγγέλιο στους άλλους. Ο Απόστολος μας διδάσκει ότι μεγαλώνουμε στην πίστη και στη γνώση του μυστηρίου του Χριστού όταν κηρύττουμε και μαρτυρούμε γι’ αυτόν ενώπιον των άλλων. Αυτό συμβαίνει πάντα: Όποτε ευαγγελίζουμε, ευαγγελιζόμαστε και εμείς οι ίδιοι. Πρόκειται για μια καθημερινή εμπειρία: Όποτε ευαγγελίζουμε, ευαγγελιζόμαστε οι ίδιοι! Ο λόγος που μεταφέρουμε στους άλλους επιστρέφει σε εμάς, γιατί όσο και αν δίνουμε στους άλλους, εμείς οι ίδιοι λαμβάνουμε πολύ περισσότερα (πρβλ. Λουκ. 6:38). Αυτό είναι κάτι απαραίτητο και για την Εκκλησία στις μέρες μας: να θέτει το κήρυγμα στο επίκεντρο, να είναι μια Εκκλησία που δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει: “Για μένα, η ζωή είναι ο Χριστός” και “Αλίμονό μου αν δεν διακηρύξω το Ευαγγέλιο”! Μια Εκκλησία που χρειάζεται να κηρύττει, όπως χρειαζόμαστε οξυγόνο για να αναπνεύσουμε. Μια Εκκλησία που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να μοιραστεί με τους άλλους την αγκαλιά της αγάπης του Θεού και τη χαρά του Ευαγγελίου.
Αδελφοί και αδελφές, γιορτάζουμε τον Πέτρο και τον Παύλο. Απάντησαν σε αυτό το βασικό ερώτημα της ζωής – “Ποιος είναι ο Ιησούς για μένα;” – ακολουθώντας τον ως μαθητές του και διακηρύσσοντας το Ευαγγέλιο. Είναι καλό για εμάς να μεγαλώνουμε ως Εκκλησία με τον ίδιο τρόπο, ακολουθώντας τον Κύριο, αναζητώντας Τον συνεχώς και ταπεινά. Είναι καλό για εμάς να γίνουμε μια Εκκλησία που είναι επίσης εξωστρεφής, βρίσκοντας χαρά όχι στα πράγματα του κόσμου, αλλά στο να κηρύττουμε το Ευαγγέλιο ενώπιον του κόσμου και να ανοίγουμε τις καρδιές των ανθρώπων στην παρουσία του Θεού. Να φέρνουμε τον Κύριο Ιησού παντού, με ταπεινότητα και χαρά: στην πόλη μας, τη Ρώμη, στις οικογένειές μας, στις σχέσεις μας και στις γειτονιές μας, στην κοινωνία των πολιτών, στην Εκκλησία και στην πολιτική ζωή, σε ολόκληρο τον κόσμο, ιδιαίτερα σε εκείνα τα μέρη όπου η φτώχεια, η παρακμή και η περιθωριοποίηση είναι βαθιά ριζωμένα.
Σήμερα, ορισμένοι από τους αδελφούς μας Αρχιεπισκόπους λαμβάνουν το Pallium, ωμοφόριο, σημάδι της κοινωνίας με την Εκκλησία της Ρώμης. Σ’ αυτούς θα έλεγα: “Γίνετε απόστολοι όπως ο Πέτρος και ο Παύλος. Να είστε μαθητές στην ακολουθία και απόστολοι στο κήρυγμα. Φέρτε την ομορφιά του Ευαγγελίου παντού, μαζί με όλο το λαό του Θεού”.
Τέλος, θα ήθελα να απευθύνω έναν θερμό χαιρετισμό στην Αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που έστειλε εδώ ο πολύ αγαπητός μου Αδελφός, ο Αγιώτατος Βαρθολομαίος. Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας! Σας ευχαριστώ. Είθε να προχωρήσουμε μαζί- να προχωρήσουμε μαζί στην ακολουθία και στο κήρυγμα του λόγου, καθώς μεγαλώνουμε στην αδελφοσύνη. Είθε ο Πέτρος και ο Παύλος να μας συνοδεύουν και να μεσιτεύουν για όλους μας.