Κάθε βράδυ περισσότεροι από 700.000 άνθρωποι κοιμούνται σε υπαίθριους χώρους στην Ευρώπη – σε πλατφόρμες και παγκάκια, σε εισόδους κτιρίων και σε σιδηροδρομικούς σταθμούς. Ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί κατά 70% τα τελευταία 10 χρόνια. Αρκετοί παράγοντες ευθύνονται γι’ αυτή την «πιο ακραία μορφή κοινωνικού αποκλεισμού», όπως την όρισε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Nicholas Schimdt κατά την πρόσφατη έναρξη της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης.
Απαιτούνται πολλές δράσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος: πολιτικές για τη νεολαία, εισόδημα, κοινωνική στέγαση, κοινωνική ασφάλιση, εργατικό δίκαιο και ένταξη. Η πλατφόρμα της ΕΕ έχει τρεις στόχους: την ανταλλαγή εμπειριών για την αμοιβαία εκμάθηση ορθών πρακτικών- την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των υφιστάμενων χρηματοδοτικών πόρων, τόσο εκείνων που παρέχονται από τη «Διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας», όσο και των πόρων που διατίθενται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου Plus και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης- τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων και στοιχείων για την ενημέρωση των αποφάσεων και τη δημιουργία συνεργειών.
Ο στόχος: η εξάλειψη της έλλειψης στέγης έως το 2030 στην ΕΕ, δήλωσε ο Επίτροπος Σμιτ. Ο Uves Leterme (Βέλγιο) θα προεδρεύει της πλατφόρμας, συντονίζοντας τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ενδιαφερόμενων φορέων (θεσμικά όργανα της ΕΕ, κράτη μέλη, περιφερειακές και τοπικές αρχές, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών). Διασκέψεις υψηλού επιπέδου θα συγκαλούνται κάθε δύο χρόνια από τις εκ περιτροπής προεδρίες της ΕΕ για την παρακολούθηση της εφαρμογής των αρχών της δήλωσης της Λισαβόνας για την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης.
Βασικές αιτίες
Το έγγραφο, το οποίο υπογράφουν τα τρία ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, αναφέρει ότι οι βαθύτερες αιτίες της έλλειψης στέγης περιλαμβάνουν «την αύξηση του κόστους στέγασης, την ανεπαρκή προσφορά κοινωνικού στεγαστικού αποθέματος ή στεγαστικής βοήθειας, το χαμηλό εισόδημα και τις επισφαλείς θέσεις εργασίας, την απώλεια θέσεων εργασίας, τη γήρανση και τη διάλυση της οικογένειας, τις διακρίσεις, τα μακροχρόνια προβλήματα υγείας» μαζί με την ανεπαρκώς προετοιμασμένη αποφυλάκιση από ιδρύματα, όπως οι φυλακές.
Η ασφαλής και οικονομικά προσιτή στέγαση αποτελεί βασική πρόκληση, όπως ανέφεραν οι πρώην άστεγοι που μίλησαν στη Λισαβόνα στις 21 Ιουνίου για να μοιραστούν επιτυχημένες ιστορίες μιας νέας αρχής, οι οποίες συνδέονται με τη στέγαση. Η Elda Jesus Coimbra είναι μία από αυτές: «Άφησα την προηγούμενη ζωή μου στους δρόμους», είπε, «όταν μου έδωσαν ένα σετ κλειδιά και μου είπαν ότι θα ανοίξουν την πόρτα του σπιτιού μου». Αλλά η στέγαση γίνεται όλο και περισσότερο ένα αγαθό πολυτελείας: τα ενοίκια αντιστοιχούν στο 40% των μισθών των ενοικιαστών, όπως ειπώθηκε στη Λισαβόνα.
Μια συγκεκριμένη ευθύνη για κάθε υπογράφοντα
Η Διακήρυξη καθορίζει γραπτώς τα πεδία δράσης καθενός από τους υπογράφοντες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στηρίξει την «παρακολούθηση της έλλειψης στέγης», με σκοπό την «ποσοτική και ποιοτική αξιολόγηση της προόδου που έχει σημειωθεί», την αμοιβαία υιοθέτηση καλών πρακτικών και την προώθηση της χρήσης της χρηματοδότησης της ΕΕ για τη στήριξη μέτρων πολιτικής χωρίς αποκλεισμούς.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από την πλευρά του, δεσμεύτηκε να «προωθήσει και να υποστηρίξει πολιτικές για τη μείωση της φτώχειας, ιδίως μεταξύ των παιδιών, και τον τερματισμό της έλλειψης στέγης στην Ευρώπη έως το 2030, μεταξύ άλλων μέσω του σχεδίου δράσης του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων». Οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές καλούνται να «προωθήσουν πρωτοβουλίες για την πρόληψη της έλλειψης στέγης», ιδίως την πρόσβαση σε μόνιμη στέγαση και την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης στους αστέγους. Η Διακήρυξη υπογράφηκε επίσης από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο ΕΕ, δεσμευόμενοι, μεταξύ άλλων, να διευκολύνουν την αμοιβαία ανταλλαγή γνώσης και να διδαχθούν από τις πιο επιτυχημένες εμπειρίες.
Τρεις θετικές εμπειρίες
Αυτές είναι πολλές, μεταξύ των οποίων τρεις που βραβεύτηκαν στη Λισαβόνα από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εθνικών Οργανώσεων που εργάζονται με τους αστέγους (FEANTSA).
Το πρόγραμμα “Housing First”, το οποίο διαχειρίζεται η Fondazione Diocesana Caritas Trieste Onlus από το 2019, έχει προσφέρει δέκα διαμερίσματα για συνολικά τριάντα άτομα, συμπεριλαμβανομένων πέντε οικογενειών, ενταγμένα σε ένα πρόγραμμα υποστήριξης με στόχο τη στεγαστική αυτονομία.
Το βραβείο απονεμήθηκε επίσης σε έργο της ΜΚΟ Romodrom από την Τσεχική Δημοκρατία, το οποίο δραστηριοποιείται για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στέγασης του πληθυσμού των Ρομά. Συνολικά 21 οικογένειες υποστηρίχθηκαν τα τελευταία χρόνια σε επιτυχημένες πορείες ένταξης, αρχικά με την παροχή πρόσβασης σε κατοικία.
Το τρίτο βραβευμένο έργο διευθύνεται από το πορτογαλικό δίκτυο Crescer: στο Carnide, στο Bairro Padre Cruz, μια κοινωνικά μειονεκτική γειτονιά, άνοιξε πρόσφατα ένα εστιατόριο, το «É uma mesa», που απασχολεί αστέγους. Το έργο, που ονομάζεται «υποβοηθούμενη απασχόληση», έχει ως στόχο να εντάξει 75 άτομα ετησίως σε μαθήματα επαγγελματικής κατάρτισης με σκοπό την επανένταξή τους στην αγορά εργασίας και να τους επιτρέψει, με ένα μισθό, να πληρώνουν το ενοίκιο και έτσι να αποτρέψουν την έλλειψη στέγης.
Διασκευή από άρθρο της Sarah Numico /SIR
Πηγή: εφημερίδα ΚΑΘΟΛΙΚΗ της Καθολικής Εκκλησίας της Ελλάδος, αριθμ. φύλλου 299-300, 5&26/8/2021
Θεματολογικές ετικέτες