(Σχετικά με μια πρόταση για ένα νέο νόμο περί αμβλώσεων)
[Μια Επιτροπή Αμβλώσεων που έχει συσταθεί από τη νορβηγική κυβέρνηση προτείνει νέα νομοθεσία για τις αμβλώσεις. Το Συμβούλιο Καθολικών Επισκόπων της Νορβηγίας θεωρεί αρκετές πτυχές της πρότασης ως εξαιρετικά προβληματικές. Μπορείτε να διαβάσετε μια ανεπίσημη απάντηση]
1. Εισαγωγή.
Το Υπουργείο Υγείας και Φροντίδας ξεκίνησε ακρόαση του εγγράφου της Επιτροπής για τις αμβλώσεις NOU 2023:29 Abortion in Norway -New Legislation and Better Services (Αμβλώσεις στη Νορβηγία – Νέα νομοθεσία και καλύτερες υπηρεσίες). Η Επιτροπή επιθυμεί να αλλάξει την ισχύουσα Νομοθεσία για τη διακοπή της εγκυμοσύνης που ισχύει από το 1975, προκειμένου να εισαγάγει νέα νομοθεσία για τις αμβλώσεις.
Στο επίκεντρο της πρότασης της πλειοψηφίας βρίσκεται η επιθυμία να παραταθεί η προθεσμία για τη λεγόμενη “ελεύθερη άμβλωση” κατά έξι εβδομάδες, ώστε η διακοπή της εγκυμοσύνης να μπορεί να πραγματοποιείται μέχρι το τέλος της 18ης εβδομάδας, υπό καμία άλλη προϋπόθεση παρά μόνο την προτίμηση της εγκύου.
Το Συμβούλιο Καθολικών Επισκόπων της Νορβηγίας επιθυμεί να απαντήσει στην ανοιχτή διαβούλευση. Η ανησυχία μας αφορά την πρόταση νόμου της πλειοψηφίας της Επιτροπής.
Το Συμβούλιο εκπροσωπεί την Καθολική Εκκλησία στη Νορβηγία. Μέλη του είναι ο Bernt Eidsvig, επίσκοπος του Όσλο, και ο Erik Varden, επίσκοπος του Trondheim και αποστολικός διαχειριστής της επαρχίας του Tromsø.
2. Συζήτηση επί των συζητήσεων της Επιτροπής (“Το νομοσχέδιο της ακρόασης”).
Είναι αξιωματικό στην χριστιανική ανθρωπολογία ότι η ανθρώπινη ζωή αρχίζει με τη σύλληψη και αξίζει, από εκείνη τη στιγμή και μετά, σεβασμό και νομική προστασία. Είναι καθήκον μας να υποστηρίζουμε αυτή την αρχή.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κατανοούμε τους ενδοιασμούς στους οποίους μπορεί να εκτίθεται μια έγκυος γυναίκα. Αυτές πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή και σεβασμό τόσο ιατρικά όσο και ποιμαντικά.
Αναγνωρίζουμε την πρόκληση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο νομοθέτης σε ένα νορβηγικό πλαίσιο, σε μια κοινωνία η οποία, αν και στηρίζεται σύμφωνα με το Σύνταγμα (στην §2) σε χριστιανικές ανθρωπιστικές αξίες, αγκαλιάζει ένα πολύχρωμο φάσμα απόψεων και υπαρξιακών επιλογών. Η πρόταση για νέα νομοθεσία σχετικά με τις αμβλώσεις αντιπροσωπεύει ένα βήμα μακριά από τη χριστιανική και ανθρωπιστική κληρονομιά της Νορβηγίας, κατά τρόπο που δεν περιορίζεται μόνον στον συγκεκριμένο σκοπό της να παρατείνει τη διάρκεια της ελεύθερης άμβλωσης!
Το νομοσχέδιο ακρόασης της Επιτροπής για τις αμβλώσεις εκτείνεται σε περίπου 145.000 λέξεις. Είναι πλούσιο σε επαναλήψεις. Το είδος του είναι ασαφές. Ο λόγος κινείται με αναταράξεις από ένα επιστημονικό εύρος, σε ένα εύρος που είναι πολιτικό, ακόμη και ιδεολογικό. Ως αποτέλεσμα, το κείμενο χάνει την αυστηρότητα του κύρους ενός νομοθετήματος. Το πλήθος των λέξεων χρησιμεύει στο να συσκοτίζει τις θεμελιώδεις συνθήκες. Μέσα σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από όρους όπως “καλύτερες υπηρεσίες”, “φροντίδα” και “σεβασμός”, αναδύεται μια προοπτική για την ανθρώπινη ζωή που απαιτεί κριτική απάντηση αφού ζούμε σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Θέλουμε να εστιάσουμε σε ορισμένες πτυχές αυτής της προβληματικής προοπτικής.
2.1 Αλλαγή του σκοπού του ισχύοντος νόμου.
Ο σκοπός της ισχύουσας νομοθεσίας είναι, σύμφωνα με την §1, να “διασφαλίσει ότι όλα τα παιδιά απολαμβάνουν τις απαιτούμενες συνθήκες για να μεγαλώσουν με ασφάλεια”. Μέρος αυτού του σκοπού είναι η δέσμευση να “διατηρηθεί ο αριθμός των διακοπτόμενων κυήσεων όσο το δυνατόν χαμηλότερα”. Η πρώτη παράγραφος τώρα της νέας πρότασης προσεγγίζει το θέμα με διαφορετικό τρόπο. Αυτή η νομοθεσία θα διασφαλίζει απλώς “ότι οι έγκυες γυναίκες έχουν ίσο δικαίωμα στην άμβλωση και πρόσβαση σε ασφαλείς αμβλώσεις, φροντίδα και υποστήριξη”, ώστε να μπορούν να “λαμβάνουν ανεξάρτητες αποφάσεις για το σώμα τους και την ιδιωτική τους ζωή”.
Η λέξη “παιδιά” παραλείπεται. Πράγματι, η παράγραφος δηλώνει την επιθυμία να “διασφαλιστεί ο σεβασμός της αγέννητης ζωής”, αλλά αυτή η πτυχή εναλλάσσεται , κατά τη διάρκεια του κειμένου, σε τόσους πολλούς όρους ώστε να καθίσταται σχεδόν άνευ νοήματος.
Η προτεινόμενη νέα νομοθεσία εξαλείφει τη σημερινή απόφαση του νομοθέτη να “κρατήσει τον αριθμό των διακοπτόμενων κυήσεων όσο το δυνατόν χαμηλότερα”. Πράγματι, ο σκοπός αυτός απορρίπτεται ρητά (βλ. σημείο 22.1).
2.2 Αποπροσωποποίηση.
Η ισχύουσα νομοθεσία αναγνωρίζει ότι η εξέταση της άμβλωσης είναι σύνθετη. Επιβεβαιώνει στην §2:
Εάν η εγκυμοσύνη οδηγεί σε σοβαρές δυσκολίες για μια γυναίκα, πρέπει να της προσφέρονται πληροφορίες και καθοδήγηση σχετικά με την υποστήριξη που μπορεί να της προσφέρει η κοινωνία. Η γυναίκα δικαιούται να λάβει συμβουλές προκειμένου να είναι σε θέση να λάβει την τελική της απόφαση. Εάν η γυναίκα διαπιστώσει, αφού της προσφερθούν οι αναφερόμενες πληροφορίες και η συμβουλή σύμφωνα με το δεύτερο σημείο της §5, ότι εξακολουθεί να μην μπορεί να ολοκληρώσει την εγκυμοσύνη της, θα λάβει η ίδια την τελική απόφαση για διακοπή της εγκυμοσύνης, εφόσον η επέμβαση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος της 12ης εβδομάδας και εφόσον δεν συντρέχουν σοβαροί ιατρικοί λόγοι που να συνηγορούν εναντίον της.
Εδώ, το πρώτο καθήκον της κοινωνίας είναι να στηρίξει τη γυναίκα ώστε να μπορέσει να κρατήσει το παιδί της. Της παρέχεται η δυνατότητα να διακόψει την εγκυμοσύνη της εντός σαφώς καθορισμένων ορίων, αλλά γίνεται σαφές ότι η εν λόγω επιλογή είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Μια πτυχή μιας πραγματικά ανθρώπινης κοινωνίας είναι ότι κανένα ανθρώπινο ον δεν πρέπει να εγκαταλείπετε να κάνει τέτοιες επιλογές μόνο του.
Αν στραφούμε στην §2 της νέας πρότασης, θα δούμε μια αντίθεση. Εδώ διατυπώνεται συνοπτικά: “Οι έγκυες γυναίκες δικαιούνται άμβλωση μέχρι το τέλος της 18ης εβδομάδας”. Στη συνέχεια, η παράγραφος απαριθμεί τις προϋποθέσεις που επιτρέπουν την άμβλωση και πέραν της αναφερόμενης διάρκειας. Το λεξιλόγιο της νομοθεσίας μεταφράζεται ρητορικά από ένα μητρώο ανθρωπιάς σε ένα μητρώο καταναλωτισμού που έχει τις ρίζες του σε όρους όπως “δικαίωμα”, “αξίωση” και “ποιοτική παροχή”. Η διαδικασία απόφασης της γυναίκας ιδιωτικοποιείται πλήρως.
Ενώ η ισχύουσα νομοθεσία ορίζει ότι “Η αίτηση διακοπής της εγκυμοσύνης πρέπει να υποβάλλεται σε ιατρό” (§5), πρόσωπο με πρόσωπο, η Επιτροπή Αμβλώσεων προβλέπει ότι η άμβλωση θα είναι εφεξής διαθέσιμη για παραγγελία στο διαδίκτυο: “Οι ιστοσελίδες helsenorge.no [η πύλη της εθνικής υπηρεσίας υγείας της Νορβηγίας] θα αναπτυχθούν με ενότητες μέσω των οποίων θα ζητείται η άμβλωση και ένα ψηφιακό έντυπο μέσω του οποίου θα υποβάλλεται η αίτηση για άμβλωση” (αρ. 30.3).
Η επιλογή των λέξεων και οι σχεδιαζόμενες διαδικασίες υποδεικνύουν την αποπροσωποποίηση μιας διαδικασίας που στην πραγματικότητα είναι βαθιά προσωπική.
Κατά την άποψή μας, μια τέτοια εξέλιξη δεν εξυπηρετεί το όφελος της κοινωνίας. Αντιθέτως.
2.3 Απλοποίηση των θεμελιωδών ζητημάτων.
Το νομοσχέδιο της ακρόασης διαπιστώνει ότι ο νόμος του 1975 εκφράζει “μια πατερναλιστική νοοτροπία” που υποτάσσει τις γυναίκες. Το νομοσχέδιο τονίζει ότι η κοινωνία τα τελευταία χρόνια έχει φτάσει σε μια νέα αντίληψη για το “δικαίωμα των ατόμων να είναι υποκείμενα με εξουσία να καθορίζουν τη ζωή τους” (αρ. 1.1). Ως εκ τούτου, κηρύσσει τον ισχύοντα νόμο “ξεπερασμένο” (σημείο 1.2). Αυτό είναι παραπλανητικά απλουστευτικό.
Φυσικά το κράτος δεν πρέπει να υποτάσσει τις γυναίκες. Φυσικά οι γυναίκες, όπως και οι άνδρες, πρέπει να απολαμβάνουν αυτονομία και το δικαίωμα να διαθέτουν το σώμα τους. Το ζήτημα της άμβλωσης, ωστόσο, δεν μπορεί να αναχθεί (όπως τείνει να το αναγάγει το νομοσχέδιο) σε ζήτημα σύγκρουσης των φύλων. Αυτό που καθιστά το ζήτημα περίπλοκο είναι το γεγονός ότι αγγίζει, όχι μόνο ένα υποκείμενο -την έγκυο γυναίκα- αλλά δύο υποκείμενα, στο βαθμό που το αγέννητο παιδί πρέπει επίσης να αναγνωριστεί ως πρόσωπο.
Κατ’ αρχήν η νορβηγική νομοθεσία επιβεβαιώνει την ακεραιότητα της αγέννητης ζωής. Αυτό προκύπτει σαφώς από το άρθρο 6 του Συντάγματος, σχετικά με τη γραμμή διαδοχής του βασιλικού οίκου, όπου αναφέρεται: “Τα αγέννητα άτομα συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που δικαιούνται κληρονομική διαδοχή”. Δικαιώματα και ευθύνη μπορούν, λοιπόν, να αποδοθούν σε ένα αγέννητο παιδί. Το αγέννητο παιδί έχει μια υποκειμενικότητα που δεν απορροφάται από την υποκειμενικότητα της μητέρας.
Αυτό το στοιχείο της νορβηγικής νομικής αντίληψης υποβαθμίζεται στο νομοσχέδιο της ακρόασης, το οποίο ως εκ τούτου στηρίζεται σε λανθασμένους όρους. Το νομοσχέδιο ισχυρίζεται ότι επιθυμεί να “διασφαλίσει τον σεβασμό της αγέννητης ζωής”, αλλά προσθέτει, στην ίδια αναπνοή, ότι η εγκυμοσύνη πρέπει να θεωρείται ως πτυχή της “ιδιωτικής ζωής” μιας γυναίκας (§1). Η εννοιολογική σύγχυση γίνεται εμφανής όταν μας λένε: “Οι γυναίκες κουβαλούν τους πολίτες της επόμενης γενιάς- το να αφήνουμε άλλους να παίρνουν αποφάσεις για το σώμα και τη ζωή τους δεν είναι τρόπος να τις ευχαριστήσουμε που κάνουν αυτό το σημαντικό έργο” (αρ. 5.4).
Η Επιτροπή Αμβλώσεων, που κανονικά δεν είναι ένα όργανο που κάνει κήρυγμα, επικαλείται τη Βίβλο σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το όραμά της για την “αυτοδιάθεση”, έναν όρο που, για να γίνει απόλυτα σύγχρονος, παρατίθεται στα αγγλικά ως “empowerment” (αρ. 23.1). Η έκθεση αυτή είναι μονόπλευρη.
Το αγέννητο παιδί, το οποίο πρέπει πραγματικά να ενδυναμωθεί, υποβιβάζεται σε μια αφαίρεση.
2.4 Συγκεχυμένη ηθική θεώρηση.
Το νομοσχέδιο της ακρόασης περιγράφει την αντίληψή του για την αυτοδιάθεση ως εξής: “Ο πραγματικός αυτοπροσδιορισμός έχει να κάνει με το να μπορεί κανείς να κατευθύνει το πηδάλιο της δικής του ζωής. Πρόκειται για τη λήψη αποφάσεων που συνάδουν με τις ατομικές προτιμήσεις και φιλοδοξίες, σε συμφωνία με ηθικές εκτιμήσεις σχετικά με το τι πιστεύει κανείς ότι είναι σωστό” (αρ. 23.1).
Πρόκειται για μια ισχυρή δήλωση. Μια Επιτροπή που διορίστηκε για να προωθήσει τη νομοθεσία υπονοεί ότι το τελικό κριτήριο με το οποίο θα κριθεί τι είναι σωστό και τι λάθος, επίσης όταν διακυβεύεται η επιβίωση των άλλων, θα πρέπει να είναι οι “προτιμήσεις και οι φιλοδοξίες” των ατόμων καθώς και οι “ηθικές εκτιμήσεις για το τι θεωρεί κανείς σωστό”.
Η νομοθεσία διαμορφώνει στάσεις. Εάν μια τέτοια υποκειμενοποιητική αρχή κατοχυρωθεί στη νορβηγική νομοθεσία, οι συνέπειες είναι ολέθριες, χωρίς να περιορίζονται μόνο στην εξέταση της ελεύθερης άμβλωσης. Δημιουργείται ένα ρήγμα με το οποίο τα άτομα, βάσει μοναχικών εκτιμήσεων, μπορούν να λαμβάνουν μοιραίες αποφάσεις σχετικά με το τι συνιστά για άλλα άτομα μια ζωή άξια να ζει κανείς, άξια να εκτιμάται!!
2.5 Μια ριψοκίνδυνη μετατόπιση των ορίων.
Το ζήτημα της ιδιότητας του αγέννητου παιδιού ως υποκειμένου και της δυνητικής αυτονομίας του καθίσταται επείγον στο πλαίσιο του κύριου σκοπού του νομοσχεδίου της ακρόασης: της επέκτασης της προθεσμίας για την ελεύθερη άμβλωση από το τέλος της 12ης εβδομάδας στο τέλος της 18ης εβδομάδας.
Η ισχύουσα νομοθεσία ορίζει από μια σαφή αρχή: “Εάν υπάρχει λόγος να πιστεύεται ότι το αγέννητο παιδί είναι ικανό για ανεξάρτητη ζωή, δεν μπορεί να χορηγηθεί άδεια για τη διακοπή της εγκυμοσύνης” (§2).
Λόγω της προόδου της ιατρικής επιστήμης και της τεχνολογίας, η ικανότητα για ανεξάρτητη ζωή προχωρά σταθερά στην ανάπτυξη του αγέννητου παιδιού. Το νομοσχέδιο της ακρόασης αναγνωρίζει ότι η έννοια της ικανότητας για ανεξάρτητη ζωή “αποτελεί μια έννοια πρόκληση όταν πρόκειται για τη συζήτηση σχετικά με τη θεραπεία των παιδιών που γεννιούνται πρόωρα και την ανίχνευση των ορίων όσον αφορά τις καθυστερημένες αμβλώσεις” (αρ. 15.2). Για το λόγο αυτό γίνεται η πρόταση:
Η διάρκεια της έκτρωσης θα πρέπει να αναφέρεται με βάση τις εβδομάδες της εγκυμοσύνης και να μην συνδέεται πλέον, όπως στην ισχύουσα νομοθεσία, με την έννοια της ικανότητας για ανεξάρτητη ζωή. Στο μέλλον, νέες μέθοδοι θεραπείας και νέα τεχνολογία, όπως οι τεχνητές μήτρες, μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγές στο τι θεωρείται σήμερα σκόπιμο στην παροχή σωτήριας θεραπείας για τα πρόωρα μωρά (23.4).
Το νομοσχέδιο προβλέπει μια κατάσταση κατά την οποία θα είναι δυνατόν, εντός της προθεσμίας της ελεύθερης άμβλωσης, όπως ορίζεται από τον νόμο, να διασφαλιστεί η ικανότητα ενός πρόωρου μωρού για ζωή εκτός της μήτρας της μητέρας του.
Πρακτικά, αυτό μας παρουσιάζει το υποθετικό σενάριο δύο γυναικών, και οι δύο δεκαοκτώ εβδομάδων έγκυες, που προσέρχονται στο ίδιο νοσοκομείο: η μία, που επιθυμεί να διακόψει την εγκυμοσύνη της, παραπέμπεται στην κλινική αμβλώσεων- η άλλη, που επιθυμεί να κρατήσει το μωρό της, παραπέμπεται στο μαιευτήριο.
Σε ένα τέτοιο σενάριο βρισκόμαστε ευθέως αντιμέτωποι με το τεράστιο ηθικό δίλημμα που ενυπάρχει σε κάθε εξέταση της άμβλωσης. Η ευθύνη που βαραίνει τους ώμους της εγκύου γυναίκας είναι συντριπτική.
Προκαλεί ανησυχία το γεγονός ότι οι παράγοντες αυτοί δεν διατυπώνονται επαρκώς. Η πρόταση νόμου κρύβει κάτω από το χαλί το κριτήριο της ικανότητας για ανεξάρτητη ζωή, αποφασισμένη να εισαγάγει ένα απόλυτο δικαίωμα στην άμβλωση ανεξαρτήτως. Θα δημιουργήσει έτσι ένα ανησυχητικό προηγούμενο για περαιτέρω μετατοπίσεις.
2.6 Ερμηνευτική ασάφεια.
Συνολικά, η πρόταση νόμου συσκοτίζει την κατανόησή μας για το τι είναι και τι δεν είναι ανθρώπινη ζωή. Αυτό έγκειται σε μια ερμηνευτική ασάφεια που διαποτίζει τη συλλογική μας σκέψη. Ας το εξηγήσουμε:
Από τη μία πλευρά, υποθέτουμε εύκολα τη λογική που υπάρχει στο νομοσχέδιο ακρόασης της Επιτροπής Αμβλώσεων, όπου η αγέννητη ζωή αναφέρεται γενικά ως μια ανάπτυξη στο σώμα της γυναίκας, ένα οργανικό παράσιτο. Στο πλαίσιο αυτής της λογικής, κάθε επιχείρημα από το εξωτερικό σχετικά με τη διακοπή της εγκυμοσύνης εκλαμβάνεται “ως έκφραση περιφρόνησης της ανάγκης των γυναικών να ελέγχουν την αναπαραγωγή τους” (αρ. 5.4). Επιβεβαιώνεται: “Δεν μπορούμε απλώς να περιμένουμε από μια γυναίκα να θέσει το σώμα της στη διάθεση ενός εμβρύου κατά τη διάρκεια εννέα μηνών” (σημ. 5.4.). Η άμβλωση μετά τις 18 εβδομάδες παρουσιάζεται ως μια τυπική διαδικασία.
Από την άλλη πλευρά, η επιστήμη και η τεχνολογία παρέχουν στη μέλλουσα νέα μητέρα δυνατότητες να παρακολουθήσει την ανάπτυξη του μωρού της από τη σύλληψη. Στην εφαρμογή Preglife, για παράδειγμα (σύμφωνα με τη δική της διαφήμιση “η πιο χρησιμοποιούμενη εφαρμογή εγκυμοσύνης και μωρών στις σκανδιναβικές χώρες”), η μέλλουσα μητέρα μπορεί να δει ένα υπέροχο βίντεο ενός “μωρού” 17 εβδομάδων “σε μια πολύ δραστήρια περίοδο”. Το μωρό “κλωτσάει, κάνει γκριμάτσες, κάνει τούμπες και κολυμπάει”. ‘Το μωρό διασκεδάζει τραβώντας και πιέζοντας τον μακρύ ομφάλιο λώρο και με τα χέρια του εξερευνά το σώμα του’. Μαθαίνουμε ότι στο τέλος της 18ης εβδομάδας “αρχίζουν να αναπτύσσονται τα αισθητήρια όργανα – ακοή, όραση, αφή, γεύση και όσφρηση”.
Είμαστε σε θέση, ταυτόχρονα, να θεωρήσουμε ένα έμβρυο δεκαοκτώ εβδομάδων ως μη-πρόσωπο και ως ένα αγαπημένο μωρό που εμφανίζει χαρακτηριστική προσωπικότητα.
Το κριτήριο της διαφοράς στη διάκριση είναι ο βαθμός στον οποίο το μωρό είναι επιθυμητό.
Το νομοσχέδιο της ακρόασης το αναγνωρίζει αυτό:
Πολλές έγκυες γυναίκες που κάνουν έκτρωση σε προχωρημένο στάδιο της εγκυμοσύνης βιώνουν το έμβρυό τους ως παιδί και αισθάνονται ότι χάνουν ένα παιδί, αν τους επιτραπεί να δουν ή να κρατήσουν το έμβρυο μετά την έκτρωση. Μπορούμε να το εξηγήσουμε αυτό από το γεγονός ότι οι εγκυμοσύνες αυτές ήταν επιθυμητές, οπότε η έγκυος γυναίκα είχε ήδη “προσωποποιήσει” το έμβρυό της ως παιδί.
Είναι προς όφελος της Νορβηγίας να αναπτύσσει νομοθεσία που συναισθηματοποιεί την ίδια την έννοια της προσωπικότητας, αποδίδοντας προσωπικότητα σε ένα επιθυμητό άτομο, αλλά αρνούμενη την αναγνώριση της προσωπικότητας από ένα ανεπιθύμητο άτομο, και με βάση αυτό να επιταχύνει το άτομο αυτό είτε προς την επιβίωση είτε προς το θάνατο;
Θεωρούμε ότι δεν είναι προς όφελος της Νορβηγίας να αναπτύξει μια τέτοια νομοθεσία.
2.7 Επιλογή.
Πέρα και πάνω από την πρόταση για την επέκταση της προθεσμίας της ελεύθερης άμβλωσης μέχρι το τέλος της 18ης εβδομάδας, το νομοσχέδιο της ακρόασης επιθυμεί να ορίσει ο νόμος ότι η άμβλωση θα πρέπει να επιτρέπεται πέραν αυτής της προθεσμίας σε ορισμένες περιπτώσεις όταν “η ιατρική κατάσταση του εμβρύου, η κατάσταση της εγκύου, η κατάσταση ζωής της εγκύου ή ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων θα καθιστούσε την εγκυμοσύνη, τη γέννηση, την ανατροφή του παιδιού και τη μελλοντική φροντίδα του παιδιού ιδιαίτερα απαιτητική” (§5γ).
Η προγεννητική διάγνωση περιπλέκει τις επιλογές με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι γονείς: “Ενώ παραδοσιακά η άμβλωση συνδεόταν με ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, η άμβλωση μετά την προγεννητική διάγνωση μπορεί να αφορά εγκυμοσύνες που αρχικά ήταν επιθυμητές, έως ότου διαπιστωθεί μια ιατρική κατάσταση του εμβρύου” (σημ. 5.7).
Το νομοσχέδιο της ακρόασης αναφέρει: “Όλα τα έμβρυα έχουν την ίδια αξία” (αρ. 25.2). Η Επιτροπή Αμβλώσεων δηλώνει ότι δεν επιθυμεί μια “κοινωνία επιλογής”. Ωστόσο, τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η επιλογή λαμβάνει χώρα στην πράξη:
Το 2022 η άμβλωση πραγματοποιήθηκε μετά τη δωδέκατη εβδομάδα της εγκυμοσύνης στο 77% όλων των κυήσεων στις οποίες είχε εντοπιστεί χρωμοσωμική ανωμαλία. Το 2021 η άμβλωση διενεργήθηκε στο 61% των κυήσεων στις οποίες είχε εντοπιστεί χρωμοσωμική ανωμαλία. Αντίστοιχη εξέλιξη παρατηρείται στις περιπτώσεις στις οποίες το έμβρυο έχει τρισωμία 21 (σύνδρομο Downs). Στην περίπτωση των κυήσεων στις οποίες το έμβρυο έχει διαγνωστεί ότι έχει σύνδρομο Downs, το ποσοστό των αμβλώσεων αυξήθηκε από 54 τοις εκατό των κυήσεων το 2021 σε 73 τοις εκατό το 2022 (αρ. 14.13).
Η Επιτροπή επιθυμεί να τραβήξει μια γραμμή όσον αφορά την έγκριση της άμβλωσης σε περίπτωση “εμβρυϊκών παθήσεων που έχουν κυρίως αισθητικό χαρακτήρα” (αυτές ορίζονται σημαντικά ως “παθήσεις της εμφάνισης και του φύλου” στο σημείο 25.3)- ταυτόχρονα επιθυμεί ο νόμος να παρέχει “ευρεία πρόσβαση στην άμβλωση, και μετά το τέλος της δέκατης όγδοης εβδομάδας της εγκυμοσύνης”, εάν η εγκυμοσύνη “μπορεί να δημιουργήσει ή να επιτείνει την κοινωνική έκθεση της οικογένειας, της γυναίκας ή του πιθανού παιδιού” – μια “έκθεση” που εξηγείται με όρους εξαιρετικά ασαφείς (σημείο 25.2).
Για άλλη μια φορά η πρόταση νόμου δημιουργεί ασάφεια όσον αφορά την ακεραιότητα της ζωής, εξαλείφοντας αντικειμενικά κριτήρια με τα οποία θα μπορούσε να υπερασπιστεί το δικαίωμα των ανυπεράσπιστων.
3. Συμπέρασμα.
Σκοπός της πρότασης νόμου είναι η προώθηση της ευημερίας και της ασφάλειας των γυναικών που βρίσκονται σε κατάσταση ευαλωτότητας. Συμμεριζόμαστε αυτόν τον σκοπό.
Δεν βλέπουμε όμως ότι ο σκοπός αυτός εξυπηρετείται με την αποσιώπηση, ακόμη και τη φίμωση, στοιχείων που ανήκουν αναγκαστικά σε μια διαδικασία διάκρισης σχετικά με την άμβλωση. Η τάση αυτή είναι εμφανής στην πρόταση νόμου. Η πρόταση νόμου ακυρώνει το έμβρυο ως υποκείμενο που δικαιούται δικαιώματα.
Η εξέταση της άμβλωσης έχει, με την αυστηρή έννοια της λέξης αυτής, μια τραγική διάσταση. Σε κάθε περίπτωση μια τετελεσμένη έκτρωση αποτελεί αφορμή για θλίψη, μια απώλεια για την κοινότητα. Μόνο σε αυτή τη βάση, τέτοια είναι η πεποίθησή μας, μπορεί η κοινωνία μας να εξετάσει σωστά την ευημερία όλων των εμπλεκομένων μερών με τρόπο υπεύθυνο και ορθολογικό.
Δεν μπορούμε να δούμε ότι η πρόταση για νέα νομοθεσία σχετικά με τις αμβλώσεις αποτελεί βελτίωση του ισχύοντος νόμου από το 1975. Όχι, δημιουργεί προϋποθέσεις για μια εξέλιξη που υπονομεύει τις θεμελιώδεις αξίες της νορβηγικής κοινωνίας.
Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι η εστίαση στην ευημερία του παιδιού δεν αποτελεί πλέον καθοριστικό παράγοντα του νόμου. Είναι απαράδεκτο ότι το κράτος αρνείται τον σκοπό του να “κρατήσει τον αριθμό των διακοπτόμενων κυήσεων όσο το δυνατόν χαμηλότερα”. Αυτό θα συνέβαινε αν η τρέχουσα δήλωση σκοπού καταργηθεί.
Η πρόταση για παράταση της προθεσμίας δωρεάν άμβλωσης κατά έξι εβδομάδες συμβάλλει στη διάβρωση της κύριας αποστολής της νομοθεσίας: να προστατεύει την ακεραιότητα των μεμονωμένων προσώπων βάσει της αρχής της δικαιοσύνης, ακόμη και όταν το μεμονωμένο πρόσωπο είναι ανίσχυρο, χωρίς τη δυνατότητα να μιλήσει για τον εαυτό του.
Για τους λόγους αυτούς ζητάμε να απορριφθεί η πρόταση νόμου.
Θεματολογικές ετικέτες