Χριστούγεννα

«Αυτό έγινε με σκοπό να εκπληρωθεί εκείνο που είπε ο Κύριος διαμέσου του προφήτη».

Φράσεις όπως αυτή ακούγονται όπως μία επωδός μέσα από τις ιστορίες της Θείας Γέννησης στα Ευαγγέλια· καθώς επίσης και οι ιστορίες από τη δίκη και τον θάνατο του Ιησού.  Οι διηγήσεις της γέννησης και του θανάτου του Ιησού ήταν, από την αρχή, ιστορίες σχετικά με το τον τρόπο που ο Θεός κράτησε την υπόσχεσή του. Οι πρώτοι Χριστιανοί έβλεπαν στα γραπτά και στις μνήμες όσα είχαν συμβεί μέσα και γύρω από τη ζωή του Ιησού και ένιωθαν μία αίσθηση déjà vu: δεν σου θυμίζει αυτό το….; Σίγουρα είναι το ίδιο όπως…;

 Κομμάτι-κομμάτι, συνέδεαν τις λεπτομέρειες των ιστοριών με μία πλούσια διάταξη των περιστατικών και των εικόνων, καθώς και των ιδεών της Αγίας Γραφής. Απολύτως απρόβλεπτες και απίθανες εγκυμοσύνες· όπως της Σάρρας, γυναίκας του Αβραάμ, ή της Άννας, μητέρας του προφήτη Σαμουήλ. Μία γέννηση στη Βηθλεέμ, όπου η γυναίκα του Ιακώβ πεθαίνει καθώς φέρνει στη ζωή το τελευταίο από τους απογόνους του Ισραήλ (και μία εξαθλιωμένη νεαρή χήρα από εχθρική χώρα να καλωσορίζεται και καθίσταται στο σπίτι της, ώστε να γίνει η γιαγιά του μεγάλου ήρωα Βασιλιά Δαυίδ). Οι μάγοι στα λιβάδια της Βηθλεέμ όπου ο Δαυίδ φρόντιζε το κοπάδι του πατέρα του προτού κληθεί να γίνει ο βοσκός όλου του βασιλείου. Ένα άστρο όπως εκείνο που προέβλεψε ο αρχαίος προφήτης Βαλάαμ ως ένα σημάδι της νίκης του Ισραήλ. Ξένοι  που φέρνουν δώρα από χρυσό και λιβάνι· όπως ο ψαλμός περιγράφει ξένους ηγεμόνες να αποδίδουν φόρο τιμής στον Βασιλιά Σολομώντα. Μία φονική επίθεση στα παιδιά των ανθρώπων του Θεού από ένα άθεο τύραννο, μία απελπισμένη φυγή και μία εξορία στην Αίγυπτο. Το απλό γεγονός στο επίκεντρο του, η γέννηση ενός παιδιού σε μία οικογένεια εργατικού τεχνίτη, περιβάλλεται με τόσους πολλούς αντίλαλους και τόσες αναφορές που μοιάζει με την κορύφωση μίας απέραντης σειράς σπουδαίων γεγονότων. Όπως η τελευταία στροφή ενός μουσικού έργου κάποιου θέματος, που έχει παιχθεί ξανά και ξανά, όλο και πιο δυνατά, σε προηγούμενα μέτρα. Η τελευταία θριαμβευτική κίνηση στη συμφωνία του Θεού.         

Η ιστορία του Ιησού είναι η ιστορία ενός Θεού που τηρεί υποσχέσεις. Όπως ο Απόστολος Παύλος έγραψε στους Κορίνθιους: «… ο Υιός του Θεού, ο Ιησούς Χριστός… ήταν αυτός που πραγματοποίησε το “ναι” του Θεού…» (Β’ Κορ. 1, 19). Ο Θεός δείχνει στον εαυτό Του ότι είναι ο ίδιος Θεός που πάντα ήταν. Φέρνει ελπίδα μέσα από την απελπισία – μέσα από τη στειρότητα των δυστυχισμένων άτεκνων γυναικών όπως η Σάρα και η Άννα. Παίρνει τους ξένους και τους καθιστά στο σπίτι. Φέρνει τα καλύτερα δώρα Του μέσα σε τέτοιες στιγμές όταν οι μπάρες είναι κατεβασμένες μεταξύ των μυημένων και των ξένων. Προσελκύει ανθρώπους από τις άκρες τις γης να θαυμάσουν – όχι αυτή τη φορά την δόξα του Σολομώντα αλλά το θαύμα της παρουσίας Του ανάμεσα στον ταπεινό και τον απόκληρο. Αναγνωρίζει σε αυτούς, ειδικά τα παιδιά, τα αθώα και απροστάτευτα θύματα της παρανοϊκής περηφάνιας και φόβου. Περπατάει στην εξορία με εκείνους που αγαπά και τους οδηγεί πάλι στο σπίτι τους.            

Αυτός είναι ο Θεός που ο ίδιος έχει αποδειχθεί ότι είναι. Και έχει υποσχεθεί ότι θα εξακολουθήσει να είναι ο ίδιος Θεός. «Είμαι αυτός που είμαι» μας λέει, και «Εγώ, ο Κύριος, δεν αλλάζω», και «δεν θα σας απογοητεύσω ή εγκαταλείψω». Όταν απιστούμε, Εκείνος είναι γεμάτος πίστη. Όταν αναζητούμε την απόδραση ή ακόμα και την προδοσία, Εκείνος δεν αλλάζει. Σε αυτή που ίσως είναι η πλέον αλησμόνητη εικόνα σε όλη την Αγία Γραφή, ο Θεός λέει ότι μας έχει “στιγματίσει” και “χαράξει” στις παλάμες των χεριών Του (Ησ. 49, 14-16). Έχει αποφασίσει ότι δεν θα είναι Αυτός που είναι, δίχως εμάς. Και σε αυτή τη στιγμή της κορύφωσης και της ικανοποίησης, σε αυτή την τελευταία στροφή της συμφωνίας, δείχνει με τον πιο εφικτά αποφασιστικό τρόπο ότι δεν θα είναι δίχως εμάς. Δένει την αιώνια ζωή του με την ανθρώπινη φύση. Ποτέ ξανά δεν μπορεί πλέον Εκείνος να μιλήσει έξω από αυτή τη σύνδεση με την ανθρώπινη ζωή, που ξεκινά στο σταύλο της Βηθλεέμ.       

Από μία σκοπιά, άρα, η ιστορία θριάμβου συνεχίζεται. Τίποτα δεν κλόνισε την απόφαση του Θεού να είναι με εκείνους που αγάπησε και προσκάλεσε, και πλέον τίποτα δεν θα το κλονίσει. Τίποτα, όπως λέει και πάλι ο Απόστολος Παύλος,  δεν μπορεί να μας χωρίσει από αυτό που απλώνεται γυμνό στη ζωή και στον θάνατο και στην ανάσταση του Ιησού. Όπως επίσης από άλλη σκοπιά, είναι μία ιστορία αφάνταστου κόστους και προφανούς τραγωδίας. Διότι αν ο Θεός επέλεξε να βρίσκεται με εμάς με αυτό τον τρόπο, είναι συνδεδεμένος με τις αδυναμίες μας, ντροπιασμένος με τις προδοσίες μας, εκτεθειμένος και ευάλωτος στις καθημερινές αποφάσεις μας να «ψωνίζουμε από αλλού». Στο βιβλίο του προφήτη Ωσηέ, το βλέπουμε αποτυπωμένο με οδυνηρούς όρους όπως ο γάμος ενός πιστού άνδρα με μία άπιστη γυναίκα, ένας γάμος που ο άνδρας αρνείται να δεχτεί ότι έχει τελειώσει. Υποψιάζομαι ότι πολλοί από εμάς έχουν δει περιπτώσεις μίας πιστής γυναίκας να κολλάει πεισματικά σε ένα άπιστο άνδρα. Σε ανθρώπινους όρους, αυτή η πίστη είναι πιθανό να δείχνει αφελής, απερίσκεπτη ή απλά μάταιος αυτό-βασανισμός. Αλλά ο Θεός, δείχνει να γνωρίζει ότι οποιοσδήποτε και αν είναι ο περιορισμός ή η ταπείνωση που η ανθρώπινη ελευθερία μας αποδίδει σε Αυτόν, δεν μπορούμε να ζήσουμε δίχως Αυτόν. Και αποδέχεται τα πάντα για χάρη της δικής μας ευημερίας.       

Τα Χριστούγεννα είναι δεμένα με την ακλόνητη αλληλεγγύη της αγάπης του Θεού μαζί μας, όχι μονάχα στα δεινά μας αλλά και στην επανάσταση καθώς και την προδοσία μας. Ένας μεσαιωνικός Έλληνας θεολόγος με σκοπό να σοκάρει, περιέγραψε ως «μανικό πάθος» του Θεού, την «εμμονή» του Θεού, τον είπε μανικό έρωτα. Και έτσι είναι η στιγμή να κάνουμε κάποια αποτίμηση στη δική μας αλληλεγγύη και αφοσίωση, στην ολόψυχη τήρηση της υπόσχεσής μας.   

Υπάρχουν τουλάχιστον τρία πράγματα που θα μπορούσαμε να αναλογιστούμε από αυτή τη πλευρά, γυρεύοντας να καταλάβουμε περισσότερο τους εαυτούς μας στο φως της Χριστουγεννιάτικης ιστορίας. Το πρώτο είναι η δική μας αλληλεγγύη ο ένας με τον άλλο, στην κοινωνία και τον κόσμο μας, την αλληλεγγύη και την αφοσίωσή μας  προς τους συμπολίτες μας και τους συνανθρώπους μας. Αντιμέτωποι με τις κακουχίες που βρίσκονται μπροστά σε τόσους πολλούς στον απόηχο της οικονομικής κρίσης και στις περικοπές των δημοσίων δαπανών, για πόσο μακριά είμαστε ικανοί να αντέξουμε ένα αίσθημα αφοσίωσης μεταξύ μας, μία πραγματική επιθυμία να βαστάξουμε το βάρος από κοινού; Πόσο ενθουσιώδεις είμαστε ώστε να βρούμε κάποιο σημείο όπου αισθανόμαστε ασφαλείς από πιέσεις που παραλύουν και τρομοκρατούν τους άλλους; Όπως έχει ειπωθεί, μπορούμε και πρέπει ως κοινωνία να βαστάξουμε στις κακουχίες, αν είμαστε πεπεισμένοι ότι μοιράζονται δίκαια. Και θα έχουμε αυτή την πεποίθηση μόνο όταν υπάρχουν σημάδια ότι όλοι δεσμεύονται απέναντι στον γείτονά τους, ότι κανένας δεν έχει απλά ξεχαστεί, ότι καμία ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος ή ομάδα πίεσης δεν είναι ικανή να επιλέξει την εξαίρεσή της.  Αυτή η πεποίθηση δεν είναι αυτή τη στιγμή ασφαλής, δεδομένων των μαζικών κρίσεων εμπιστοσύνης, που μας έχουν όλους δονήσει τα τελευταία δύο χρόνια. Αν είμαστε έτοιμοι, αν είμαστε όλοι έτοιμοι, να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση που απεικονίζεται στην γλώσσα της «μεγάλης κοινότητας», μπορούμε ακόμα να αποκαταστήσουμε κάποια κοινή εμπιστοσύνη. Δεν βοηθάει να είμαστε κυνικοί σε αυτό. Όπως και αν αποκαλούμε τη δουλειά, η πρόκληση είναι η ίδια: να χτίσουμε εμπιστοσύνη μοιράζοντας το βάρος της εποικοδομητικής εργασίας μεταξύ μας.

Το δεύτερο είναι κάτι αρκετά διαφορετικό, αλλά όχι λιγότερο απαιτητικό. Τον επόμενο χρόνο, θα συμμετάσχουμε στον εορτασμό αυτού που επιθυμούμε να είναι ένα βαθιά χαρούμενο γεγονός στο βασιλικό γάμο. Είναι ασφαλώς αιτία εορτασμού για οποιοδήποτε ζευγάρι, (ας αφήσουμε στην άκρη το συγκεκριμένο ζευγάρι), που θέλει να ξεκινήσει την περιπέτεια του Χριστιανικού γάμου, διότι κάθε Χριστιανικός γάμος είναι μία ένδειξη ελπίδας, μιας και είναι ένα σημάδι και μία ευχαριστία της δεσμευμένης αγάπης του ίδιου του Θεού. Και θα ήταν καλό να το σκεφτούμε τον ερχόμενο χρόνο, εμείς, ως κοινωνία, να σκεφτούμε σοβαρά, προσεχτικά και πρωτότυπα, γιατί η ισόβια αφοσίωση και η από κοινού εγκατάλειψη του εγωισμού είναι πολύ σπουδαία δώρα. Αν το προσεγγίσουμε με το φως αυτού που έχουμε μόλις αναλογιστεί, με τους όρους δηλαδή της Χριστουγεννιάτικης ιστορίας, ενός Θεού που τηρεί τις υποσχέσεις του, δεν θα έχουμε καθόλου αυταπάτες σχετικά με το πόσο εύκολο είναι να διατηρήσουμε αυτή τη μακροχρόνια αφοσίωση και αλληλεγγύη. Θα υπάρξουν στιγμές που μπορεί να νοιώσουμε ανόητοι και απροστάτευτοι. Όταν δεν αισθανόμαστε ότι έχουμε την ενέργεια ή το απόθεμα να συγχωρήσουμε και να ανοικοδομήσουμε ύστερα από μία κρίση ή ένα τσακωμό, όταν δεν θέλουμε να περιοριστεί η ελευθερία μας από τις δεσμεύσεις που έχουμε σε κάποιον άλλο! Ωστόσο πολλοί από εμάς θα γνωρίζουν γάμους που κάτι εξαιρετικό συνέβη λόγω της επιμονής ενός από τα δύο μέρη, ή που η αφοσίωση επιβίωσε από τις εξετάσεις σοβαρής αρρώστιας ή αναπηρίας ή τραύματος. Ομολογώ ότι συγκινούμαι βαθειά, όταν μιλάω με οικογένειες στρατιωτικών και τις συζύγους τους, όπου αυτή η αίσθηση της αλληλεγγύης είναι συχνά τόσο βαθιά χαραγμένη, τόσο γενναιόδωρη και ακριβή.       

Και τέλος, ένα σημείο στο οποίο δικαίως στρεφόμαστε σε κάθε μεγάλο Χριστιανικό εορτασμό, είναι η αλληλεγγύη μας σε εκείνα τα αδέρφια μας σε πολλά σημεία στον κόσμο, που υποφέρουν για τη Χριστιανική τους πίστη, ή για τη μαρτυρία τους στη δικαιοσύνη, ή και τα δύο. Σας υπενθυμίζω τους Ζιμπαμπουανούς φίλους, που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν βία, ξυλοδαρμούς και συλλήψεις, νομικές πιέσεις και κλείσιμο των εκκλησιών τους. Τον φθίνοντα Χριστιανικό πληθυσμό στο Ιράκ, που αντιμετωπίζει όλο και περισσότερη ακραία βία από τους φανατικούς· και είναι μία μεγάλη χαρά ότι ταυτόχρονα Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, σε αυτή τη χώρα, έχουν ενωθεί εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους σε αυτή την αποκαμωμένη μειονότητα. Οι προσευχές μας συνεχίζονται για την χριστιανή Ασιάτισσα Bibi στο Πακιστάν και άλλους από μειονοτικές ομάδες που υποφέρουν από την κατάχρηση του νόμου από συγκεκριμένες ομάδες εκεί. Μπορεί να νοιώθουμε αδύναμοι να βοηθήσουμε. Ωστόσο θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι σε αυτές τις συνθήκες δυναμώνουν γνωρίζοντας, και μόνο, ότι δεν έχουν ξεχαστεί. Και αν ανακαλύψουμε ότι έχουμε χρόνο να ξοδέψουμε συμμετέχοντας σε καμπάνιες συγγραφής επιστολών για όλους τους κρατούμενους συνείδησης, η Διεθνής Αμνηστία και η Χριστιανική Αλληλεγγύη, παγκοσμίως θα έχουν πολλές ευκαιρίες για εμάς να εκμεταλλευτούμε.     

Οικονομική δικαιοσύνη και Χριστιανικός γάμος και Αλληλεγγύη στους διωκόμενους· πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους σκοποί. Όμως σε όλα αυτά, το σημείο κλειδί βρίσκεται στη διατήρηση της πίστης, στον καταμερισμό των κινδύνων, στην αναγνώριση ότι οι ζωές μας ανήκουν η μία στην άλλη. Και όλο αυτό πηγάζει για εμάς από το γεγονός ότι οι σκοποί του Θεού, όλες οι ενέργειες του Θεού, αυτό που μπορούμε να αποκαλούμε ως όλες οι «συνήθειες της συμπεριφοράς» του Θεού απέναντί μας γίνονται σαφέστεροι. «Αυτό έγινε με σκοπό να εκπληρώσει εκείνο που ο Κύριος είπε» αυτός ήταν το «Ναι» σε όλες τις υποσχέσεις. Και εκείνο που ο Θεός έδειξε ο Ίδιος ότι είναι στη Αγία Γραφή,  εκείνο που έδειξε ο Ίδιος ότι είναι στη ζωή και τον θάνατο του Κυρίου Ιησού, αυτό είναι εκείνο που υποσχέθηκε να είναι σήμερα, και αύριο και για πάντα. Δεν μπορεί να προδώσει την ίδια την φύση Του, και άρα δεν μπορεί να μας προδώσει. Και με την χάρη του Αγίου Πνεύματος, μας δίνεται η δύναμη, σε όλα αυτά τα πλαίσια που αναλογιστήκαμε και σε πολλά άλλα, να επιτρέψουμε στην αφοσιωμένη αγάπη Του να πλημμυρίσει δια μέσου ημών, για την εκπλήρωση όλο και περισσότερων ανθρώπινων ζωών, σύμφωνα με τον αιώνιο σκοπό για ακλόνητη αγάπη.